Fréttablaðið - 27.05.2009, Blaðsíða 32

MARKAÐURINN 27. MAÍ 2009 MIÐVIKUDAGUR6
S K O Ð U N
Við hrun bankakerfisins í október
síðastliðnum lokaðist á öll við-
skiptatengsl við erlenda banka
sem búið var að byggja upp með
góðum árangri á löngum tíma.
Allt bankakerfið á Íslandi varð
rúið trausti og erlend greiðslu-
miðlun lenti í uppnámi. Þá kom
berlega í ljós hversu háðir við Ís-
lendingar erum greiðslumiðlun
við útlönd.
Þetta ferli sem fáir leiða hug-
ann að meðan allt leikur í lyndi
varð skyndilega á allra vörum.
Við slíkar aðstæður er ekki óeðli-
legt að skapist misskilningur og
reyndar fór svo að alls kyns rang-
færslur fengu hljómgrunn í fjöl-
miðlum og víðar. Jafnvel eftir að
greiðslur fóru að ganga eðlilega
hefur ýmsu verið haldið fram
sem ekki á sér stoð í raunveru-
leikanum.
Til dæmis hefur verið sagt
að eina gáttin fyrir greiðslur til
útlanda sé í gegnum JP Morg-
an-bankann. Jafnframt að þær
greiðslur sem fari í gegnum ríkis-
bankana séu tryggðar af íslenska
ríkinu. Báðar staðhæfingarnar
eru alrangar.
JP MORGAN Á
UNDAN ÖÐRUM BÖNKUM
Með útsjónarsemi og fyrirhyggju
tókst starfsmönnum Seðlabanka
Íslands og viðskiptabankanna
þriggja að tryggja flæði erlendra
greiðslna til og frá landinu. Í raun
má segja að Seðlabankinn hafi
annast alla erlenda greiðslu-
miðlun á Íslandi síðustu
þrjá mánuði liðins árs.
Það gefur augaleið að
svona grund-
vallarbreyt-
ingum á
jafn
viðkvæmum viðskiptum fylgdu
aukaverkanir. Afgreiðslutími er-
lendra greiðslna lengdist og að
auki urðu alls kyns hnökrar á leið-
inni sem oftast byggðust á mis-
skilningi og tók á stundum lang-
an tíma að vinna úr.
Í greiðslumiðlun sinni notast
Seðlabankinn við ýmsa erlenda
banka víða um heim en JP Morg-
an-bankinn er ekki einn þeirra.
Hins vegar var JP Morgan langt
á undan öðrum erlendum bönk-
um til að bjóða nýju bönkunum
þjónustu sína, sem skýrir hvers
vegna nýju bankarnir stofnuðu
sína fyrstu reikninga hjá þeim.
FLEIRI GJALDEYRIS-
REIKNINGAR Í FLEIRI LÖNDUM
Frá áramótum hafa bæði Íslands-
banki og Kaupþing sinnt eigin
greiðslumiðlun. Hún fer fram að
hluta gegnum reikninga hjá JP
Morgan Chase-bankanum en að
auki hafa verið opnaðir reikn-
ingar hjá öðrum bönkum sem ís-
lenskir bankar hafa átt gott sam-
starf við í áratugi.
Sem dæmi má nefna að Ís-
landsbanki er nú með reikninga
hjá Danske Bank í Danmörku,
SEB í Noregi, Svenska Hand-
elsbanken í Svíþjóð, Royal
Bank of Canada í Kanada og
Commercial Bank of Austr-
alia í Ástralíu. Þá
er í gangi vinna
við að opna reikninga hjá fleiri
bönkum.
Allir þessir reikningar voru opn-
aðir án þess að nokkrar ábyrgðir
eða tryggingar væru lagðar fram
og kostnaður bankanna við reikn-
ingana og greiðslur gegnum þá er
sambærilegur við það sem gengur
og gerist á markaðnum miðað við
magn viðskipta. Miðlun greiðslna
gegnum þessa reikninga hefur
gengið vel og örugglega. Dæmi um
að greiðslur sem fara þessa leið
skili sér ekki á réttum tíma eru
hlutfallslega álíka mörg og þau
voru fyrir hrun, en þess ber að
geta að íslenskir bankar hafa ætíð
staðið framarlega að þessu leyti.
Um miðjan janúar síðastliðinn
opnaði Íslandsbanki aftur mögu-
leikann fyrir fyrirtæki í viðskipt-
um, að senda erlendar greiðslur í
gegnum netbankann.
NÆSTU SKREF
Fram undan er mikið starf við að
byggja upp íslenskt bankakerfi.
