Náttúrufræðingurinn - 1972, Qupperneq 3

Náttúrufr. — 42. árgangur — 3. Iiefti — 81.—144. siða — Reykjavík, nóv. 1972.
Kristjdn Sœmnndsson:
Jarðfræðiglefsur um Torfajökulssvæðið
Inngangur.
Torfajökulssvæðið er mesta líparítsvæði landsins og jafnframt
stærsta og öflugasta háhitasvæðið. Á vegum jarðhitadeildar Orku-
stofnunar hafa nokkur undanfarin sumur verið farnar þangað
stuttar rannsóknarferðir í því skyni að fá yfirlit yfir jarðfræðina,
dreifingu og efnainnihald hvera og bergfræði yngstu gosmyndana,
sem ávallt er fljótlegast að kortleggja. Frá þessu er að nokkru greint
í fjölritaðri skýrslu eftir Kristján Sæmundsson (1969) og í grein
um mælingar á innrauðri varmageislun á Reykjanesi og Torfajökuls-
svæðinu (Pálmason o. fl. 1970). Drýgstan fróðleik um Torfajökuls-
svæðið er að finna í ýmsum ritgerðum eftir Sigurð Þórarinsson.
Má jjar nefna grein í Náttúru íslands (1961), Hekluelda (1968),
grein í Scientific Metliods in Medieval Archeology (1970), og loks
yfirlitsgrein í Atlantica & Iceland Review (1971). í þeim öllum
er einkum fjallað um nútímagosmyndanir. Jarðfræðikort Guð-
mundar Kjartanssonar af Miðsuðurlandi sýnir helztu drættina í
jarðfræði svæðisins, t. d. útbreiðslu líparíts. Rannsókn Torfajökuls-
svæðisins er enn skammt á veg komin eins og jressi grein ber með
sér. Einungis aðaldrættirnir í byggingu þess eru jiekktir og ristir
sú þekking ])ó oftast grunnt. Þau verkefni, sem enn bíða rannsókna,
eru margþætt og verða ekki unnin svo vel sé nema með samstilltu
átaki hóps manna. Þess er að vænta, að framlag jarðeðlisfræðinga
verði hér mikilsvert eins og reyndin hefur verið í rannsóknum á
virkum megineldstöðvum nú síðustu árin.
6