Náttúrufræðingurinn

Volume

Náttúrufræðingurinn - 1974, Page 124

Náttúrufræðingurinn - 1974, Page 124
118 NÁTTÚRUFRÆÐ I NGURINN gróðurs, sem eyddist snögglega, ætti tímasetning gossins að vera fengin með þeirri nákvæmni, sem nú er völ á. Er dr. Ingrid U. Olsson var hér á ferð sumarið 1971 tók hún á ný sýni úr Óbrinnishólum og þá á tveim stöðum. Sú aldursákvörð- un sýndi 2070 ± 70 C14 ár (U-2414) og 2030 ± 90 C14 ár (U-2413). Hvort tveggja er reiknað frá árinu 1950. Ekki verður talið að þetta breyti l'yrri niðurstöðum og verður meðalútkoma þessara aldurs- ákvarðana því um 2140 ± 75 C14 ár. Yngri gosmyndunin Bæði gosin í Óbrinnishólum hafa verið hraungos með kviku- strókavirkni, eins og flest sprungugosin á Reykjanesskaga. Fína gos- möl eins og |j;i, sem hefur verið svo áberandi í fyrsta Jrætti fyrra gossins, vantar í Jrað síðara. Aftur á móti mætti segja, að síðara gosið liafi einkennst af því, hvað mikið hefur verið af hraunkúlum (bombum) í því. Þær eru af öllum stærðum frá því um 35—40 cm í þvermál allt niður í kúlur á stærð við krækiber eða ennjoá minni. Oft eru Jrær mjög reglulegar og fullkomlega hnöttóttar (5. mynd). Hraun úr Jressu gosi hefur aðallega komið úr syðsta gígnum. Það hefur runnið austur í átt að Undirhlíðum og svo norður á við, langleiðina norður að Kaldárseli. Svo beygir J>að vestur og hefur að öllum líkindum náð út í sjó við Straumsvík, en nokkru austar hverfur Jaað undir Kapelluhraun. Óbrinnishólahraun og Kapellu- hraun eru svo lík, að vart verða þau aðgreind með berum aug- um eða í smásjá. í sambandi við framkvæmdirnar við Straums- vík voru boraðar allmargar holur til rannsóknar á grunni þeim, sem álverksmiðjan stendur á, en hún stendur á nyrsta tanga Kapellu- hrauns. Við þær athuganir kom í ljós, að undir Kapelluhrauni er annað hraun mjög líkt því. Hraun þessi hafa verið nefnd Ka (= Kapelluhraun) og Kb (Tómasson 8c Tómasson 1966). Milli þessara hrauna er aðeins gjalllag, en undir Kb sums staðar sandlag. Tel ég nærri fullvíst, að hraun Kb sé úr síðasta gosi í Óbrinnishólum og ])ví um 2140 ára garnalt. Þetta sama hraun kentur fram austan við Kapelluhraun skammt sunnan við gamla Reykjanesveginn og má rekja það Jraðan suður og austur eftir norðan Kapelluhrauns, en það nafn er hér eingöngu notað um yngsta hraunstrauminn á þessu svæði, þann er álverksmiðjan stendur á.
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132
Page 133
Page 134
Page 135
Page 136

x

Náttúrufræðingurinn

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.