Hluti þess starfs mun felast í því
að koma í veg fyrir að aðstæð-
ur eins og sköpuðust í greiðslu-
miðlun í október komi upp aftur.
Það starf verður unnið í góðri
samvinnu Seðlabankans, við-
skiptabankanna og sparisjóð-
anna, vonandi í friði fyrir röng-
um fullyrðingum á borð við þær
sem nefndar voru og eru engum
til hagsbóta.
Sögurnar... tölurnar... fólkið...
ÚT GÁFU FÉ LAG: 365 miðlar ehf. RIT STJÓRI: Óli Kr. Ármannsson, olikr@markadurinn.is RITSTJÓRN: Jón Aðalsteinn Bergsveinsson, jonab@markadurinn.is AUGLÝSINGASTJÓRI: Jón
Laufdal RIT STJÓRN OG AUGLÝSING AR: Skaftahlíð 24, 105 Reykja vík AÐ AL SÍMI: 512 5000 SÍMBRÉF: 512 5301 NETFÖNG: rit stjorn@markadurinn.is og aug lys ing ar@markadur-
inn.is VEFFANG: visir.is UM BROT: 365 miðlar ehf. PRENT VINNSLA: Ísa fold arprent smiðja ehf. DREIFING: Pósthúsið ehf. dreifing@posthusid.is Markaðinum er dreift ókeyp is með
Fréttablaðinu Markaðurinn áskil ur sér rétt til að birta allt efni blaðs ins í staf rænu formi og í gagna bönk um án end ur gjalds.
V I K U L E G V E F R Á Ð Í B O Ð I A L L R A Á T T A
Grundvöllur þess, að halda úti gagnlegri fyrirtæk-
issíðu, er að tala á máli lesenda. Forðast skal að
rugla þá í ríminu og vekja efasemdir um heilindi
fyrirtækisins. Ef notendur efast um gildi eða sann-
leiksgildi textans, fara þeir annað. Hið sama á við
ef þeir þurfa að nota orðabók við lesturinn.
Sumar fyrirtækjasíður eru uppfullar af sérfræði-
orðum, sem hinn venjulegi lesandi þekkir lítið eða
ekki. Slíkt getur verið í lagi, ef vefsíðan er ætluð
þröngum hópi sérfræðinga eða áhugafólks, en þá
þarf að taka það fram með áberandi hætti. Yfirleitt
eru slíkar síður þó lítið meira en korktafla á kaffi-
stofunni, samansafn upplýsinga, sem sérfræðing-
ar taka saman fyrir aðra sérfræðinga.
Mikilvægt er, að nota ekki sérfræðiorð, nema út-
skýra þau fyrir lesendum, sem gætu hugsanlega
slæðst inn á síðuna. Jafnframt má ekki gefa sér, að
lesendur viti jafn mikið og starfsmenn fyrirtæk-
isins. Því þarf að rökstyðja fullyrðingar, útskýra
hugtök og styðja fræðitexta með skýringamynd-
um. Framsetning upplýsinga þarf að vera greini-
leg og óumdeild. Slæmt er að setja fram óljósar
eða umdeildar yfirlýsingar, t.d. „fyrirtækið er í
3. sæti á ABC-listanum“, ef ekki er almennt vitað
hvers konar listi það er. Trúverðugleiki vefsíðunnar
skilur oft á milli þeirra, sem ná árangri og hinna,
sem gera það ekki.
Lesendur eru ekki jafn auðtrúa og sumir halda.
Ef þeim líkar ekki við vefsíðuna þína, fara þeir og
koma aldrei aftur.
Vefsíða eða kaffistofukorktafla?
SEÐLABANKI ÍSLANDS Síðustu þrjá mánuði síðasta árs annaðist Seðlabanki Íslands alla erlenda greiðslumiðlun hér á landi, eftir fall
stóru bankanna þriggja í októberbyrjun. MARKAÐURINN/PJETUR
Staða gjaldeyrismiðlunar
Ástrún Björk
Ágústsdóttir
forstöðumaður
Útibúaþjónustu
Íslandsbanka
Sigríður María
Torfadóttir
viðskiptastjóri
hjá Fjárstýringu
Íslandsbanka
O R Ð Í B E L G
www.8 . is
Jón Traust i Snor rason
f ramkvæmdast jó r i
A l l ra Át ta ehf .
Auglýsingasími
– Mest lesið
Í byrjun vikunnar voru lagðar fram til kynningar ráðherrum ríkis-
stjórnarinnar og stjórnendum háskóla landsins tillögur erlendra
sérfræðinga í menntamálum um gagngera endurskipulagningu og
áherslubreytingar í menntakerfinu. Vinna sérfræðinganna er hluti af
endurmati sem sett var í gang eftir hrun efnahagslífsins og fall fjár-
málakerfisins snemma vetrar.
