Samvinnan - 01.02.1956, Blaðsíða 8

HALLM UND UR
Smásaga
Ég sá Hallmund fyrst, er hann
gægðist inn ganginn á sjúkradeildinni,
geiflaði sig og hvarf á brott. Nokkru
síðar kom hann að, þar sem ég var
að raka mig, og gretti sig á sama hátt
og fyrr.
Hann var stór og myndarlegur, Iag-
legur í andliti, en augun flóttaleg.
Munnurinn opnaðist með kippum,
eins og hann ætlaði að segja eitthvað,
en seig síðan aftur. Andartaki síðar
byrjaði sama grettan á ný.
Þegar hann sá, að ég horfði á hann
í speglinum, flýtti hann sér burt.
Nokkru síðar rakst ég á hann úti
á bekk í leguskálanum og settist hjá
honum.
Um stéttina framan við bekkinn
hljóp maríuerla og leitaði að flugum
fyrir ungana. Hún átti hreiður undir
skálaloftinu.
— Hún á hreiður þarna uppi, sagði
ég-
— Jæja.
— Ungarnir eru komnir út.
— Jæja.
— Ertu sjúklingur hér? spurði ég.
- Já.
— Ertu úr bænum? Þegar spurt
var, hvort einhver væri úr bænum,
var alltaf átt við höfuðborgina.
- Já.
— Hvað er að þér?
— Það er í fætinum.
— Hvað heitirðu? spurði ég og
nefndi um leið mitt eigið nafn.
— Hallmundur, sagði hann og
geiflaði sig. — Hallmundur Jónsson.
— Er langt síðan þú veiktist?
spurði ég.
— Nei, það er stutt.
— Þú verður aldrei lengi hér, sagði
ég. — Það er enginn lengi hér nú orð-
ið. Það gera nýju lyfin.
Þessar upplýsingar virtust ekkert
gleðja hann.
Þegar hann varð einn í kof-
anum, eftir að afi hans fór á
elliheimilið, hafði hann jafn-
an andvara á sér. Hver gat
vitað nema á hann yrði ráð-
izt?
— Hvar býrðu í bænum?
— Hvergi. Það er búið að selja
húsið.
— Nú, áttirðu hús?
— Ekki ég. Hann afi minn átti það.
Ég var hjá honum. Hann dó og þeir
seldu húsið. Ég var búinn að eiga þar
heima alla mína ævi. Amma dó í fyrra.
Á meðan hann sagði þetta geiflaði
hann sig í sífellú og fálmaði út í loftið.
— Var þetta stórt hús?
— Nei, það var bara eitt herbergi
og eldhús. Ég átti að fara eftir tvo
daga og var svo heppinn að komast
hingað.
— Hvað vannstu áður en þú komst
hingað?
— Ég var handtaksmaður.
— Handtaksmaður? spurði ég.
Hvað kallarðu handtaksmenn?
— Við erum á verkamannaskýlinu
og þurfi einhver á hjálp að halda, för-
um við með honum.
— Já, sagði ég. Þú ert einn af
þeim.
Handtaksmenn gátu oft haft góðar
tekjur, því að þeir tóku alltaf hálfs
dags kaup, fyrir hvert handtak, væri
það ekki unnið fyrir sama mann.
— Þú hefur þá oft haft góðar tekj-
ur?
- Já.
— Gaztu ekki keypt kofann sjálf-
ur, fyrst þér var annt um hann og
hafðir búið þar svona lengi?
— Ég átti enga peninga.
— Þú hefur þurft að sjá um gömlu
hjónin.
— Ég, nei, þau sáu um mig. En
þegar afi veiktist og fór á elliheimil-
ið, gerðist ég handtaksmaður. Stund-
um gerði ég ekkert af því að fóturinn
bólgnaði.
Hallmundur leitaði mig gjarnan
uppi eftir samtalið á bekknum og tal-
aði um sjálfan sig.
— Ég gæti vel kvænzt, sagði hann.
— Ég er ekkert ómyndarlegur strák-
ur. Ég þarf bara að vera hérna á rneð-
an ég jafna mig.
Ég féllst á það. Hann var búinn að
segja mér, að sér væri ómögulegt að
borða innan um fólkið í borðstofunni.
— Það horfa allir á mann — ég borða
svo mikið.
Hallmundur hafði misst móður sína,
áður en hann komst á legg og gömlu
hjónin tekið hann alveg að sér. Hann
var undarlegur og varð enn undar-
legri vegna uppeldisins. Honum leidd-
ist í skólanum, skrópaði og hætti loks
alveg að mæta. Kennararnir töldu
hann öðruvísi en önnur börn og létu
þetta afskiptalaust. Hann hélt sig
heima við og stóð álengdar, þegar hin
börnin léku sér í nánd við kofann og
horfði á. A hverjum degi vonaði hann
að eitthvert barnanna kallaði á hann
í leikinn, en þótt öll börnin þekktu
hann og hefðu sum talað við hann,
buðu þau honum aldrei að vera með
og eitthvað í honum sjálfum kom í
veg fyrir, að hann leitaði til þeirra
að fyrra bragði.
Hallmundur átti marga nágranna,
en enga kunningja og því síður vin.
Hann var alltaf einn, og þegar hann
eltist, ferðaðist hann um húsasund og
fáfamar götur. Hann var hræddur við
menn og þráði samt að umgangast
þá. Hann varð gamall, en aldrei full-
orðinn.
Þegar hann varð einn í kofanum,
eftir að afi hans fór á elliheimilið,
hafði hann jafnan andvara á sér.
Hver gat vitað, nema á hann yrði
ráðist?
Einu sinni vaknaði hann um miðja
nótt við hljóðskraf úti fyrir. Hann
lagði við hlustimar og heyrði raddir
tveggja pilta og tveggja stúlkna. Þau
8