Samvinnan - 01.01.1964, Blaðsíða 11

En yfir erfiðleikana er hcegt að komast á
tiltölulega skömmum tíma ef mótuð er vit-
urleg stjórnarstefna, sem setur verðbólguna
í sóttkví.
almennari og keðjuverkan-
irnar komu svo niður á bæði
framleiðslu og viðskiptum.
Ástandiö í þessum þætti
efnahagsmálanna er því í
hæsta máta alvarlegt og þeir
sem peningamálunum
stjórna, verða að gera sér
grein fyrir því, hve hér er um
alvarlegt mál að ræða.
Framleiðslan er þegar farin
að bíða tjón vegna rekstrar-
fjárskorts. Hinar óbeinu af-
leiðingar þessarar fjárhags-
kreppu eru svo þær, að
stjórnendur fyrirtækja, sem
ættu fremur öllu öðru nú, að
einbeita kröftum sínum að
vinnuhagræðingu, bættu
skipulagi og aukinni tækni,
eyða kröftum sínum í fjár-
málaflækjur, sem virðast ó-
leysanlegar.
Til þess að mæta þeim erf-
iöleikum, sem fjármálaá-
standið hefur skapað, hefur
Sambandið ákveðið að gera
róttækar ráðstafanir innan
sinna. vébanda. Á stjórnar-
fundi, er haldinn var seinni
hluta nóvembermánaðar og á
kaupfélagsstjórafundi, sem
haldinn var í Reykjavík 21.—
22. nóvember, var ákveðin
stefna boðuð og ályktuð á
fundunum. Þessi stefna felur
í sér meðal annars eftirfar-
andi:
1. Stöðvun á fjárfestingu,
meðal annars með því að
byrja ekki á neinum nýj-
um framkvæmdum á árinu
1964.
2. Draga verulega úr verzl-
unarlánum.
3. Herða á innheimtu úti-
standandi skulda.
4. Setja upp aukið eftirlit
með fjárbindingu í vöru-
birgðum og öðrum kostn-
aðarliðum.
5. Vinna að vinnuhagræö-
ingu af fremsta megni.
Eirda þótt samvinnufélögin
geti gert vissar lagfæringar
innbyrðis á fjárhagsmálum
sínum, þá hlýtur hitt þó að
skipta verulegu máli, hvern-
ig stefnan verður mörkuð í
fjármálum og efnahagsmál-
um á komandi mánuðum. í
því sambandi er rétt að vekja
athygli á því, að varhugavert
getur verið að leysa efna-
hagsmálin með fjármálaað-
gerðum eingöngu, þar sem
ekki er tekið tillit til mis-
munandi þarfa fyrirtækja og
framleiðenda. Beina verður
fjármagni til framleiðslunn-
ar og þeirra starfsgreina, sem
auka mest þjóðartekjurnar.
íslenzkt þjóðlíf hefur sér-
stöðu. Þjóðin er fámenn og
atvinnurekstur einhæfur, og
þess vegna gilda ekki ætíð
sömu aðgerðir hér á landi og
notaðar eru með góðum
árangri hjá háþróuðum iðn-
aðarþjóðum, þar sem sjálf-
sagt þykir að atvinnufyrir-
tæki eignist eigið fjármagn
og leysi f járhagsþörf sína að
verulegu leyti á þann hátt.
Niðurlag
Eins og drepið er á hér í
upphafi, er ástand efnahags-
máia mjög ótryggt um þessi
áramót. Fjárhagsmál fyrir-
tækja, bæði samvinnufélaga
og annarra eru erfið og
framundan ríkir mikil óvissa.
Verðlagsákvæði í verzluninni
eru það óraunhæf, að ýms-
um smásöluverzlunum er
hætta búin með rekstur sinn
no- eet.a þar orðið stór slys,
ef ekki fæst nein leiðrétting.
Verz'unin er hætt að eignast
eieið fjármagn að ráði og lán
til verzlunarinnar eru tak-
mörkuð. Kiaramálin eru
m jög vandasöm og því velt-
ur mikið á. að þau geti
ievstst farsællega.
En þrátt fyrir alla erfið-
leikana sem við blasa um
bessi áramót, barf þióðin að
vera mmnug þess, að hún er
d.ugmikil og hefur svnt, þó
fámenn sé, að hún getur
framleitt bað mikið að lands-
menn get.i vfirleitt búið við
sæmileg lífskjör í landi sínu.
Barát.tan um skintingu arðs-
ins af framleiðslunni má
ekki verða það hörð og ó-
sanngiörn, að innbvrðis deil-
ur set.ii allt úr skorðum.
Vandamálið er hins vegar
að tryggja það, að atvinnu-
fyrirtækin geti haft eðlileg-
an rekstursgrundvöll og
stuðlað að upnbyggingu og
aukinni framleiðslu og að
hinar ýmsu stéttir þjóðfé-
lagsins geti fengið sann-
gjarna hlutdeild í fram-
leiðslunni með vinnu sinni.
Allt eru þetta mál, sem búið
er að glíma við um áratugi
og lausnin hefur ekki fund-
izt enn. Við stöndum þeim
mun ver við þessi áramót en
stundum áður, að búið er að
nota sterk meðul, sem ekki
hafa borið árangur, öllu
heldur gert ógagn.
En yfir erfiðleikana er
unnt að komast á tiltölulega
skömmum tíma, ef viturleg
stjórnarstefna er mótuð og
unnt er að sameina nægilega
stóran hluta þjóðarinnar um
stefnuna, þá stjórnarstefnu,
sem setur verðbólguna í sótt-
kví.
Ég vil svo að lokum skora
á allt samvinnufólk að
standa vel saman um félögin
og Samvinnuhreyfinguna á
árinu 1964. Hlutverk sam-
vinnufélaganna er stórt og
mikið í hinu íslenzka þjóð-
lífi. Með því að efla sam-
vinnufélögin eru byggðir
traustir, þj óðlegir hornstein-
ar í íslenzku þjóðlífi. Það er
sannfæring mín, að með
traustri samvinnu og sam-
stöðu getum við leyst þau
vandamál, sem við blasa.
Öllu samvinnufólki sendi
ég beztu árnaðaróskir og
kveðjur og óska því og lands-
mönnum öllum árs og friðar.
Erlendur Einarsson.
★
SAMVINNAN 7