Þótt tillögurnar snúi að menntakerfinu falla þær undir efnahagsað-
gerðir því horft er til þess hvernig búa eigi hér um hnúta þannig að
forsendur skapist fyrir framtíðarhagvöxt. Fyrir erlendu sérfræðinga-
nefndinni fóru menn með víðtæka reynslu úr finnsku efnahagslífi, þeir
Christoffer Taxell og Markku Linna. Finnar gengu nefnilega í gegn um
mjög svipað áfall á tíunda áratug síðustu aldar og nú ríður yfir hér. Þar
hrundi gjaldmiðillinn og fjármálakerfið eftir uppgangstíma í skugga
þrenginga og breyttra efnahagsaðstæðna
í austurblokkinni. Hér veitir okkur ekki
af hollráðum þeirra sem reynsluna hafa
af slíkum efnahagshamförum og vissara
að leggja við hlustir.
Finnum tókst að snúa vörn í sókn og
eru nú með framsæknustu ríkjum heims
og hafa byggt upp öflugan tækniiðnað.
Til þess að byggja megi upp þurfa grunn-
urinn og undirstöðurnar að vera góðar.
Og hvar ætli stoðunum sé skotið undir
framtíðarhagvöxt þjóðarinnar? Það er
í grunnskólum landsins. Á þetta benda
finnsku sérfræðingarnir og telja glap-
ræði að ætla sér að skera niður þar.
Vel má vera að hægt sé að ná fram
töluverðum og skjótfengum sparnaði
með niðurskurði í skólakerfinu, en ef
með því er vegið að framtíðarhagvexti
þjóðarinnar er betur heima setið en af
stað farið. Of mikill kostnaður er vegna
efnahagsmistaka fortíðar, einstreng-
ingslegum stuðningi við ónýtan gjald-
miðil og skammsýni stjórnmálamanna í
inngripum í viðskiptalífið, ef rýra á með
þessum hætti framtíðarmöguleika barna
þjóðarinnar og um leið getu landsins til
uppbyggingar.
Horfa þarf til lengri tíma og hætta
drolli við verkefni sem löngu á að vera búið að ljúka. Algjörlega óásætt-
anlegt er að ekki skuli búið að ljúka við skilin milli nýju bankanna og
þeirra gömlu. Á því verkefni er orðinn þriggja mánaða dráttur. Verð-
miðinn sem settur er á eignirnar sem fluttar voru yfir í nýju bankana
skiptir ekki öllu máli ef tryggt er að kröfuhafar bankanna fái að njóta
viðbótarávinnings við eignasölu ef einhver er. Ættu þar að nægja ein-
faldar klásúlur í skiptasamningum.
Þegar lokið hefur verið við efnahagsreikning bankanna geta þeir
snúið sér að þeim verkum að styðja við efnahagslífið og gera upp þau
fyrirtæki og skuldir þar sem aflaga hefur farið. Fjármálaeftirlit, lög-
regla og dómstólar sinna svo uppgjöri á öðrum vígstöðvum. Ætti þá
jafnframt að linna upphrópunum um einstaklinga sem sett hafi land-
ið á hausinn. Ef vel tekst til ætti kostnaður skattborgara ekki að verða
mikið meiri en að leggja út fyrir nýju bönkunum, en sú fjárfesting
ætti að skila sér til baka á ný. Í það minnsta ef við hröpum ekki inn á
leið einangrunarstefnu og sjálfsþurftarbúskapar. Þá er hætt við öðru
hruni og skiptir kannski ekki öllu máli hvar skorið er niður nú. Þeir,
sem ekki hugnast að búa á Íslandi eins og það var á seinni hluta sjötta
áratugar síðustu aldar, geta þá flutt annað.
Hvar á að skera og til hvaða framtíðar er horft?
Grípum ekki til
skammgóðs vermis
Óli Kristján Ármannsson
Algjörlega óásætt-
anlegt er að ekki
skuli búið að ljúka
við skilin milli nýju
bankanna og þeirra
gömlu. Á því verkefni
er orðinn þriggja
mánaða dráttur.
Verðmiðinn sem
settur er á eignirnar
sem fluttar voru yfir í
nýju bankana skiptir
ekki öllu máli ef
tryggt er að kröfuhaf-
ar bankanna fái að
njóta viðbótarávinn-
ings við eignasölu ef
einhver er.