Sjómannablaðið Víkingur - 01.06.1969, Blaðsíða 8

Árið 1728 ví ir verzlunarstöðin
aftur reist við og var nú byg’g't
„vígi“ ásamt stóru liúsi fyrir
þjónustulið, „ráðshúsi" og fleira.
— Vegna ósamkomulags milli
höfuðsmannsins og varaforingj-
ans, og þess, að veiði brást, svo
sem og að dauða Friðriks kon-
ungs VI. bar þá að, missti stjórn-
in áhuga á stöðinni og var hún
yfirgefin aftur árið 1781. Og'
sama liaustið brenndu Hollend-
ingar byggingarnar og eru ennþá
leifar af „ráðshúsinu" finnanleg-
ar á staðnum.
Nú leið og beið fram til ársins
1756. Þá gaf ,,Verzlunarfélagið“
(Handelskompagniet) kaupmönn-
unum Anders Olsen og Jörgen
Holm fyrirmæli um að setja upp
verzlunarstöð (kolonie) við Uki-
vik (Vetrarbýli), þ.e. viðlegustað
við vetrarveiðar. Er þetta einnig
lítil nakin klettaeyja útifyrir
mynni Isortoq — Leirufjarðar
syðri í Greipum, á h.u.b. 67° 12’
n. br. og 53°57’ v. 1., rúmlega 20
sjómílur fyrir norðan Sisimiut.
Niels sonur Hans Egedes stakk
upp á því við „Verzlunarfélagið"
að kalla verzlunarstöðina við Uki-
vik: Holsteinsborg eftir forseta
trúboðsstöðvarinnar, Jóhanni Lúð-
vík Holstein greifa af Lethra-
borg. Þar af er komið danska
nafnið á þessu þorpi, sem flutt
var til Sisimiut við Skinnafjörð
— Amerdloq. (Um þetta urðu
nokkrar deilur meðal Dana).
Búseta Grænlendinga við Uki-
vik varaði aðeins nokkrar vikur á
ári við veiðar, að öðru leyti
bjuggu þeir í þorpum inni í
Skinnafjarðarflóanum. Staðar-
valið fyrir verzlunarstöðina
þarna úti í skerjagarðinum var
því ekki allskostar heppilegt.
Árið 1759 byggði Egede liús á
nesinu utan til við voginn sem
þorpið Sisimiut liggur núna inn
af. Þetta hús var kallað: „Trú-
boðsóskin.“ En staðurinn hét
Amerdloq — Skinnastaður, eða
stundum kallaður á máli Norður-
Grænlendinga: Asungmiut — Hjá-
byggðin. Risu jþarna upp nokkrir
kofar í sambandi við trúboðið.
Karlnieiinirnir Iiera rólegan veiðiinanna-
s\ip. Ern dálílið eilalei'ir, en ;>eta verið
anöj'gii' í hreyfinguiii, ef þiirf krefur.
beint undir Prestafjallinu — pal-
ase qaqaq.
Árið 1764 var verzlunarstöðin
við Ukivik flutt suður til Amer-
dloq — Skinnafjarðar og inn fyr-
ir voginn þar sem Sisimiut eða
Grenjastaðir eru nú og fluttu
kaupmennirnir með sér danska
nafnið Holsteinsþorg, þó Græn-
lendingar k;illi það enn á sínu
máli Sisimiut, sem þýðir: grenbú-
arnir eða eins og bezt fer á ís-
lenzku: Grenjastaðir.
Trúboðsstöðin úti á nesinu und-
ir Prestafjallinu var nú orðin of-
langt frá hinum verðandi kaup-
stað og var hún því flutt inn fyr-
ir voginn og Hjábyggð (eða
Asungmiut) lagt niður og eru þar
rústir einar, sem mér gafst aldrei
tóm til að skoða þótt mig dauð-
langaði til, því organisti þorps-
ins, Júkkum Lennert, sem ég
heimsótti, sagði mér einmitt að
þarna úti á nesinu væru „norð-
búarústir“ meðal annara.
Henrik Christoper Glahn hét
trúboði sá sem starfaði í Sisimiut
á árunum 1764—72. Ilann var
mjög ötull í starfi sínu og samdi
sig að siðum Grænlendinga og
lifnaðarháttum og ávann sér
traust þeirra. Hann kom þeim til
að spara saman í kirkjubyggingu
og var hún reist árið 1773 og
vigð 1775. -— Þessi kirkja stend-
ur enn rétt fyrir ofan búðasam-
stæðu „Grænlenzku konungs-
verzlunarinnar" og er nú notuð
fyrir bókasafn og lestrarstofu. Á
vindhana sem hreykir sér á turni
hennar sýndist mér samt standa
ártalið: 1723.
Frá árinu 1757 til dagsins í dag
hafa alls starfað 34 prestar í Sisi-
miut. Það gæti verið gaman að
segja frá ýmsu í sambandi við
trúboð þeirra og siðareglur sem
þeir hafa skapað í baráttunni við
óblíð lífskjör og þarfir holds og
anda sem og nauðsyn þess hagn-
aðar, sem verzlun og viðskipti
krefjast, en það yrði of langt mál.
VII.
Svo er háttað landslagi þar sem
Sisimiut liggur að það er ein mik-
il þyrping hárra graníthola með
smá lægðum í milli, og í miðju á
einni hæstu klöppinni, sem er al-
veg nakin, stendur nýja kirkjan,
sem vígð var árið 1926. Hún er
mjög fallegt hús og rís sem tigin
Frá liöfiiinni í Sisiiiiiul - Grciijustaöir. (I)anir kalla þetta llolsteinskorg).'
VÍKINGUR
186