Sjómannablaðið Víkingur - 01.06.1992, Blaðsíða 22

V í K I N G U R
„ORANGE ROUGHY“
BÚRFISKUR
í ATLANTSHAFI
Eftirfarandi grein birtist í tímaritinu
„Fiskets Gang“ fyrir skömmu og þar sem
nær engar upþlýsingar hafa ennfengist
hérlendis um þennan „nýja“ verðmikla
fisk álwað Víkingurinn að snara
greininni.
Líffræði og útbreiðsla
„Orange roughy" (Holopstethus
atlanticus Collett 1889) er af búrfiska-
ætt en sú ætt kallast á ensku „slime-
heads“ vegna þess að fiskarnir hafa
slímfylltar holur undir roðinu á
hausnum. Búrfískar lifa almennt við
botn á dýpstu hlutum landgrunna.
Margar tegundanna finnast í heims-
höfunum þreni og þjappast saman á
sérstökum svæðum. Búrfiskar veiðast
bæði í botn- og flottroll og eins á línu
og nýtast til matar eða í bræðslu. Það
var upp úrl980 að FAO, Matvæla-
stofnun Sameinuðu þjóðanna, fór að
gefa þessurn fískum gaum sem hugs-
anlegri auðlind. Fiskarnir innihalda
líka vaxkennda olíu sem gæti verið
verðmæt.
Búrinn er múrsteinsrauður á litinn
en kjafturinn svartur að innan svo og
tálknbörðin. Hann er einkum þekktur
vegna mikillar veiði við Ástralíu og
Nýja—Sjáland. Fræðirit segja að búr-
inn sé dreifður um austanvert Atlants-
haf, frá íslandi til Marokkó, frá Walvis
Bay til Durban í Ástralíu en sjaldgæf-
ari kringum miðbaug. í vestanverðu
Atlantshafí hefur búrinn einungis
fundist í Maineflóa. Aðrar tegundir af
sömu ættkvísl eru útbreiddar í Atl-
antshafí, einnig í hitabeltinu, en eru
helmingi smávaxnari er „Orange
roughy" sem getur orðið allt að 70 sm
mueous cavities
Teikning af fiski af búrfiskaætt.
langur. Ein tegund af sömu ætt er
búrfiskbróðir (H. mediterreneus) sem
verður allt að 30 srn og finnst oft nokk-
uð grynnra en búrfískur.
Við Nýja—Sjáland er búrinn á 700-
1700 m dýpi.Veiðarnar hafa aðallega
farið fram á 850-1000 m dýpi á hrygn-
ingartímanum (júní /júlí). Austan við
Nýja—Sjáland hefur einnig fengist
mikill afli á 1600-1700 m dýpi. Þar ogá
fleiri stöðum hafa veiðarnar verið
stundaðar mestallt árið. Hins vegar
hafa veiðarnar gengið best um hrygn-
ingartímann vestan Nýja—Sjálands.
Við rannsóknir á þessum svæðum
hafa fundist 10-45 srn langir fiskar
(standardlengd = heildarlengd físks-
ins að frátöldum sporði). Sama stærð-
ardreifíng er hjá hængum og hrygn-
um og algengasta stærð í afla er 30- 40
sm fiskur.
Kvarnirnar eru notaðar til aldurs-
greiningar. Þó hringirnir í kvörnun-
um hafi verið túlkaðir nokkuð mis-
munandi þá sýna niðurstöður að vöxt-
ur er hægur. Þannig eru 30 sm fískar
15-25 ára gantlir og hæsti aldur tæp 30
ár. Búrinn verður kynþroska um 30
srn langur og 20 ára gamall. Hrygning
stendur yfír stuttan tíma að vetrinum
(júní/júlí við Nýja—Sjáland), senni-
lega í febrúar/mars í Norður—Atl-
antshafi þegar fiskurinn myndar torf-
ur um 100 m frá botni. Eggjafjöldi er
frá 26.000-90.000 í hverri hrygnu, um
22.000 á hvert kíló í líkamsþyngd.
„Orange rougiiy" er því meðal þeirra
nytjafiska sem hvað fæst hrogn hafa.
Fiskifræðingar á Nýja—Sjálandi halda
að náttúruleg dánartala sé um 10% á
ári og vilja meina að sóknin (fiskveiði-
dánarstuðullinn) eigi að vera um 15%
á ári.
Erfðafræðirannsóknir með raf-
KJELL H NEDREAAS, HAFRANNSÓKNASTOFNUNINNI í BERGEN
ÞÝÐING: JÓN KRISTJÁNSSON
22