Náttúrufræðingurinn - 1991, Blaðsíða 46

5. mynd. Grálóa í vetrar-
búningi ásamt tveimur
tjöldum, Seltjarnarnes,
febrúar 1987. Grey Plover
fPluvialis squatarolaj and
two Oystercatchers (Haema-
topus ostralcgusj, Sel-
tjarnarnes, SW Iceland,
February 1987. Ljósm.
photo KHS.
síðan nær eingöngu í sandfjörum og
leirum fram á vor og er að því leyti
frábrugðin heiðlóu sem heldur sig að
mestu inn til landsins. A varpstöðvum
nærist grálóa aðallega á skordýrum,
en á viðkomu- og vetrarstöðvum á
burstaormum, skeldýrum og krabba-
dýrum. Á veturna halda einstaka
grálóur sig oft á sömu stöðum ár eftir
ár. Hver fugl ver fæðuöflunarsvæði
sem er stærst á haustin (allt að 200-
600 m2), en minnkar þegar líður á vet-
urinn. Fullorðnum fuglum semur illa
og sjást því oftast stakir. Þeir eru hins
vegar umburðarlyndari gagnvart ung-
fuglum sem eru félagslyndari og halda
til í smáhópum á veturna.
Vetrarstöðvar grálóu eru strendur í
tempraða hluta og hitabelti allra
heimsálfa. Þeir fuglar sem dvelja í V-
Evrópu, við Miðjarðarhaf og í V-Afr-
íku á veturna (um 170 þúsund) eru
flestir taldir verpa í vesturhluta Síbiríu
(Smit & Piersma 1989).
Mikilvægustu vetrarstöðvar grálóu
við austanvert Atlantshaf eru í Gíneu-
Bissá í V-Afríku þar sem talið er að
um 60 þúsund fuglar hafi vetursetu
(Smit & Piersma 1989). Grálóu hefur
fjölgað á vetrarstöðvum í Bretlandi á
undanförnum árum og telur vetrar-
stofninn þar um 20 þúsund fugla.
Kynbundinn munur er á vali vetrar-
stöðva hjá grálóu; karlfuglar halda
einkum til í norðurhluta vetrarheim-
kynna, en kvenfuglar á suðlægari
slóðum (allt að 90% af grálóum í Afr-
íku). Geldfuglar (aðallega ársgamlir)
dvelja oft sumarlangt á vetrarstöðv-
um, allt frá Norðursjó til suðurhvels.
Fullorðnar grálóur hverfa úr sumar-
heimkynnum í júlí-september en ung-
fuglar seinna (september-október).
Fyrstu grálóurnar koma til vetrar-
stöðva á Bretlandseyjum í júlí. Há-
mark fartímans þar er í seinni hluta
ágúst (fullorðnir fuglar) o^ fyrri hluta
september (ungfuglar). I Bretlandi,
Þýskalandi og Svíþjóð eru ungfuglar
að jafnaði 5-6 vikum seinna á ferðinni
en fullorðnir fuglar.
Grálóa sést víða um fartímann, oft-
ast eru það stakir fuglar eða fáir sam-
an. Grálóa safnar miklum fituforða
áður en hún leggst í ferðalög, enda er
talið að hún geti flogið viðstöðulaust
40