Andvari - 01.10.1965, Page 97

ANDVARI
HENRY GEORGE OG „EINFALDI SKATTURINN'
187
og raunin, að ófáir georgistar gengu í
flokkinn og komust jafnvel í forystusveit
hans. Merkastur þeirra var Jerry Simp-
son (oft kallaður „berfætti Sókrates") frá
Kansas.
1 þingkosningunum 1890 komust fjórir
georgistar í fulltrúadeild Bandaríkjaþings,
ýmist sem demókratar eða popúlistar.
Voru þeir frá Ohio (John Loftin John-
son), New York (John de Witt Warner),
Kaliforníu (James Maguire) og Kansas
(Jerry Simpson). Tveimur árum síðar
náðu þeir allir endurkosningu sem full-
trúar sömu flokka. Þeir létu sér ekki allt
fyrir brjósti brenna í baráttunni fyrir
hugsjónum sínum. Vorið 1892 fengu þeir
t. d. liðsauka til þess að lesa með sér upp-
hátt fyrir iþingheim bókina Verndar-
tollar eða frjáls verzlun, sem komst
þannig í þingtíðindi. Að vísu þurftu þeir
að greiða nokkuð fyrir prentun, en eng-
an dreifingarkostnað. Með þessu tiltæki
sínu komu þeir jafnvel inn þeirri hug-
mynd, að í bók Georges birtist stefna alls
demókrataflokksins í tollamálum, en því
fór auðvitað víðs fjarri.
Cleveland var endurkosinn forseti
1892, en þegar í upphafi kjörtímabils-
ins átti ríkisstjórn hans við mikla erfið-
leika að stríða. Kreppa skall yfir og at-
vinnuleysi var geigvænlegt. Neyddist
forsetinn til að beita hervaldi gegn verka-
mönnum og varð óvinsæll fyrir („Jarð-
skjálftinn" 1892—94). Þingliðið, sem
studdi hann, demókratar og popúlistar,
var heldur sundurleitur hópur, og brátt
fékk hann demókrata frá Vestur- og
Suðurríkjunum upp á móti sér, svo og
popúlista, en naut oft og tíðum stuðn-
ings repúblikana á þingi. Tilraunir hans
til að lækka tolla mistókust og lög um
stighækkandi tekjuskatt, er þingið sam-
þykkti 1894, dæmdi Hæstiréttur stjórnar-
skrárbrot árið efir. Við umræður um
tekjuskattinn flutti James Maguire frá
Kaliforníu breytingartillögu þess efnis,
að skattar skyldu aðeins lagðir á jarð-
rentuna. Var það í fyrsta sinn, er stefna
georgista kom til umræðu á löggjafar-
þingi sem allsherjarúrbót fyrir heilt ríki,
Bandaríki Norður-Ameríku. Breytingar-
tillagan hlaut stuðning sex fulltrúa.
Þingkosningarnar 1894 urðu alvarleg
lexía fyrri demókrata og popúlista, því
að repúblikanar náðu meirihluta í öld-
ungadeild og unnu stórkostlega á í full-
trúadeildinni. Aðeins einn georgisti komst
á þing, James Maguire.
Frjálslyndir demókratar í Vestur- og
Suðurríkjunum drógu þá ályktun af
þingkosningunum, að heppilegast mundi
að þjappa sér saman í demókrataflokkn-
um, þegar fjallað skyldi um forsetafram-
boð 1896. Fengu þeir því til leiðar komið,
að 36 ára gamall Nebraskabúi, William
Jennings Bryan, varð frambjóðandi
flokksins. Auk þess að vera kornungur
frambjóðandi, kom Bryan frá vestlæg-
ara fylki en dæmi voru til um í forseta-
kosningum. Kosningabaráttan var ein-
hver harðvítugasta viðureign, sem um
getur í sögu Bandaríkjanna. Á yfirborð-
inu var einkum deilt um gull- og silfur-
tryggingu peninga, en í raun réttri voru
hin andstæðu þjóðfélagsöfl enn að gera
upp sakir. í kosningabaráttu demókrata
kristallaðist stjórnmálabarátta, sem fram
hafði farið undangengna tvo áratugi, og
enn var barizt fyrir lýðræðishugsjónum
Jeffersons.
Georgistar voru alls ekki sammála í
afstöðu til forsetaefnanna. Sumir studdu
frambjóðanda repúblikana, McKinley, af
ótta við verðbólgu, ef stefna „silfurmanna"
sigraði. Henry George sjálfur gat ekki
heldur tekið undir þau landfleygu orð
Bryans, að menn hefðu verið „krossfestir
á gullkrossi", en studdi hann samt í