Sjómannablaðið Víkingur - 01.05.1960, Qupperneq 22

T. v. uppskipun á saltfiski úr fiskiskútu. T. h. Þetta er ekki sumargistiliús, heldur ný-
tízku fiskvinnslustöð í Fasejos á Spáni.
3tá £páhi
Um aldaraðir hefur ein aðal-
fæða Spánverja verið saltaður
og þurrkaður þorskur. Því til
sönnunar má enn sjá víða um
landið steinþrær þær, sem Fön-
ikíumenn notuðu til þess að
salta í fisk.
Þorskveiðar Spánverja og
Portúgala við strendur New-
foundlands eiga sér einnig alda
langa sögu, og enn má greina
ýmsar minjar um ferðir þeirra
í nöfnum og tungu manna í
Nýfundnalandi. Nokkuð dró þó
úr fiskveiðum Spánverja á þeim
slóðum um 1800, en þeir hættu
ekki að borða saltfisk, heldur
fluttu inn umfram það sem á
skorti eigin veiði, frá Noregi,
íslandi, Færeyjum, Nýfundna-
landi og Skotlandi.
Eftir fyrri heimsstyrjöldina
voru greðar tilraunir til þess að
endurreisa saltfiskveiðar Spán-
verja og 1927 var fiskveiðafé-
lagið PYSBE (Pesquerias y Se-
caderos de Bacalao S. A.) stofn-
að í San Sebastian. Félagið hóf
starfsemi sína með tveimur
botnvörpuskipum, og varð á-
rangur starfseminnar mjög góð-
ur. Eftir borgarastyrjöldina
voru stofnuð tvö ný togaraút-
gerðarfyrirtæki, en það eru
COPIBA (Compania de Pesca e
Industrias del Bacalao) og
PEBSA (Pesquerias Espanolas
de Bacalao S. A.).
Rétt þykir að benda á að tals-
verður skilsmunur er á útgerð
þessara þriggja fyrirtækja og
hinna svonefndu „pareja“ tog-
ara. Það eru tvö tiltölulega lítil
skip, er draga togvörpu á milli
sín. Sú veiðiaðferð hófst fyrst
við Newfoundland árið 1939, en
árangur varð mjög lélegur. En
þegar þessi skip hófu veiðiað-
ferð sína að nýju árið 1949 varð
árangurinn miklu betri, og ver-
tíðina 1959 voru 72 spanskir
„pareja“-togarar við veiðar á
N ewf oundnalandsbönkum.
í ágúst næstkomandi verður
togaraeign PYSBE orðin 19 skip,
þar af eru 14 dieseltogarar og 5
olíukynntir gufutogarar. Stærð
þeirra er frá 1,190 brt. en það
er gufutogarinn Euskalerria, og
stærsta skipið er dieseltogarinn
Tornado, sem er 1,350 brt. en
samanlögð tonnatala skipafélags-
ins er um 24.000 brt. smál.
PYSBE félagið á einnig tvær
stórar fiskvinnslustöðvar, er
önnur þeirra í Pasejes (á Baska-
strönd Spánar) og er flatarmál
hennar um 230.000 sqft. hin er
í E1 Ferrol og er flatarmál henn-
ar um 170.000 sqft.
COPIBA félagið á fjóra diesel-
togara, og er hver þeirra 975
brt. smál að stærð, ennfremur á
félagið í smíðum tvo togara af
sömu gerð sem byggðir eru í
Sevilla. Fyrirtækið á eina fisk-
verkunarstöð í Chapela-Vigo, af
svipaðri gerð og þær fyrrnefndu.
UM FREDN
í tímaritinu „Intemational'
■ Marine Engineering Log“ eru <
■ settar fram spurningar um ýms <
tæknileg efni og spurningunum,
, svarað bæði á fræðilegan og,
, „praktiskan“ hátt. í nýútkomnu (
blaði er ein spumingin um hugs-
anlega hættu af Freon kæli-'
'vökva.
Spurning: Að hverju leyti er'
■ hægt að telja Freon, sem notað'
er í kælikerfi, hættulegt í með- <
i förum ?
Svar: Freon er að því leyti,
, hættulegt að það er ólífrænt efni,,
og að því leyti sem vökvinn sjálf- (
ur getur verið hættulegur. Freon
' er ekki eitrað, það er óeldfimt,'
' litarlaust og lyktarlaust. Hins'
' vegar er rúm með andrúmslofti'
> meira eða minna menguðu af1
. Freon engin vistarvera fyrir fólk, <
, öðm vísi en með súrefnis-öndun-
, artækjum. En ólíklegt er að slíkt,
, komi fyrir.
Annað er hættulegra og þarf,
’ að gæta varhuga við. Með fljót-
’ færnislegri meðferð á Freon-
’ flöskum eða Freon-pípum er'
1 hugsanlegt að vökvinn geti1
■ sprautast í augu vélstjórans.
, Komi þetta fyrir, frýs sjáaldrið,
, á svipstundu, vegna þess hvað,
, vökvinn eimist fljótt og getur (
_ það orsakað algera blindu ef mik-,
ið kveður að.
í íslenzkum kæliskipum, og
þau eru orðin mörg, er svo að ‘
segja eingöngu notaðar kælivél-'
> ar með Freonvökva. Einhver <
. dæmi munu til hér, að Freon hafi >
, sprautazt í andlit vélstjóra. Er-,
, lendis munu vera mörg dæmi um ,
, að vélgæzlumenn hafi misst sjón (
að meira eða minna leyti af þess-
’ um sökum. Islenzkir vélstjórar •
’ gætið því fyllstu varúðar er þið'
’meðhöndlið Freonvökva!
H. J.
BEBSA félagið á 12 togara og
eru það allt dieselskip frá 1,250
til 1.363 brt. smál, en heildar
tonnatala skipanna er um 16.200
brt. smál. Þetta fyrirtæki á einn-
ig fiskvinnslustöð í Coronna, og
er hún sú stærsta og fullkomn-
asta, sem starfrækt er á Spáni.
VÍKINGUK
126