Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 1968, Blaðsíða 69

Náttúrufræðingurinn - 1968, Blaðsíða 69
NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN in 1908, P. Hannesson in 1937, G. Kjartansson in 1956 and Jón Jónsson several times), it has not yet been studied in detail as no scientist has hithcrto spent niore than a few days there. A detailed and reliable eyewitness account of tlie Lakagígar eruption was written by the Reverend Jón Steingrímsson of Prestbakki. The course of events of the eruption outlined here on pp. 32—37 is an extract of that account. The eruption, which was preceded by earthquakes lasting a week, began on Wliit-Sunday, June 8, and lasted until early February the following year. Until July 29 only the crater row SW of the móberg mountain Laki (cf. the map Fig. 2) was active and the lava flowed down the riverbed and canyon of Skaftá. july 29 the fissure NE of Laki opened up and frorn tlien on the eruption was confined mainly to that fissure ancl lava flowed for the main part along the riverbed of Hverfisfljót. The map of the lava flow here presented (Fig. 2) is based on G. Kjartansson’s geological map of South Iceland (Sheet 6, scale 1:250 000), but somewhat cor- rected with the aid of aerial photos. The lines showing the front of the lava at different times are based on Rev. Jón Steingrhnsson’s account. l’he more de- tailed map (Fig. 5) of Laki and adjacent parts of Lakagígar is based on aerial ])hotos and on the author’s observations during the two days’ stay at Laki in early September 1967. According to Þ. Thoroddsen the area of the Lakagígar lava flow is 565 km2 and tliis figure has proved correct. His estimate of the volume of lava, 12.3 km3 is also the best one yet available and a reasonable one. Approximately 9.5 km3 of this lava were exlrucled from the fissure SW of Laki. But Thoroddsen’s estimate, 3 km3 , for the volume of the tephra expelled, is in the opinion of the present writer far too high. The area within which the 1783 tephra can be traced by field observations alone (cf. Fig. 2) is about 8000 km2 l’lie present writer’s estimate of the volume of the 1783 tephra as fresh fallen is 0.85km3, corresponding to about 0.25 km3 of dense rock. This tephra was mainly pro- duced by extremely powerful lava fountains. Production of Pélé’s hair was very great during this eruption. Tlie 1783-lava covered completely 2 churches and 14 farmsteads, ancl 30 farms in addition were badly damaged. But far ntore disastrous was the stunting of the grass growth all over Iceland during the summer of 1783. Tliis was only to a small extent caused by the tephra fall. Its main cause was the bluisli haze which lay all over the country and was felt over most part of Europe and adjacent parts of Asia and Alrica. This haze was caused by the enormous amount of volcanic gases released from the lava extruded. Thc gas most effective in stunting thc grass growth was in all probability SCU. Given the same SO2 percent in tlie Laki magma as in the basaltic Surtsey magma the total amount of SO2 released from the Laki magma is about 107 tons. The result of the stunting of the grass crop was a catastrophic decimation of the livestock in the country (50% of the cattle, 79% of the sheep, and 76% of the horses). This in turn caused the worst famine in the history of Ice- land, decimating the population from 48 884 in 1783 to 38 363 in 1786, a deci- mation of 24%. The famine was adequately called the Haze Famine.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128

x

Náttúrufræðingurinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.