Sjómannablaðið Víkingur - 01.02.1969, Side 2

komið', að' á s.I. ári hrvuidu tekjur
um 60% þeirra, niður í lágmarkið,
þ.e. kauptryggingu H- fæðiskostnað,
en sá liður varð því tilfinnanlegri
sem afkoman versnaði.
Það fara ekki háværar sögur um
ástand það sem skapaðist lijá mörg-
um þessara manna við að allar árs-
tekjur þeirra lirukku varla fvrir
opinberum gjöldum.
Ekki fór lieldur hjá því að af-
koma útgerðarmanna færi liríð-
versnandi og að þeir ættu í erfið-
leikum með að halda bátum sínum
gangandi. Þeir höfðu ekki allir allt
sitt á þurru frekar en sjómeimirnir.
Við gengisfellinguna í nóvember
og efnahagsráðstafanimar, sem lög-
bundnar vom í desember s.l. var
stigið allstórt skref í þá átt að skapa
öruggan grundvöll fyrir rekstri tog-
ara- og bátaiitgerðar.
Vandamálin vom lögð í hendur
hagfræðiráðunauta stjómarvald-
anna, þeir mötuðu sínar rafeinda-
vélar og útkoman leiddi eflaust í
ljós þá útkomu, sem efnahagsað-
gerðirnar fvrir jólin byggðust á.
Mér er þó, því miður, ekki grun-
laust um, að einn faktor liafi fallið
utangarðs hjá hagspekingum okkar
við mötun liinna efnahagslegu raf-
eindareikna; liinn lifandi og ger-
andi faktor, — sjómennimir sjálfir.
Það var þó augljós staðreynd að
kjör bátasjómanna höfSu goldið
slíkt afhroð undanfarin misseri, að
meginþorri þeirra var í launum
kominn langt niður fyrir hliðstæðar
stéttir í landi, svo ekki sé minnst á
þær launastéttir, sem hækkuðu kjör
sín með „viðmiðunarpólitíkinni,“
þegar hetur áraði í efnahagslífinu,
og höfðu lialdið sínum hlut óskert-
um frá því, sem og eðlilegt má telj-
ast.
Við efnaliagsaðgerðirnar voru út-
gerðarmönmim réttar 27% af ó-
skiptum afla, við Iöndun innan-
lands, en fiskverðið sagt liækka að
meðaltali um 8%, sem ekki er víst
að gefi raunvemlega mynd, þar sem
hrerri prósentur falla á fisktegund-
ir, sem minna aflast af.
Og eru þessi vísindalegu 8% ann-
að og meir en vísitala sú, sem launa-
stéttum í landi var miðlað 1968,
fram til 1. des. Og hvað um 11,35
vísitölu prósentunnar frá 1. des?
Látum svo vera þótt margra ára
kjarasamningum bátasjómanna liafi
verið kollvarpað með efnahagsað-
gerðunum. Gengisskerðingin heimt-
aði sitt og jafnvægishlutföllum við
launastéttir í landi skyldi haldið,
enda þótt þau séu nú vandfundin
eins og áður liefir verið rakið, en sá
málstaður var nú léttvægur fund-
inn.
Þótt ótrúlegt megi virðast, lítur
xit fyrir að ráðamenn þessara að-
gerða liafi ekki leitt hugann að
þeim möguleika, að sjómenn myndu
minna á aðstæður sínar.
Var hægt að ætlast til þess að út-
gerðarmenn finndu sérstaka hvöt
hjá sér til að miðhi „þjáningabræðr-
um“ sínum, sjómönnum, af þeirri
sinni efnahagslegu xunbun?
Úrslit þessarar deilu hafa gjör-
sannað að svo var ekki. Þeim hafði
átakalaust tekizt að bæta kjör sín
og þeir töldu sig eiga sínar kjara-
bætur óskertar.
