Náttúrufræðingurinn - 1991, Blaðsíða 8

1. mynd. Afstæðar breytingar
sjávarstöðu síðustu 500 milljón
ár. Stjörnurnar sýna helstu tíma-
bil útdauða í lífríkinu (Frá Hall-
am 1984). Relative sea-level
changes through the last 500
million years. Stars mark major
mass extinction periods (From
Hallam 1984).
arra svifþörunga í sjó, ef til vill aðeins
nokkur hundruð ár. Á hinn bóginn
fór ammonítum að fækka þegar fyrir
um 80 milljónum ára og rannsóknir
sýna, að risaeðlum í Norður-Ameríku
fór að fækka amk. 7 milljón árum fyr-
ir lok krítartímabilsins (Officer o.fl.
1987).
Ein þekktasta tilgáta innan jarð-
fræðinnar á síðari árum varðar lífríkis-
breytingarnar við mörk krítar og tertí-
ers. Það voru bandarískir feðgar, Al-
varez að nafni, og samstarfsmenn
þeirra sem settu hana fram og birtist
hún árið 1980 í bandaríska tímaritinu
Science (Alvarez o.fl. 1980). Þetta er
tilgátan um árekstur loftsteins við
jörðina fyrir um 65 milljónum ára.
Tilgátan gerir ráð fyrir að við
áreksturinn hafi jarðskorpan á árekst-
ursstað kurlast og heljarmikið rykský
þyrlast upp í heiðhvolfið. Afleiðing-
ar þessa árekstrar voru, að mati
Alvarez og félaga, víðfeðmar og
höfðu í för með sér útdauða heilu ætt-
bálkanna. Þeir gerðu ráð fyrir því að
2