Náttúrufræðingurinn

Årgang
Eksemplar

Náttúrufræðingurinn - 1968, Side 66

Náttúrufræðingurinn - 1968, Side 66
52 NÁTTÚ RUFRÆÐINGURINN vatn. En vel getur hafa verið þarna smávatn áður en Skaftáreldar hófust. Síðar í gosinu liefur myndazt hrauntjörn á botni gígsins. Svipaður gígur er um 2 km norðaustur af Laka. Sem stendur tel ég líklegast að öil hin eiginlega Lakagígaröð, að áðurnefndum háa gíg norðaustast í henni e. t. v. undanskildum, sé mynduð í Skaft- áreldum. Eins og þegar var bent á af Þ. Thoroddsen, en þó einkum af K. Sapper, má allvíða meðfram Lakagígum sjá misgengisstalla er liggja samhliða gígaröðinni. Einna gleggst eru misgengin liið næsta suðvestan og norðaustan við Laka og á fjallinu sjálfu. Norðaustan þeirrar línu, er tengir saman gígaraðirnar yfir Laka, eru tveir mis- gengisstallar (sjá mynd III b) og norðvestan gíganna rétt suðvestur af Laka eru einnig tveir slíkir stallar. Misgengisstallarnir eru frá 1—2 m upp í 6—8 m á hæð og hefur landspildan milli þeirra sigið, þann- ig að Lakagígar eru nú í mjóum, grunnum sigdal (Graben), en slíkt er ekki óalgengt um íslenzkar gígaraðir, og hef ég einkum kannað þetta á Mývatnsöræfum milli Mývatns og Jökulsár (S. Þórarinsson 1959). Þar hafa sum dalsigin a. m. k. myndazt í sambandi við gosin og svo er að öllum líkindum um sigin meðfram Lakagígum og hafa a. m. k. sum þeirra örugglega myndazt áður en gosinu lauk, því þau hverfa inn undir gosmöl og hraun úr gosinu. Þessi sig eru hliðstæður við þau hringlaga sig eða öskjur (caldera), sem mynd- ast í sambandi við gos upp um hringlaga eldrás. Víðast liggja Laka- gígar eftir miðjum sigdalnum, þar sem til hans sést. Norðaustan í Laka fylgir gígaröðin þó suðausturjaðri dalsigsins, en á flugmyndum mótar aðeins fyrir röð lítilla gíga eftir miðjurn sigdalnum og má vera, að hraun hafi komið þar fyrst upp, en síðar komið upp um sigsprunguna. Suðvestasti hluti Lakagígaraðarinnar, sem er vestan í Hnútu, er hliðraður til suðausturs um það bil 200 m, miðað við aðalgíga- röðina, og virðist einnig fylgja sigsprungu, er hefur sömu stefnu og aðalgossprungan. Nú er ei langt til Laka. Svo er nú kornið, að fært er orðið fjallabílum alla leið að Laka. Aðalleiðin þangað liggur nú úr byggð um brúna á Skaftá hjá Dalbæ Ytri og framhjá Heiðarseli og Eintúnahálsi, yfir Geirlandsá rétt vestan við Fagrafoss og um Ámundabotna og Galta að hrauninu
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128

x

Náttúrufræðingurinn

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar: 1.-2. Tölublað (1968)
https://timarit.is/issue/291026

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.

1.-2. Tölublað (1968)

Handlinger: