Sjómannablaðið Víkingur - 01.02.1998, Page 15

Umræðan
Hugleiðingar um
framgang kvótakerfis
Stjórnun fiskveiða
svonefnd hófst hérlendis
1975 með setningu aflakvó-
ta á skip við síldveiðar.
Tveimur árum síðar, 1977,
var sett sóknarmark við
þorskveiðar. Enn tveimur
árum síðar, 1979, voru upp
teknir framseljanlegir
aflakvótar á skip við loðnu-
veiðar. Fjórum árum síðar,
1984, voru settir framsel-
janlegir afiakvótar á skip,
sem og sóknarmark við
hotnsfiskveiðar. Og 1986
voru settir framseljanlegir
aflakvótar á skip við loðnu-
veiðar. Loks 1990 ,var upp
tekin sú meginregla, að við
allar veiðar yrðu framseljan-
legir aflaltvótar.
A tíunda áratugnum, þ.e. frá
1990, hefur sala kvóta færst
mjög í vöxt, ekki aðeins á milli
útgerða, heldur líka á milli land-
shluta. Um sölu kvóta hefur
verið viðhöfð þessi regla: Ef skip
nýtir innan við 59% af aflakvóta
sinum tvö ár í röð, missir það
tilkall til kvóta við næstu úthlu-
tun. Við sölu veiðiskipa hafa
byggðarlög að vísu forkaupsrétt,
en aflaheimildir eru ekki bund-
nar við byggðarlög. Fram til
1996 mun markaðsverð framsel-
dra aflakvóta úr einu byggðarlagi
1 annað hafa numið 14,5
milljörðum króna, (að fram kom
1 gtem ungs hagræðings i Frjálsri
verslun 1977), en alls mun
markaðsverð aflakvótanna nú
vera um 200 milljarðar króna.
Vangaveltur um breytingar
Á KVÓTAKERFINU
Haraldur
Jóhannsson
hagfræðingur
I umræðunum um breytingar
á kvótakerfmu hefur margt
komið til álita, en segja má, að
hugmyndir um þær séu af þren-
num toga:
A: Tilhnikanir á núverandi
skipan veiðileyfa
1. Skal veiðileyfum úthlutað
til eins árs, tveggja eða jafnvel
þriggja-
2. Skulu starfandi
útgerðarfyrirtæki njóta mikilla
forréttinda eða forkaupsréttar
við úthlutun?
3. Skal úthlutun veiðileyfa að
nokkru ráðast af byggðarsjón-
armiðum?
4. Skal verð veiðileyfa fara
eftir afkomu útgerðarfyrirtækja,
þ.e. vera form skattheimtu?
5. Skulu veiðileyfi boðin upp,
a.m.k. að hluta?
B: Hvernig verður unnið að
úmbótum?
1. Með myndun félaga áhuga-
manna. sem um mál þessi fjalla í
fjölmiðlum, innan hagsmu-
nasamtaka eða í stjórn-
málaflokkum?
2. Með því að kveða saman
landsráðstefnu, er sendi dlmæli
til AJþingis um úrbætur?
3. Með stofnun félaga í
bæjum og verstöðvum, er síðan
mynduðu landssamtök, sem
beittu sér fyrir umbótum, jafnvel
með söfnun undirskrifta undir
tillögur sínar.
C: Dómstólaleiðir:
1. Með því að láta fyrir dóm-
stólum reyna á lögmæti framsel-
janlegra aflaheimilda, þ.e. á
eignarhald á þeim. ■
Salan á Njarðvík VAR talvsert í umræðunni, ekki síst vegna
KVÓTANS SEM FYLGDI BÁTNUM.
A tíunda áratugnum, þ.e. frá 1990, hefur sala kvóta
færst mjög í vöxt, ekki aðeins á milli útgerða, heldur
líka á milli landshluta. Um sölu kvóta hefur verið
viðhöfð þessi regla: Ef skip nýtir innan við 59% af
aflakvóta sínum tvö ár í röð, missir það tilkall til kvóta
við næstu úthlutun. Við sölu veiðiskipa hafa
byggðarlög að vísu forkaupsrétt, en aflaheimildir
eru ekki bundnar við byggðarlög.
SJÓMANNABLAÐIÐ VÍKINGUR
15