Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 1968, Síða 69

Náttúrufræðingurinn - 1968, Síða 69
NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN in 1908, P. Hannesson in 1937, G. Kjartansson in 1956 and Jón Jónsson several times), it has not yet been studied in detail as no scientist has hithcrto spent niore than a few days there. A detailed and reliable eyewitness account of tlie Lakagígar eruption was written by the Reverend Jón Steingrímsson of Prestbakki. The course of events of the eruption outlined here on pp. 32—37 is an extract of that account. The eruption, which was preceded by earthquakes lasting a week, began on Wliit-Sunday, June 8, and lasted until early February the following year. Until July 29 only the crater row SW of the móberg mountain Laki (cf. the map Fig. 2) was active and the lava flowed down the riverbed and canyon of Skaftá. july 29 the fissure NE of Laki opened up and frorn tlien on the eruption was confined mainly to that fissure ancl lava flowed for the main part along the riverbed of Hverfisfljót. The map of the lava flow here presented (Fig. 2) is based on G. Kjartansson’s geological map of South Iceland (Sheet 6, scale 1:250 000), but somewhat cor- rected with the aid of aerial photos. The lines showing the front of the lava at different times are based on Rev. Jón Steingrhnsson’s account. l’he more de- tailed map (Fig. 5) of Laki and adjacent parts of Lakagígar is based on aerial ])hotos and on the author’s observations during the two days’ stay at Laki in early September 1967. According to Þ. Thoroddsen the area of the Lakagígar lava flow is 565 km2 and tliis figure has proved correct. His estimate of the volume of lava, 12.3 km3 is also the best one yet available and a reasonable one. Approximately 9.5 km3 of this lava were exlrucled from the fissure SW of Laki. But Thoroddsen’s estimate, 3 km3 , for the volume of the tephra expelled, is in the opinion of the present writer far too high. The area within which the 1783 tephra can be traced by field observations alone (cf. Fig. 2) is about 8000 km2 l’lie present writer’s estimate of the volume of the 1783 tephra as fresh fallen is 0.85km3, corresponding to about 0.25 km3 of dense rock. This tephra was mainly pro- duced by extremely powerful lava fountains. Production of Pélé’s hair was very great during this eruption. Tlie 1783-lava covered completely 2 churches and 14 farmsteads, ancl 30 farms in addition were badly damaged. But far ntore disastrous was the stunting of the grass growth all over Iceland during the summer of 1783. Tliis was only to a small extent caused by the tephra fall. Its main cause was the bluisli haze which lay all over the country and was felt over most part of Europe and adjacent parts of Asia and Alrica. This haze was caused by the enormous amount of volcanic gases released from the lava extruded. Thc gas most effective in stunting thc grass growth was in all probability SCU. Given the same SO2 percent in tlie Laki magma as in the basaltic Surtsey magma the total amount of SO2 released from the Laki magma is about 107 tons. The result of the stunting of the grass crop was a catastrophic decimation of the livestock in the country (50% of the cattle, 79% of the sheep, and 76% of the horses). This in turn caused the worst famine in the history of Ice- land, decimating the population from 48 884 in 1783 to 38 363 in 1786, a deci- mation of 24%. The famine was adequately called the Haze Famine.
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128

x

Náttúrufræðingurinn

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.