Sjómannablaðið Víkingur - 01.06.1969, Blaðsíða 40

MINNING:
Jóns Einarssonar; skipstjóra
Jón Einarsson
JÓN EINARSSON skipstjóri
fæddist í Flatey á Breiðafirði
hinn 13. marz 1913 og var því að-
eins 56 ára, er hann lézt við
skyldustörf sín um borð í rann-
sóknáskipinu Árna Friðrikssyni.
Foreldrar Jóns voru þau Einar
Jónsson, sjómaður í Flatey og
Guðríður Sigurðardóttir frá
Þei’nivík. Eins og nærri má geta
ólst Jón uppviðsjóogsjómennsku
frá blautu barnsbeini, fyrst á
opnum árabátum, en þegar innan
við tvítugt var hann orðinn liá-
seti á togara. Tvítugur að aldri
réðst hann sem 2. vélstjóri á vél-
skipið Stellu frá Norðfirði, en
skipstjóri á Stellu var þá hinn
kunni aflamaður og sjósóknari,
Jón Sæmundsson. Með honum var
Jón Einarsson fyrst sem vélst.,
en síðar sem stýrimaður allt til
ársins 1940, en fiskimannaprófi
frá Stýrimannaskólanum í Rvík
lauk Jón vorið 1939. Á árunum
1941—-1944 var Jón lengst af
stýrimaður og skipstjóri á Síld-
inni frá Hafnarfirði, en skömmu
eftir að v.s. Fanney RE 4, til-
raunaskip síldarverksmiðja ríkis-
ins og Síldarútvegsnefndar kom
til landsins árið 1945, réðst Jón
stýrimaður þangað og skipstjóri
á v.s. Fanney varð hann í árs-
byrjun 1949. Um það leyti hóíust
fjölþættar veiðarfæratilraunir
hérlendis, er flestar voru fram-
kvæmdar á v.s. Fanney og má
nærri geta, hvort ekki hafi reynt
á glöggskyggni og lagni skipstj ór-
ans, en í hans hlut kom að prófa
hin ólíkustu veiðarfæri, er fjöl-
margir uppfinningamenn komu
með til prófunar um borð í skipið.
Þá var v.s. Fanney einnig mikið
við bátagæzlu á vetrarvertíð
sunnanlands, einkum við Vest-
mannaeyjar, og vann Jón sér þá
óskorað traust allra skipstjóra,
er vétrarvertíð stunduðu á þeim
árum. Auk síldveiða stundaði Jón
loðnuveiðar á v.s. Fanneyju og
veiddi loðnuna þá jafnan í flot-
vörpu. Jón fylgdist því gerla með
loðnugöngum í upphafi vertíðar
og munu margir skipstjórar í
Vestmannaeyjum eiga honumgóð-
an afla að þakka, þar eð hann
kom nýrri loðnu til þeirra í beitu
fyrr en ella hefði verið. I nokkur
ár var sá háttur hafður á, að v.s.
Fanney var send á síldveiðar
norður fyrir land á vorin, áður en
síldveiðar hófust almennt, og má
með nokkru sanni segja, að Jón
hafi þar átt hlut að upphafi síld-
arleitar á sjó, sem síðar varð hans
aðalstarf eins og kunnugt er.
I ársbyrjun 1955 réðst Jón Ein-
arsson til Matvæla- og landbún-
aðarstofnunar Sameinuðu þjóð-
anna. Á vegum þeirrar stofnunar
starfaði hann í tvö ár og vann þá
einkum að kennslu og rannsókna-
störfum í Tyrklandi.
Náin kynni okkar Jóns hófust
fyrir 10 árum, er ákveðið var, að
v.s. Fanney RE 4 skyldi verða við
síldarleit ásamt Ægi sumarið
1959. Nýtt fiskileitartæki hafði
þá verið sett í v.s. Fanneyju, hið
fyrsta sinnar tegundar og var því
eigi lítið í húfi að vel tækist til
með starfsemi skipsins, en síðar
voru slík tæki sett í flest síld-
veiðiskip íslendinga. Eigi leið á
löngu, unz árangurinn kom í Ijós,
því að Jón reyndist vandanum
vaxinn, náði þegar ágætum tök-
um á notkun hins nýja tækis og
varð síldveiðiflotanum til ómetan-
legs gagns. Vorið 1962 var ákveð-
ið að efla síldarleitina með því að
gera út þrjú leitarskip í stað
tveggja áður. 1 þessu skyni var
v.s. Pétur Thorsteinsson frá
Bíldudal tekinn á leigu og tók Jón
þá við skipstjórn hans. Sumarið
1962 mun þeim, er síldveiðar
stunduðu seint úr minni líða, því
að síldveiðar gengu þá betur að
sumarlagi en dæmi voru til áður.
Jón Einarsson átti sannarlega
drjúgan þátt í því, að svo vel
tókst til sem raun varð á. Hvað
eftir annað vísaði hann síldveiði-
flotanum á hin ágætustu síldar-
mið, er jafnan voru þá nefnd
Jónsmið hin nýju til aðgreining-
ar frá fyrri síldarsvæðum, sem
Jón hafði áður fundið. Síldarleit-
inni var ómetanlegt að hafa slík-
an mann í þjónustu sinni. I árs-
byrjun 1965 fékk síldarleitin í
fyrsta skipti full umráð yfir síld-
arleitarskipi, er unnt var að nota
til síldarleitar og síldarrann-
sókna árið um kring. Þetta var
v.s. Hafþór, 250 lesta stálskip af
sömu gerð og Pétur Thorsteins-
son, sem svo vel hafði reynzt und-
ir stjórn Jóns undanfarin þrjú
sumur. V.s. Hafþór var þegar bú-
inn öllum nýjustu tækjum og tók
Jón við skipinu í janúar 1965.
Ekki átti fyrir Jóni að liggja að
vera langdvölum á Hafþóri, því
að ári síðar eða í janúar 1966
veiktist Jón hastarlega er skipið
var skammt frá Vestmannaeyjum
á leið í Austurdjúp. Kenndi Jón
þá sjúkdóms þess, er leiddi hann
til bana. Var Jón þá í landi alit
árið 1966 og vann við síldarrann-
sóknir á Hafrannsóknastofnun-
inni. — Kom þá enn í ljós, hve
VÍKINGUR
218