Náttúrufræðingurinn

Årgang

Náttúrufræðingurinn - 1991, Side 32

Náttúrufræðingurinn - 1991, Side 32
1. mynd. Hraunrás í Árkvíslum í Eldhrauni, að nokkrum hluta hrunin. Ljósm. Jón Jóns- son 1957. sunnan vegar og með því hindra að sandur bærist að veginum og hlæðist þar upp. Þetta ætti að heppnast a.m.k. tímabundið ef hægt væri að auka straumhraða vatnsins þannig að sem mest af sandinum bærist áfram niður eftir. Skammt austan við brúna á Árkvísl- um er rás í hrauninu sunnan við veg- inn og með stefnu í suðaustur. í plöggum Vegagerðarinnar er þetta nefnt brestur (sprunga), en svo er ekki. Mér var þessi myndun áður kunn frá athugunum mínum í Eld- hrauni á vegum Raforkumálastjóra 1957, en þá tók ég mynd þá, sem hér fylgir (1. mynd). Þetta er einfaldlega rennslisfarvegur í hrauninu, eins kon- ar hrauntraðir eða þaklaus hellir, sem kannski - og jafnvel líklega - hefur haft þak og þá verið lokuð hraunrás, en þakið svo fallið niður eftir að hraunrennsli hætti og hraunið kóln- aði. Á myndinni má sjá aðra hlið rás- arinnar alsetta skriðrákum, sem orðið hafa til þegar hraunið lækkaði í henni og storknað yfirborð hraunflóðsins rispaði hálfstorknaðan rásarvegginn um leið og það seig. Gripið var til þess ráðs að setja ræsi í veginn þannig að vatn, sem um það færi, rinni beint í þetta forna eldræsi í von um að það skilaði vatninu og sem mestu af sandinum nokkuð á veg nið- ur eftir. Gylfi Júlíusson verkstjóri í Vík sá um framkvæmd verksins. Síðan eru nú liðin 10 ár og ennþá streymir vatnið eftir þessari rás sem hinn myndarlegasti lækur (2. mynd) og verð ég að segja að það er talsvert betri árangur en ég þorði að vonast eftir. Vatn þetta nær nú um 800 m suður í hraunið, talið frá vegi. Rutt hefur verið til og því greidd leið á kafla, en meginrásin sýnist vera eftir hinni fornu hraunrás. Vatnið hverfur 26

x

Náttúrufræðingurinn

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.