Sjómannablaðið Víkingur - 01.01.1974, Page 25

Vestasti hluti Víkur kauptúns. Flest
elztu húsin eru í þessum hluta
bæjarins.
ingatæki, annað en hesturinn og
klifberinn, og svo vantrúin, hjá
þeim sem leitað var aðstoðar hjá.
Jón Jónsson, bóndi á Giljum,
byggði sér stórt og vandað timb-
urhús laust eftir aldamótin. Hús
það var um langa hríð til fyrir-
myndar öðrum er vildu húsa vel
hjá sér, er það hús enn í fullu
gildi og búið í því.
Reyniskirkja var endurbyggð
á árunum 1894—96, var hún
byggð úr timbri á hlöðnum mó-
grjótsgrunni.
Samtímis efni í Reyniskirkju
fengu þeir efni í timburhús á
jörðum sínum, þeir Einar Finn-
bogason í Þórisholti, og Einar
Brandsson á Reyni. Voru hús
þessi stór og vel viðuð á sínum
tíma; veitti ekki af húsplássinu,
því þeir nafnar voru með stórar
fjölskyldur, enda fyrirmenn báð-
ir í héraði.
Það var svo með húsagerðina,
að það var eins og menn ættu
erfitt með að yfirgefa grjótið;
ýmsir hlóðu kjallara undir húsin
úr mógrjóti og voru það víða all-
góðar geymslur og juku húspláss-
ið sem alltaf var af vanefnum
gert.
Þessi timburhús, sem byggð
voru fyrst í Mýrdal, voru með
ýmsu sniði; sumir byggðu lang-
hús með hlöðnum veggjum á þrjá
vegu, en framhliðin var þá úr
timbri járnvarin; aðrir reistu
hús sín þéttstandandi og þá að
mestu leyti laus við áhrif frá
fcrnum stíl.
Grindin var venjulega úr batt-
ingum, en að utan var klætt með
borðvið, og þeir er bezt vönduðu
klæddu með tjörupappa á borð-
VÍKINGUR
viðinn. Frágangur á þaki var
með svipuðu sniði; klætt með
borðum og pappa, en þó voru
sumir sem höfðu aðeins langbönd
undir þakjárnið.
Að innan var svo klætt með
panel; annað efni þekktist ekki
þá. Herbergjaskipun var all-
breytileg. Víða héldu menn í
gamla horfið; þiljuðu baðstofur,
sem svo voru nefndar, en ýmsir
höfðu stofukrók þar sem hægt
var að bjóða inn gestum. Það
fyrirbæri var þekkt úr gamla
byggingarstílnum. Þá var það og
allvíða, að hjónaherbergi voru
afþiljuð, en annað heimilisfólk
hélt til í almenningi; baðstofu.
iHíiskiilili á velrum —
•‘iigin u|igilii(un
Þessi hús voru víðast hvar ó-
upphituð, og köld á vetrum. Allt-
af var þó einhver hiti frá elda-
vélum sem voru nú komnar til
sögu og ef að eldhúsið var sér-
herbergi á hæð, þá dreifðist al'taf
nokkur hiti um húsin.
Þessi nýju hús hafa því verið
miklu kaldari en gömlu fjósbað-
stofurnar, en allur þrifnaður
stórum til bóta. Þarna í Mýr-
dalnum helzt þessi húsagerð við
líði að miklu leyti, allt þar til að
lögin um Byggingar- og land-
námssjóð komu til framkvæmda;
þá fór að verða breyting á húsa-
gerðinni. Steinsteypan varð þá
meira ráðandi og ýmis atriði sem
viðkonm húsagerðinni taktfast-
ari og að því er virtist sér-
hæfðari.
Það má telj a víst, að ef verzlun
hefði ekki risið upp í Vík á þeim
tíma sem varð, hefði fólkið búið
við kyrrstöðu og hin forna húsa-
gerð verið miklu lengur við líði
en raun varð á. Það fer nú að
verða breyting á víða með gömlu
húsin í Mýrdalnum, sem byggð
voru uppúr aldamótum, og laust
eftir þau.
Þar sem ekki er þegar búið að
breyta um og byggja nýtt, líður
að því að hið eldra hverfi af
sjónarsviðinu. En í Víkurkaup-
túni standa gömlu húsin fyrir
sínu; þeim er vel við haldið og
munu án efa gera sitt gagn um
langa hríð.
Á síðastliðnu sumri ferðaðist
ég um alla Vestur-Skaftafells-
sýslu, og tók myndir af ýmsum
gömlum húsum, og nú læt ég
sumt af þeim „Víkingnum" í té
í trausti þess, að einhverjir
kunni að meta það sem einu sinni
var vel gert.
Gamla Brydeshúsið. Nú sölubúð lsaup-
félagsins.
Suður-Vík. Húsið var gyggt laust fyrir
aldamótin og mun hafa þótt reisulegt
í sinni tíð og sómir sér vek
Fyrsta íveruhúsið, sem Erlendur Björns-
son byggði í Vík árið 1898.
Grund. Hús Ingimars Erlendssonar.
25