Andvari - 01.01.1932, Síða 35

Andvari
Athyglin.
31
óljósa hugmynd, eða þegar vér erum að reyna að greina
hárfínan meiningarmun í líkum hugsunum, eða þegar
vér reynum að halda fasf við hugsun, sem er svo gagn-
sfæð eðlishvöfum vorum, að þær fengju undir eins yfir-
hönd, ef vér slepptum áreynslunni. Sem dæmi þess,
hvernig allir þessir örðugleikar sjálfráðrar athygli geta
lagzt á eitt, tekur James það, að maðurj væri í samsæti
og neyddi sig til að hlusta á sessunaut sinn, er hvísl-
aði lágt að honum einhverri hvimleiðri heimsku, meðan
allir hinir boðsgestirnir hlægju dátt og töluðu um hluti,
sem hann sárlangaði til að heyra um.
Areynslutilfinningin, sem sjálfráðri athygli fylgir, á rót
sína í skynjunum af ástandi líkamans. Að maður >verður
allur alsjáandi augasteinn í hverri taug< merkir það, að
öll störf líkamans miða að því, að taka á móti áhrif-
unum eða hugmyndinni, sem athyglin beinist að. Ekki
að eins skynfærið lagar sig eftir áhrifunum, heldur og
allur líkaminn. Þegar maður t. d. hlustar með athygli,
þá verður maður ósjálfrátt hreyfingarlaus, heldur niðri í
sér andanum, hjartað slær örar. Það stríkkar á sjálfráðu
vöðvunum. Þegar sjálfráð athygli kemst á hátt stig,
bleypir maður í brýnnar, bítur á jaxlinn og stundum
kreppast hnefarnir. Af þessum tilburðum stafar áreynslu-
filfinningin. Stilling skynfærisins miðar að því, að taka
sem bezt á móti áhrifunum, að halda niðri í sér and-
anum og stöðva allar hreyfingar miðar að því að bægja
á braut truflandi skynjunum, en breytingin á blóðrásinni
að því að fullnægja auknum starfskröfum.
A síðustu tímum hefir mikið verið um það deilt,
hvort væri fyr, athyglin eða líkamsviðbragðið. Sumir
halda því fram, að athyglin stafi af þessu viðbragði
líkamans, aðrir, að viðbragðið sé afleiðing athyglinnar.
Ur því er erfitt að skera. Vér höfum séð, að skilyrði