Fálkinn - 21.06.1961, Blaðsíða 10

OLIUSKIPIÐ I SEYÐ
Síðla haustið 1943 sigldi stórt olíuskip
inn á Seyðisfjarðarhöfn og lagðist á
„Kringluna“ skammt fram undan síld-
arbræðslunni. Ekki þótti Seyðfirðing-
um skipkoman sérstökum tíðindum
sæta, enda vanir mörgu í þeim efnum
á stríðsárunum, þegar segja mátti, að
Seyðisfjörður væri önnur mesta her-
skipa- og kaupskipahöfn bandamanna
hér á landi. Hins vegar vakti það brátt
athygli, að ekki sást fararsnið á skipi
þessu, þar sem það lá um það bil 350
metra fram undan bryggjum bæjarins,
enda var það ætlun flotayfirvaldanna,
að skipið lægi á Seyðisfirði sem fljót-
andi olíustöð. Lögðust nú herskip og
kaupskip að því og fengu brennsluolí-
ur eftir þörfum.
Þetta olíuskip hét „E1 Grillo“ og var
um 10 000 smálestir að stærð, en 147
metrar að lengd. Það var brezkt og í
þjónustu brezka flotans og hefur að lík-
indum komið með fyrsta olíufarm sinn
frá Curacao í Suður-Ameríku, en um
það er ekki vitað með vissu. Hitt sáu
Seyðfirðingar, að það var kyrrt eftir að
tankar þess höfðu verið tæmdir og um
mánaðamótin janúar-febrúar 1944 kom
annað olíuskip inn á f jörðinn, álíka stórt,
lagðist við hlið „E1 Grillo“ og fyllti það
á nýjan leik. Þegar það var farið lögð-
ust tundurspillar og önnur herskip að
hlið móðurskipsins og tóku olíu áður
en þau lögðu í eftirlitsferðir um Norð-
ur-Atlantshafið, eða fóru í fylgd skipa-
lesta til Rússlands.
Nokkrum dögum eftir að „E1 Grillo“
hafði á ný fengið fylli sína, eða nánar
tiltekið 10. febrúar 1944, var gerð loft-
árás á Seyðisfjörð. Tvær eða þrjár
þýzkar flugvélar flugu yfir höfnina
frá norðaustri til suðvesturs og köst-
uðu niður þremur sprengjum, sem sýni-
lega var ætlað að hæfa „E1 Grillo". Tvær
þeirra sprungu í sjónum alllangt frá
skipinu, en sú þriðja rétt við framstefni
þess.
Eftir sprengingarnar var sem ekkert
gerðist drykklanga stund. Flugvélarnar
hurfu á brott. Það hafði orðið lítið um
varnir gegn þeim, enda erfitt um að-
varanir, þar sem þær flugu beint af
hafi inn yfir Loðmundarfjörð og Seyðis-
fjörð. Ekki var sjáanlegt, að sprengj-
urnar hefðu hitt skipið, þó að ein þeirra
spryngi allnærri því.
En þá tóku menn eftir því, að skipið
var tekið að sökkva að framan og seig
það jafnt og þétt niður í fjörðinn. Ekki
kemur Seyðfirðingum saman um, hversu
lengi framhluti skipsins hafi verið að
sökkva, og er það enn í dag nokkurt á-
greiniingsefni meðal bæjarbúa, hvort
þar hafi liðið hálf klukkustund, ein eða
jafnvel tvær. En hægt seig skipið og
ekkert var að gert.
Þegar ljóst varð, að skipið var að
sökkva, sáu menn í landi, að fát kom
á áhöfnina, og voru menn á hlaupum
fram og aftur rnn þilfar skipsins. Ekki
er um það vitað, hvort skipstjóri gerði
tilraun til að losa skipið og koma því
á grynnra vatn, eða hvort slíkt hefur
verið ókleift á þeim tíma, sem til umráða
var. Vel má vera, að skipsmenn hafi átt
von á, að flugvélarnar gerðu aðra at-
lögu, og var þá ekki árennilegt að vera
um borð í hlöðnu olíuskipi.
Tveir norskir fallbyssubátar lágu við
bryggju í höfninni, þegar árásin var
gerð um klukkan ellefu. Stóð nú aftur-
endi skipsins upp úr, enda var hann
óskaddaður og komst sjór ekki strax
í hann. Var svo þar til á níunda tíman-
um um kvöldið, að bæjarbúar heyrðu
allmikinn dynk, er skipið hvarf í
djúpið. Er það skoðun sumra manna á
Seyðisfirði, að skipsmenn hafi farið út
í skipið til að sökkva því alveg, en um
það er ekkert vitað.
Allmikið af lausu dóti flaut úr „E1
Grillo“, tunnur og ýmislegt smávegis,
svo og einn björgunarbátur. En auk
þess settist nú mikil olíubrák á fjörð-
inn, og mun mikið af olíu hafa farið úr
skipinu er það sökk. í fjöruborð sett-
ist leðja þessi, unz hún varð eins og
fast asphalt. Fjörubeit spilltist með öllu.
Sjófuglar hlutu af olíunni margvísleg-
ar skráveifur. Hún settist í fiður þeirra,
svo að þeir veiktust og þeim var ómögu-
legt að kafa eftir fæðu. Loks lagðist
olían á alla báta, sem um f jörðinn fóru,
svo og á allar bryggjur. Hún barst út
úr firðinum og allvíða um austurströnd-
ina. Þess er til dæmis getið að Stefán
bóndi Baldvinsson í Stakkahlíð hafi
orðið fyrix tjóni í æðarvarpi sökum
olíunnar. Þótti þetta vera hvimleiður
vágestur og lá þessi olíuplága á Seyð-
firðingum 2—3 ár, en smám saman dró
þó úr olíuleka skipsins.
Brezku flotayfirvöldin komust að
þeirri niðurstöðu, að það mundi ekki
borga sig að bjarga skipinu þá. Var því
Þessi teikning sýnir í stórum dráttum, hvemig „E1 Grillo“ liggur í fjarðar-
mynninu, og eru hlutföllin milli stærðar skipsins og dýpisins, nákvæmlega rétt.
Togarinn, sem teiknaður er á siglingu, gefur nokkra hugmynd um stærð skipsins.