Fálkinn - 19.12.1941, Blaðsíða 41

JÓLABLAÐ FÁLKANS 1941
35
Afrek Morgunroðans.
Frh. á l>ls. 28.
ingi sinum við niálið, að þetta orð
yr.ði notað en ekki hið fyrra. Þá
kvað hann tillöguna svo óákveðna
í ýmsuni atriðum, að varluigavert
væri að samþykkja hana. Hún gæfi
stjórninni alt of mikið valcl i mál-
inu, og engin trygging væri fyrir
því, að fjelagsmenn yrðu ánægðir
með aðgerðir hennar eftir á. Enn-
fremur væri ekkert ákveðið um,
hve miklu fje mætti verja til fyrir-
tækisins og væri það óhæfa. Þegar
iiið opinbera veitti fje til verldegra
framkvæmda lægi jafnan fyrir sund-
urliðuð kostnaðaráætiun, og síðan
væri óskað eftir tilboðum. Eins yrði
að fara að hjer.'Þá benti Brandur á,
að með þvi að dallurinn ælti að vera
þarna í skólahúsinu, og sjer skyld-
ist að aðgangur að honum ætti
að vera heimill öllum sem í stofuna
kæmu, væri sjálfsagt að fara þess
á leit við lireppsnefndina, að hún
tæki eigi óverulegan þátt í kostnað-
inuin, og kvað sjálfsagt að gera út
mann til oddvitans og færa málið í
tal við liann. Margt fleira mælti
Brandur og lauk ináli sínu með því
að leggja tit, að málinu yrði vísað
til nefndar til frekari undirbúnings,
áður en tekin yrði ákvörðun um
hvort ráðist yrði í framkvæmdir.
Þetta var vitanlega samþylct og
fimm manna nefnd kosin. Skyldi
hún skita áliti sínu á næsta fundi,
sem haldinn yrði eftir mánuð. Og
svo var functi stitið og dansað.
Nefndin starfaði vel. Hún fór á
fund hjeraðslæknisins og fjekk álit
hans um fyrirkomulag nýtislcu dalla
og leiðbeiningar um meðferð þeirra.
Þá fór luin til oddvitans og sótti
um styrk, og lofaði oddvitinn að
tireifa málinu á næsta hreppsnefnd-
arfundi, en tók fram að hann gæti
ckki neinu lofað, því hreppsnefndar-
oddvitar lofa aldrei. Nefndin skrif-
aði fjórum verslunum einbættisbrjef
og spurðist fyrir um verð á alls
konar döllumog bað um myndir af
þeim. Og á næsta Morgunroðafundi
voru dallakaupin eina málið á dag-
skrá. Var lagt fram álit nefndarinn-
ar með 17 fylgiskjölum og málið rætt
ítarlega. En með þvi að fundurinn
var ekki iögmætur þótti of viður-
hlutamikið að taka endanlega á-
kvörðun. Var því nýr fundur boð-
aður með dansi á eftir og var þar
löglega samþykt að ráðast í að kaupa
dall. Formaður nefndarinnar, sem
að allra dómi hafði unnið milcið
starf og gott, ljet þess getið að
liann mundi fara til Reykjavíkur
næsta hausl og ef dragast mætti að
kaupa dallinn jian gað til, skyldi
liann fúslega velja hann, gegn því að
sjer væri greidd smáræðis þóknun
fyrir. Hann yrði sem sje að dvetja
degi lengur cn ella i höfuðslaðnum
fyrir vikið, þvr að lian ætlaði sjer
að rannsaka iill rit um hrákadatla
að fornu og nýju á landsbókasafninu,
áður en liann festi kaupin. Var þetta
samþykt.
Um liaustið fór hann svo til
Reykjavikur. Hann sat lengi á lands-
bókasafninu og las, siðan átti liann
tal við landlækni, heilbrigðisfiill-
trúa og' dýralækni, og rannsakaði
hvernig hrákadöllum væri fyrir
komið í helstu samkomuhúsum
borgarinnar, svo sem Bárunni, Al-
þingishúsinu og Sílóam. Og að því
búnu fór liann i verslanirnar. Hann
lcilaði lengi árangurstaust þaiigað
til loksins að liann kom til B. H. B.
Þar fann hann það sem viö átti.
