Náttúrufræðingurinn - 1949, Síða 44

186
NÁTTÚ RUFRÆÐINGURINN
Eins og kunnugt er, er mikill munur flóðs og fjöru við Hvamms-
fjörð og myndast því víðáttumiklar, grónar sjávarflæðar með mörg-
um pollum og lygnunr smásíkjum, þegar útfiri er. Geta lritzt þarna
pollar með ísöltu vatni ótrúlega langt frá fjöruborði. í pollum þess-
um óx lónajurtin og sums staðar mjög þétt, ýmist blómlaus, ný-
blómguð eða rétt að byrja aldinþroskun.
Þessi óvænti fundur bendir ótvírætt í þá átt, að tegundin vaxi
víðar vestanlands þar, sem líkt liagar til og við Hvammsfjörð. Vildi
ég benda þeim, sem við grasasöfnun fást, á það, að árangursríkast er
að leita hennar við stórstraumsfjöru í ágústmánuði, því að bún mun
ekki að jafnaði fyn- bera blóm, en blómlausa lónajurt er ekki ætíð
auðvelt að þekkja.
3. Amerískt, villihveiti (Agropyron) hefur lekið sér liér bólfestu.
Ætla mætti að hersetutíminn hefði fært okkur íslendingum nokkr-
ar tegundir erlendra plöntuslæðinga frá Bretlandi og Ameríku. En
nú er sýnt, að aðeins ein amerísk tegund hefur numið bér land,
sennilega á árunum 1941— ’43. Hefur bún bersýnilega náð hér svo
góðri rótfestu, að engin líkindi eru til þess, að hún hverl'i héðan aft-
ur af sjálfsdáðum.
í byrjun október 1945 vorum við Ingólfur Davíðsson magister við
gróðurathuganir í nánd við báskólann og fundum þá í brautarbrekk-
unni sunnan skólans punt, sem við könnuðumst ekki við, af Agro-
pyron-ættkvíslinni. Óx liann þarna á allstórum liletti innan um þistil
og húsapunt. Við nánari athugun reyndist þetta vera amerísk tegund:
Agropyron Smithii Rydb. eða herpuntur, en það er íslenzka naínið,
sem við gáfum jurtinni. 3. september s.l. fann ég tegundina við Ell-
iðaárvog rétt ofan við flóðmark og austan við túnið á Iíleppi. Var
hún var þar í blóma og mjög útbreidd, aðallega innan um frænda
sinn, húsapuntinn.
Lýsing af nefndri tegund, gerð eftir íslenzku eintaki, fer hér á
eftir:
Axgras. Jarðstöngullinn skriðull, með löngum, stinnum renglum.
Stöngullinn 35—75 cm bár, stinnur, hárlaus og með 2 knjám neðar-
lega, sveigður um efra knéð, annars uppréttur. Slíðrin bárlaus. Blöð-
in blágræn, nokkuð stinn, 5—10 mm breið og langydd, mjög snörp
að undanteknum neðri belmingi neðra borðsins. Efra borðið gis-
liært. Slíðurbimnan örstutt, þverstýfð. Axið gilt, stinnt og upprétt,