Þeir voru líka dæmdir kvrfilega
úr leik. Sá hluti fæðiskostnaðar,
sem sjómönnum var skammtaðiu-,
var ekki gripinn úr læstum vasa út-
gerðarmanna; hann verður greidd-
xir með 1% úr lítflutningssjóði.
Lífeyrissjóðurinn kemur ekki til
álita fyir en á næsta ári. Den tid,
den sorg!
Nú, þegar þessar staðreyndir
liggja Ijóst fyrir vaknarþessispurn-
ing: Hversvegna voru fulltriiar xit-
gerðarmanna leiddir að samninga-
borðinu á móti fulltrúum sjó-
manna?
T því efni gat vart verið um ann-
að að ræða en „kurteisisheimsókn“
óviðkomandi manna.
Eins og allt var þarna í pottinn
búið, gat þeirra hlutverk tæplega
annað verið en að hlýða á mál-
færzlu mótaðilans og koma þeim
atriðum til rétts aðila; en til þeirra
hluta þurfti enga milliliði. Fór
reyndar svo að efnahagsráðunautur
hins opinhera blandaðist að miklu
leyti í málin í öndverðri deilu, og
hefði þá betur farið, ef afstaða sjó-
mannanna og málflutningur þeirra
hefði verið grandskoðaður og raun-
hæfar leiðir fxmdnar til xírlausnar
og til að firra þeiin voða, sem fram-
undan var.
Því er eindregið mótmælt hér, að
sjómenn hafi verið ósveigjanlegir í
kröfum sínum. Af hendi þeirra
samningafulltrúa höfðu verið gerð-
ar tilslakanir, sem hefðu mátt gefa
ærið tilefni til sátta. Enda mxm sjó-
mönnum sjálfxun hafa þótt nóg um.
Við þær aðstæður, sem skapast
hafa síðustu misseri, að bátasjó-
menn verða að dvelja frá heimil-
xxm sínum allt upp í 6 mánuði í
einni lotu, leitandi um fjarlæg höf,
að afla verðmæta til bjargar þjóð,
sem rambar á barmi gjaldþrots,
ekki fyrir þeirra aðgerðir, heldur
hinna, sem í landi era og ráðstöf-
unarréttinn hafa, þeim var ekki of-
munað með fríu fæði. Sú fram-
viðurkenning á lífsbaráttu þeirra
hefði aldrei liaggað jafnvægisstoð-
um þjóðfélagsins, eða valdið að-
gerðum annarra launastétta sérstak-
lega.
Nóg um það. Lokið er nú einni
hvimleiðustu deilu, sem upp liefir
risið, og skaðað hefir þjóðina um
ótaldar milljónir.
Tíminn til kjaradeilna gat varla
Óheppilegri verið og hann vann á
móti sjómönnum á allan hátt. At-
vinnuleysi var skollið á og magn-
aðist við tilkomu verkfallsins, og
ekki bætti xir skák að verkfallið
liafði ekki staðið ýkjalengi áður en
ótnidir hleksnápar tóku að senda
sjómannasamtökunum eiturskeyti;
freistuðxx þess, að draga félög í
dilka og jafnvel einstaklinga, sem í
eldinum stóðu. Slík iðja leiddi að-
eins af sér bölvun og jók á erfið-
leikana við að leysa málin.
Vitað var að hvert einasta félag
bæði vfir- og undirmanna, sem að
álökunum stóð, hafði samþykkt
verkfallsheimild.
Ekki mun fjarri að álíta að ára-
mót séu yfirleitl óheppilegur tími
lil samningaþvargs.
Þegar kjarasamningar falla úr
gildi 31. cles. hafa hvoragir aðilar
gefið sér tíma til viðræðna, allir
uppteknir og óupplagðir vegna há-
tíðahalda og skainmdegis, aðþvívið-
bættn að oft um þetta leyti árs fer
fram úttekt á þjóðarbúinu, ráðstaf-
anir gerðar, sem enginn veit hvernig
arla sig o.s. frv.
2
VÍKINGUR