Náttúrufræðingurinn

Volume

Náttúrufræðingurinn - 1972, Page 60

Náttúrufræðingurinn - 1972, Page 60
134 NÁTTÚRUFRÆ.ÐIN GURINN Hnyðlingarnir í hrauninu virðast yfirleitt vera svipaðir að gerð og samsetningu, en um hana má fá nokkra hugmynd af eftirfarandi: Plagioklas ...................................... 70,3% Pyroxen.......................................... 26,0% Ólívín ........................................... 3,5% Málmur (opaques).................................. 0,2% Eðlisþyngd um 2,83. Hólmshraun III. Þetta hraun tekur yfir mun stærra svæði en nokkurt hinna hraun- anna. Mestri ritbreiðslu nær það í austanverðri Heiðmörk og nær þar óslitið frá Silungapolli og vestur fyrir Jaðar. Nyrzti tanginn á þeim hluta hraunsins nær langleiðina norður að Hólmsá skammt suðvestan við brúna. Brúnin á Hólmshrauni III er mest áberandi hraunbrúnin austan við Gvendarbrunna og allt austur að veginum inn í Heiðmörk, enda liggur það á þessu svæði næst ofan á Hólms- hrauni I eða þá ofan á Leitahrauni. Tanginn suðaustan við Gunn- arshólma sem Suðurlandsvegur liggur um er Hólmshraun III. Vegurinn sker þar yfir nyrzta tanga þess. Það þekur svo allstóra spildu þar suður af og fyrir austan og sunnan Silungapoll, en er næst Selfjalli hulið yngra hrauni, Hólmshrauni V, en til vesturs hverfur það undir Hólmshraun IV, sem rnyndar mjótt belti ofan á því suð- vestur af Silungapolli og nær út í tjörnina sem þar er. Þegar sunnar kemur hverfur Hólmshraun III algerlega undir yngra hraun, og það syðsta sem sést af því er nærri beint vestur af Selfjalli ofan og austan við Heiðmörk. Þar fyrir sunnan er mjög erfitt eða ómögulegt að greina milli einstakra hraunstrauma, en geta má þess þó hér, að á svæðinu frá Húsafelli og austur að Heiðmörk hef ég talið mig geta greint a. m. ’3 mismunandi hraun. Eru þá Hólmshraunin, sem hér er um rætt, ekki meðtalin. Sé nú Búrfellshraun ásamt Leita- hrauni og hraununum næst vestan við Vífilsfell talin með kemur í ljós, að gosið hefur yfir tuttugu sinnum á svæðinu milli Lönguhlíðar og Bláfjalla frá því að jöklar hurfu af þessu svæði. Nokkrar líkur benda til þess að flest þessara hrauna séu yngri en Búrfellshraun, en samkvæmt rannsóknum Guðmundar Kjartanssonar er það um 7200

x

Náttúrufræðingurinn

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.