Samvinnan - 01.10.1950, Blaðsíða 8

Sköpun skoöana:„Aður en langl um liður, verður fjöldasálfrceöin talin ein hin mikilverðasta visindagrein
VlSINDI TIL ÞESS AÐ BJARGA OSS FRÁ VlSINDUM
Undirstaða heilbrigðrar þjóðfélagsbyggingar er skilningur á hugarástandi
mannsins, að áliti þessa heimsfræga heimspekings
(^JÍÐAN á ÖNDVERÐRI sautjándu
öld hefur vísindalegum uppgötv-
unum fjölgað með vaxandi hraða.
Þessi staðreynd hefur gert síðustu þrjú
hundruð og fimmtíu árin mjög frá-
brugðin öðrum tímabilum mannkyns-
sögunnar. Bilið, sem aðskilur mann-
inn frá fortíðinni, hefur lengst með
hverri kynslóð, og nú á síðari tímum
frá áratug til áratugs. Hugsandi mað-
ur, sem veltir fyrir sér ástæðunni til
útrýmingar dínósauranna og annarra
risadýra fornaldarinnar, kemst ekki
hjá því að leggja fyrir sjálfan sig
nokkrar óþægilegar spuringar. Geta
tegundir nútímans lifað af svo lirað-
fara breytingar? Eru venjur þær, sem
Hinn heimsfrapgi brezki heimspeking-
ingur, Bertrand Russell, birti þessa
grein í víðlesnu amerísku tímariti
fyrir nokkru. Birtist hún hér í laus-
legri þýðingu.
Eftir
BERTRAND RUSSELL
tryggðu tiltölulega öruggt áframhald
lífsins í fortíðinni nægilegar til þess á
byltingatíð þeirri, sem nú gengur yf-
ir? Og ef svo er ekki, er þá mögulegt
að breyta fornum hegðunarvenjum
eins fljótt og uppfinningamennirnir
breyta hinu efnislega umhverfi okkar?
Enginn veit svörin við þessum spurn-
ingum, en það má vel íhuga líkurnar
og gera sér nokkra grein fyrir ýmsum
möguleikum í framþróun mann-
skepnunnar á jörðinni.
Fyrsta spurningin er: Mun fram-
þróun vísindanna halda áfram með
vaxandi liraða, eða nær hún hámarks
hraða og byrjar því næst að hægja ferð-
ina?
Uppgötvun vísindalegra aðferða er
aðeins á færi snillinga, en notkun
þeirra, að uppgötvun lokinni, þarfnast
aðeins meðalgreindar og hæfileika.
Gáfaður og vel menntur ungur vís-
indamaður, sem hefur aðgang að góðri
rannsóknarstofu, getur áreiðanlega
uppgötvað sitt af hverju, sem athyglis-
vert er, og sá möguleiki er jafnan fyrir
hendi, að hann detti ofan á einhverja
stórfenglega uppgötvun, sem megin
þýðingu hefur. Vísindin, sem voru enn
byltingarkennt afl í byrjun sautjándu
aldar, hafa nú samlagast daglegu lífi
livers byggðarlags fyrir aðstoð ríkis-
stjórna og háskóla. Og því augljósara,
sem gildi þeirra verður, því fleiri hafa
atvinnu við vísindastörf og rannsókn-
ir. Af þessu virðist leiða, að svo lengi,
sem félagslegar og fjárhagslegar að-
stæður versna ekki stórlega, má búast
við því, að framþróun vísindanna
haldi áfram með svipuðum hraða og
verið hefur, eða jafnvel enn meiri
8