Annan eins g'rip hafði liann aldrei
sjeð á æfi sinni. Hafi það kostað
liugvit að smíða eimvjelina eða
Eiffelturninn, þá lá liað ekki síður
í þessu völundarsmíði. Dallurinn
var líkastur gapandi kríu-unga í
laginu og átti að lirækja ofan i gin-
ið á honum. Þessu ferlíki var svo
komið fyrir á einskonar stokkum,
líkt og eru undir fallbyssum og er
maður liafði hrækt, átti að þrýsta
á hálsinn á unganum og valt hann
þá á dausinn, en ginið iokaðist.
Þegar formaðurinn athugaði verk-
færið betur sá hann nafn smiðsins
letrað á það. Það var alkunnur út-
lendur hugvitsmaður, sem liann
hafði sjeð marga gripi eftir áður.
Hann hjet Patent.
Gripurinn kostaði átta krónur,
og tókust kaupin, þegar formaður
hafði prúttað honum ofan í 6.75.
Hjelt hann síðan lieim og þótti för
sin hafa orðið góð.
Það bárust sögur al' hinum merki-
lega grip, sem menningarfjclagið
liafði aflað sjer. Og þegar sá dagur
rann upp, seni gripurinn væri vígð-
ur með ræðuhöldum, söng og dansi,
þyrptist fóllc að hópum saman,
meira að segja úr öðrum sveitum.
Og margir nýir gengu inn í fjelagið.
Þegar gestirnir voru komnir hóf
formaður , ræðu sina. Skýrði hann
ítarlcga frá sögu málsins frá upp-
hafi og fram á þennan dag. A borð-
inu fyrir framan liann stóð hrúgald
eitt og var breiddur polci yfir. Og
í ræðulokin afhjúpaði svo formaður
gripinn, svifti af honum pokanum
og hrækti síðan rækilega í hann.
Kostnaður liafði orðið nokkuð mik-
ill við útvegurnar, svo að formaður
lagði til, að utanfjelagsmenn sem
þarna væru staddir skyldu greiða
tvo aura fyrir að prófa gripinn.
En fjelagsmenn höfðii vitanlega
ókeypis aðgang.
Svo hófst dansinn. Og alt kvöldið
var sama ösin við dallinn, allir
vildu prófa þennan undragrip.
Formaðurinn stóð hjá, leiðbeindi
þeim sem ekki skildu galdurinn
við „fuglinn" og innheimti tvieyr-
ingana hjá aðskotadýrunum. Eftir
hvern einasta dans leiddu menn
dömurnar út að þessu áttunda
furðuverki veraldarinnar og buðu
þeim að hrækja. Og svo slógu þeir
þeim gullhamra á eftir, fyrir það
hve vel þær hittu á kokið á fugl-
inum.
Aldrei liafði verið meira hrækt i
Menningarfjelaginu Morgunroðinn en
þetta kvöld. Og aldrei hafði fólk
skemt sjer betur. Einn fundarmanna
fann hvöt hjá sjer til að biðja sjer
hljóðs um kvöldið til þess að þakka
hinum ötula nefndarmanni fyrir
hið óeigingjarna starf, sem hann
hefði unnið fyrir fjelagið og sveil-
ina. Þessi viðburður markaði tima-
mót í sögu sveitarinnar, sagði hann,
og mundi vekja athygli allra lands-
búa á Morgunroðanum. Sendimenn
nnindu koma úr fjarlægum hjcruð-
um til þess að skqða gripinn. Og
menn hrópuðu húrra fyrir dallin-
um.
Það leið á nóttina og altaf var
sama aðsóknin að „áhaldinu". For-
maðurinn þurfti engum að leiðbeinii
l'ramar, því að allir voru orðnir út-
lærðir í því, livernig fara skyldi
að. Og það vakti furðu, að dallur-
inn skyldi ekki vera orðinn fullur.
En hann varð eklci fullur nóltina
þá, og fullur er hann, ekki enn.
Það er ináske það allra merkileg-
asta við liann.
Hann lak. -—
Biíreiðaeigendur!
fíllar tEgundir aí smurníngsniíum írá
Socony Vacuum Oil Company,
eru nú íyrirliggjandi.
cjSfQYi?
’))»
Mobiloil
BargnylEsmurningsnlíur zru þær bestu,
nDtið þær þuí Eingöngu.
H. BENEDIKTSSON & Co.
5ími 122S - PlEykjauík.