Náttúrufræðingurinn - 1931, Page 25

NÁTTÚRUFR.
167
að þeir vildu senda Náttúrugripasafninu þá, helst í heilu líki nýja,
frysta, saltaða eða herta, eða ef stórir eru, flegna með höfði og
hala, eða að minnsta kosti höfuð og ugga, eða eitthvað annað til
sannindamerkis og til þess að þekkja fiskinn eftir.
Bjarni Sæmundsson.
Eínkenníleg lendíngarbót.
í Landeyjum í Rangárvallasýslu, er slæmt um lendingar við
sandana, vegna þess, hvað aðgrunnt er, og eigi auðið að lenda,
nema með því að vaða og bera mikið af farminum góðan spöl, til
þess að létta bátana, svo að þeir fljóti að landi. Skapar ]>etta mikla
örðugleika, þeim er sjó sækja, einkum ])egar eitthvað er að veðri
og alda við sandana.
Það kemur stundum fyrir, ]>egar hvassviðri blása af hafi
um nokkurt skeið og stórbrim er við ströndina, að „hlið“ myndast
á stöku stöðum í sandana. En svo nefna menn mjóa ála, sem graf-
ast í sandana beint út frá fjörunni. Haldast álarnir stundum nokk-
urn tíma eftir hvassviðrið, og þykja góðir lendingastaðir, ])ví að
koma má bátum eftir þeim nálega upp að flæðar marki. En oft
grafast þeir fljótt í sand aftur, ]>egar öldufallið breytir sér og skol-
ar sandinum með ströndum fram. Þó fer það stundum svo, að
sögn kunnugra manna, að útstraumur frá ströndinni, verður meiri
í hliðunum, sem þegar eru mynduð, heldur en annars staðar, og
varnar hann því um skeið, að sandur fylli hliðin.
Það mun hafa verið um 1850, að hval rak á Skipagerðis-
fjöru í Landeyjum. Beinin og þjóttur af hvalnum lágu lengi á
eftir þar á fjörunni og lagði lengi frá leifum hvalsins fitubrák
á sjóinn út frá ströndinni. Nokkru eftir að hvalinn rak, tóku
menn eftir því, að komið var hlið eða áll í sandinn, þar sem brák-
ina lagði frá landi. Var állinn all-djúpur og um 100 metra breið-
ur. Reyndist hann ágætur lendingarstaður, og nægilega breiður
fyrir 3 skip að lenda samtímis. Þóttu þetta góð umskifti og til
hlunninda fyrir þá, sem sjó sóttu þar í grend. Nokkuð lengi eftir
þetta hélt fita áfram að seitla úr hvalleifunum, svo mikil, að hún
brákaði sjóinn. Eftir það lagðist útsogið í álinn, þegar brim var,
og gerði sitt til að halda hliðinu við. Hélzt hlið ]>etta um tveggja
ára skeið, sem nothæfur lendingarstaður.
Sumir menn spyrja, hvernig fitubrákin frá hvalnum hafi