Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 1968, Blaðsíða 116

Náttúrufræðingurinn - 1968, Blaðsíða 116
102 NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN fæst allgóður þverskurður af íjalliuu, röskir 100 m á þykkt, en aldrei hef ég lagt í að telja lögin í þeirn þverskurði, enda ærið verk, þar sem þykkt þeirra er allt frá nokkrum mm upp í 2 til 3 m. Þarna eru 3 lög, sem aðallega geyma setbi'otin með steingerving- unum. Tvö neðri lögin liggja af Stórhöfði austur að bæjarlæknum í Skammadal og iiallar þeirn mikið niður á við til austurs. Þriðja og efsta lagið má rekja óslitið frá Stórhöfði og austur í Deildarárgil, jrar sem það hverfur undir árbotninn niður af svo- nefndri Strandskoru (sjá 1. mynd). Mjög lítil truflun helur orðið á berglögum fjallsins síðan jrað varð til. Þó má sjá brotalöm á tveim stöðum en misgengi við þau er mjög óverulegt. Gera má ráð fyrir, að nokkuð hafi veðrazt ofan af hábungu fjallsins. Þó bendir jökulrákuð basaltklöpp norðaustan á fjallinu (Sjónaröxl) til jress að minna hafi veðrast ofan af Jn í en ætla mætti fljótt á litið. En nær er mér að halda, að eftir standi aðeins norðurhluti upprunalega fjallsins og líkindi til, að nú vanti þann hluta þess, sem hæst bar að Jrví nýmynduðu, og þar hafi öldur Atlantshafsins að unnið áður en skriðjöklar og horfin jökulfljót náðu að mynda undirlendi það hið gróðursæla, sem nú nær frá fjallsrótum allt að Dyrhólaósi, og í eina tfð hefur náð allt að Dyrhólaey. Mín skoðun er sú, að Brúnin ásamt Skammadalskömbum og Neshraunum sé elzti hlutinn af fjalllendi því, sem rnyndar Mið- Mýrdalsheiðarnar og séu hluti af geysistórum gjallhaugum, tilorðn- um í neðansjávargosi á sama liátt og Surtsey hefur skapazt á okkar dögum, aðeins sá munur á, að jrað gos hefur staðið svo stutt yfir, að ekki hafi náð að renna nema tiltölulega mjög lítið hraun. Nokkrir nærri lóðréttir basaltgangar hafa náð að jrrengja sér í sprungur í gjallhaugunum og eru mest áberandi gangur í austan- verðum Skammadalskömbum og annar í Brún við Illugötu. Eftir þverskurði fjallsins í Deildarárgili mætti halda, að svo skammt hefði verið til lands í norðri er Jrað myndaðist, að sjór hafði ekki brotið úr norður- og norðausturhlíðum þess og jaær haldið upp- haflegri lögun sinni þangað til síðari eldgos (sennilega undir jökli) fylltu að þeim og skópu hásléttu þá, sem nú nær frá Sauðalelli suður á heiðarbrúnirnar, sem þó skriðjöklar ísaldar, a. m. k. síðasta jökulskeiðs, eiga drjúgan ldut í að hafa gefið þann svip, sem hún hefur nú.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128

x

Náttúrufræðingurinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.