Samvinnan - 01.08.1958, Síða 6

Appollonshofið í Delfi. Það var byggt yfii Omfalossteininn, sem var allra steina
heilagastur, en við hann mættust ernirnir tveir, sem guðinn Seifur hafði sleppt í
þeim tilgangi að finna miðju heimsins. Þennan stað nefndu Grikkir nafla veraldar.
Frá fjárhirzluhofi Aþenumanna í
Delfi liggur stígurinn helgi enn ofar í
hlíðina og leiðir okkur upp að háum
steinmúr, þar sem stórar steinblokkir
standa í hleðslu. Þar eru traustar und-
irstöður mesta helgidóms staðarins,
Appollonshofsins. Til hægri við stíginn,
skömmu áður en gengið er inn í Appoll-
onshof, er staðurinn, þar sem stóð hin
fræga bronzmynd, sem Grikkir reistu
til minningar um sigurinn yfir Persum,
en myndin var fyrr á öldum flutt til
Konstantínópel og stóð þar á Paðreim,
þegar Miklagarðskeisari efndi til hinna
miklu leiksýninga fyrir Sigurð Jórsala-
fara og menn hans.
Appollonshofið sjálft var stílhrein og
fögur bygging í hinum forna gríska
byggingarstíl. Súlurnar eru dórískar og
þær voru sex að tölu á styttri hlið hofs-
ins, en 15 á hinni lengri. Leifar þær,
sem nú standa af Appollonshofi í Delfi,
eru af hofi, sem byggt var um 350 f.
Kr., en talið er fullvíst, að tvö hof liafi
áður staðið þar, en hrunið í jarðskjálft-
um.
Undir gólfinu í hofinu var sá hlutur,
sem helgi staðarins hvildi að miklu leyti
á, nefnilega Omfalos-steinninn, sem áð-
ur er um getið og ernirnir mættust við,
eftir að hafa flogið í leit að miðdepli
heims.
Véfréttin í Delfi var frægust allra
véfrétta í fornöld. Engri véfrétt bárust
eins ríkulegar gjafir. Sendinefndir frá
öllum borgríkjum grískum við Miðjarð-
arhaf kornu á hennar fund í Delfi og
leituðu ráða.
Mikill leyndardómur hvíldi yfir flestu
í sambandi við véfréttina og leyndar-
dómanna var vandlega gætt. Þó má af
fornum frásögnum og minjum vita
hvernig véfréttin starfaði, eða öllu held-
ur hvernig umhorfs var í hofinu og á
hvern hátt goðsvörin bárust til manna.
Inni í sjálfu hofinu var lítið herbergi
úr lilöðnum steini. Herbergi þetta hef-
ur að nokkru eða öllu leyti verið neðan
við sjálft hofgólfið. í þessu litla her-
bergi stóð hár, þrífættur bronzstóll og
framan við hann stóð Omfalos, eða
steinninn, sem táknaði miðdepil heims,
og við þann stein stóðu bronzstyttur af
fuglunum tveim, sem flogið höfðu úr
austri og vestri, að þeim stað, er Forn-
grikkir kölluðu „nafla“ veraldar. Eng-
inn gat skilið goðasvörin nema hofprest-
Grísku borgríkin áttu hvert fyrir sig
fjárhirzlur í Delfi og grjótbásarnir,
sem sjást á myndinni, eru leifar þeirra.
arnir. Svörin voru þó alltaf óljós, þann-
ig að eftir á var aldrei hægt að segja að
véfréttin hefði haft rangt fyrir sér. Tal-
ið er, að ung stúlka hafi jafnan gegnt
þýðingarmiklu hlutverki við leitun
goðasvaranna. Var hún í fyrstu valin úr
hópi ungra stúlkna í Delfi. Hún var
látin ganga í hólfið og kveikja eld af
ilmsterkum jurtum, sem hafði dulmögn-
uð áhrif á hana. Síðan steig hún í stól-
inn þrífætta.
Eitt sinn eftir persnesku styrjaldirnar
var gerð tilraun til að ræna kvenprest-
inum í Delfi og eftir það var hún jafnan
valin úr hópi hinna eldri kvenna í Delfi.
Ekki er unnt að lýsa í stuttri grein
öllu því, sem fyrir augu ber í Delfi, en
áður en við kveðjum þennan töfrum
gædda bústað hinnar grísku véfréttar
skulum við ganga enn hærra í hlíðina.
Þar stendur leikhús og leikvangur á
undurfögrum stað. Leikhússtæðið er ó-
viðjafnanlegt og leikvangurinn og upp-
hækkuð steinsætin í kring er svo vel
varðveitt, að ef grasið greri ekki milli
steinanna, mætti ætla, að þarna hefðu
verið leiksýningar á hverju kvöldi frá
því um 300 árum fyrir fæðingu Krists,
en þá mun þetta fræga útileikhús hafa
verið byggt.
Trú, leiklist og íþróttir eru þættirnir
þrír, sem oftast voru óaðskiljanlegir í
grísku menningarlífi og þannig var það
vitanlega í Delfi. íþróttaleikvangurinn í
Delfi er enn hærra í hlíðum fjallsins en
leikhúsið, eða í um það bil 650 metra
hæð yfir sjó.
Nú eru löngu hljóðnuð hróp og köll
á þessurn forna leikvangi, þar sem um
700 manns gátu í fornöld fylgzt með
spennandi kappleikjum. Enn sér fyrir
hlaupabrautum, þar sem vegalengdin að
marki hefur verið 178 metrar. Auðvelt
er að hugsa sér, hvernig leikir hafa far-
ið hér fram og hvernig hvatningarhróp
hafa bergmálað í klettabjörgunum hið
efra. Helgi staðarins heyrir nú sögunni
til, leiklistin horfin og þytur frá vængj-
um arna, sem sveima hátt við kletta, er
eina hljóðið, sem heyrist jdir Delfi, þar
sem grasið grær í leikhússætum og helg-
um liofum hinna fornu Grikkja.
Hið neðra ríkir kyrrð og friður í
þröngum dölum, þar sem olíuviðurinn
breiðir sig um byggðir. Múldýrin silast
eftir þröngum fjallastígnum og niður á
sléttum dalbotni. Hin undursamlega
náttúrufegurð í Delfi glevmist ekki
þeim, sem heimsótt hefur þennan fom-
helgasta stað, þar sem véfréttin sagði
fyrir um örlög manna og grískra borg-
ríkja.
6 SAMVINNAN