Náttúrufræðingurinn

Årgang

Náttúrufræðingurinn - 1968, Side 116

Náttúrufræðingurinn - 1968, Side 116
102 NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN fæst allgóður þverskurður af íjalliuu, röskir 100 m á þykkt, en aldrei hef ég lagt í að telja lögin í þeirn þverskurði, enda ærið verk, þar sem þykkt þeirra er allt frá nokkrum mm upp í 2 til 3 m. Þarna eru 3 lög, sem aðallega geyma setbi'otin með steingerving- unum. Tvö neðri lögin liggja af Stórhöfði austur að bæjarlæknum í Skammadal og iiallar þeirn mikið niður á við til austurs. Þriðja og efsta lagið má rekja óslitið frá Stórhöfði og austur í Deildarárgil, jrar sem það hverfur undir árbotninn niður af svo- nefndri Strandskoru (sjá 1. mynd). Mjög lítil truflun helur orðið á berglögum fjallsins síðan jrað varð til. Þó má sjá brotalöm á tveim stöðum en misgengi við þau er mjög óverulegt. Gera má ráð fyrir, að nokkuð hafi veðrazt ofan af hábungu fjallsins. Þó bendir jökulrákuð basaltklöpp norðaustan á fjallinu (Sjónaröxl) til jress að minna hafi veðrast ofan af Jn í en ætla mætti fljótt á litið. En nær er mér að halda, að eftir standi aðeins norðurhluti upprunalega fjallsins og líkindi til, að nú vanti þann hluta þess, sem hæst bar að Jrví nýmynduðu, og þar hafi öldur Atlantshafsins að unnið áður en skriðjöklar og horfin jökulfljót náðu að mynda undirlendi það hið gróðursæla, sem nú nær frá fjallsrótum allt að Dyrhólaósi, og í eina tfð hefur náð allt að Dyrhólaey. Mín skoðun er sú, að Brúnin ásamt Skammadalskömbum og Neshraunum sé elzti hlutinn af fjalllendi því, sem rnyndar Mið- Mýrdalsheiðarnar og séu hluti af geysistórum gjallhaugum, tilorðn- um í neðansjávargosi á sama liátt og Surtsey hefur skapazt á okkar dögum, aðeins sá munur á, að jrað gos hefur staðið svo stutt yfir, að ekki hafi náð að renna nema tiltölulega mjög lítið hraun. Nokkrir nærri lóðréttir basaltgangar hafa náð að jrrengja sér í sprungur í gjallhaugunum og eru mest áberandi gangur í austan- verðum Skammadalskömbum og annar í Brún við Illugötu. Eftir þverskurði fjallsins í Deildarárgili mætti halda, að svo skammt hefði verið til lands í norðri er Jrað myndaðist, að sjór hafði ekki brotið úr norður- og norðausturhlíðum þess og jaær haldið upp- haflegri lögun sinni þangað til síðari eldgos (sennilega undir jökli) fylltu að þeim og skópu hásléttu þá, sem nú nær frá Sauðalelli suður á heiðarbrúnirnar, sem þó skriðjöklar ísaldar, a. m. k. síðasta jökulskeiðs, eiga drjúgan ldut í að hafa gefið þann svip, sem hún hefur nú.
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128

x

Náttúrufræðingurinn

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.