Náttúrufræðingurinn - 1968, Qupperneq 12

4
NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
lokun Faxatlóa. Á alþjóðafundi um möskvastærð í botnvörpum er
haldinn var í London í marzmánuði árið 1937 lögðu íslendingar
fram tillögu um að loka Faxaflóa fyrir öllum togveiðum til verndar
jreim ungfiski, er þar vex upp. Var sama ár skipuð sérstök nefnd
innan Alþjóðahafrannsóknaráðsins (Faxaflóanefndin), er hafa skyldi
með höndum framkvæmd rannsóknanna í Faxaflóa og var Árni
alla tíð ritari hennar. Hugmyndin um friðun Faxaflóa byggðist á
þeirri staðreynd, að sumir fiskstofnar við ísland voru greinilega
farnir að láta á sjá af völdum veiðanna og átti þetta einkum við um
skarkola-, ýsu- og lúðustofnana. Vegna heimsstyrjaldarinnar lauk
Faxaflóanefndin fyrst störfum árið 1946 og var það einróma álit
Alþjóðahafrannsóknaráðsins að loka skyldi flóanum um nokkra ára
skeið undir vísindalegu eftirliti, en þegar til framkvæmda kom,
skárust Bretar úr leik, og af þeim sökum tóku fiskfriðunarmál okk-
ar aðra stefnu svo sem kunnugt er.
Árið 1937 var stofnuð Atvinnudeild Háskólans og fjallaði ein
deild hennar um fiskirannsóknir — fiskideildin — og var Árni
skipaður forstjóri hennar og lét þá samtímis af störfum hjá Fiski-
félaginu. Minntist hann Jreirrar stofnunar ætíð síðan með þakklæti
og virðingu. Fyrstu árin var starfsliðið tveir sérfræðingar og fjórir
aðstoðarmenn og mátti ])ví segja, að hér væri um mikla framför
að ræða frá Jrví að róa aleinn á bát. Auk Jressa stórbatnaði húsnæðið
og þarafleiðandi öll aðstaða til rannsókna í landi.
Þessar aðstæður héldust svo til óbreyttar allt fram til loka styrj-
aldarinnar, en eftir Jrað fór starfsmönnum fjölgandi og gat stofn-
unin Jrá sinnt æ fjölbreyttari verkefnum.
Árið 1934 fór Árni að hugsa um hvort ekki myndi unnt að finna
hrygningarsvæði vorgotssíldarinnar og veiða hana Jrar í stórum
stíl líkt og Norðmenn gera við vesturströnd Noregs. Fékk hann
styrk hjá Aljringi til kaupa á rannsóknartækjum og veiðarfærum,
m. a. lét haun setja í Þór bergmálsdýptarmæli og lánaði ríkisstjórnin
honum skipið með allri áhöfn. Eins og kunnugt er, eru egg síldar-
innar botnlæg og liugðist Árni því finna þau með botngreip og
eins ætlaði hann að freista ]>ess að veiða seiði síldarinnar í sér-
staka svifháfa. Þá hafði hann einnig meðferðis nokkrar gerðir af
síldarvörpum. Tilraunir hans að veiða síldarseiði báru engan ár-
angur. Útkorna botnrannsóknanna var algerlega neikvæð og fannst
ekki eitt einasta síldaregg í 89 sýnishornum, sem tekin voru úr