Andvari - 01.10.1965, Blaðsíða 54

144
ANDRÉS BJÖRNSSON
ANDVARI
aldri, til æðstu virðingar, er hann varð
biskup í Skálholti.
Tók nú mjög að vænkast hagur séra
Einars, því að Oddur biskup var maður
ættrækinn svo af bar. Þótti hann jafn-
vel um of örlátur á embætti við bræður
sína og frændur, þó að þeir væru reyndar
margir vel lærðir og hinir mestu atgervis-
menn.
A fyrsta ári biskupdóms síns, baustið
1589, bauð Oddur Einari föður sínum,
sem þá var i'úmlcga fimmtugur að aldri,
með öllu skylduliði hans til vetursetu í
Skálholt. Þá veitti hann föður sínum
Hvamm í Norðurárdal ásamt prófasts-
embætti, en breytti skjótt þeirri ætlan
sinni, og fluttist séra Einar um haustið
1590 austur að Eydölum með fjölskyldu
sinni. Séra Einar sat í Eydölum til ævi-
loka og farnaðist þar vel í bvívetna. Þar
eystra stofnaði hann það ríki ættar sinn-
ar, er lengi skyldi standa. Hann andað-
ist i hárri elli, árið 1626, 15. júlí.
Séra Einar Sigurðsson varð ákaflega
kynsæll maður. Segir Páll Eggert Óla-
son, að allir núlifandi Islendingar muni
geta rakið til hans ættir sínar. Niðjar
hans voru honum líka mjög hugleiknir
og víða í ljóðum sínum minnist hann
þeirra með fyrirbænum mörgum og fögr-
um. Séra Einar er maður fyrirheitisins
með óbilandi trú á forsjónina. Hann ber
öll einkenni þjóðarföðurins og minnir
ósjálfrátt á Abraham, föður Israels.
Víða má sjá, hversu mikils séra Einar
metur skáldskapargáfu sína og hversu
dýrmæt honum finnst sú gáfa. 1 Ævi-
söguflokki segir hann svo:
Gaman hans var það
ævi alla
og dægrastytting
að dikta kvæði,
sagði í raunum
sinn hug gleðjast
vel af kröftugu
vísna orði.
1 formálsvísum fyrir Vísnabók Guð-
brands biskups eru meðal annars þessar
tvær alkunnu vísur séra Einars, sem
sýna áhuga hans á því að fræða og það
hitt, hversu skáldskapurinn sé nytsam-
legur til fræðslu:
Ileilagur andi í hvert eitt sinn
hefur það kcnnt mér, bróðir ininn,
þá lífsins salt eg lítið finn
að leggja það ekki í kistur inn.
Ki’æðin hafa þann kost með sér
þau kennast betur og lærast ger,
en málið laust úr minni fer,
mörgum að þeim skemmtan er.
Til hnossa telur hann og skáldskapinn
í kvæðinu um Islands gæði. Þar segir
hann svo:
Vísnasmíð er íþrótt cin,
eykst það eg nú heyri,
dýrleg sálmadiktan sú —
dróttinn gefi við lærum nú,
hún glóir sem gull hjá eiri.
Séra Einar segir frá því, að þrítugur að
aldri hafi hann fengið vitrun um að
„vanda Ijóð Guði til handa". Kveðst hann
hafa látið æskuljóð sín glatast. Hafa þau
sjálfsagt vitað meir að veröldinni en hin
síðari, og mundi oss nú þykja forvitni-
legt að þekkja þau kvæði.
Að sjálfsögðu var séra Einar alinn upp
við eldri skáldskap bæði veraldlegan og
andlegan, enda eru áhrif frá honum
greinileg í kvæðum hans að því er formið
snertir. Hins vegar krafðist hinn nýi sið-
ur þess, að guðsorð væri jafnt í bundnu
máli sem óbundnu kennt ljóst og skýrt,
án skrúðmælgi eða líkinga. Hneigðust