Fálkinn - 21.10.1963, Blaðsíða 42

lindir Garðskagavita
Framhald af bls. 40.
ur. Þar kynntist hún Hallgrími,
sem var við nám í Kaupmanna-
höfn. Bundust þau tryggðum
og varð það að ráði, að hann
hætti námi og fylgdi henni til
íslands. Guðríður hafði verið
gift, áður en hún var hertek-
in, en mun ekki hafa vitað,
hvort maður hennar var á lífi,
þegar þau Hallgrímur heitbund-
ust. Svo reyndist, að maður
hennar var látinn, þegar þau
Hallgrímur komu til landsins.
En almenningsandinn var á
móti þeim, og sek voru þau að
þeirrar tíðar lögum.
Hallgrímur tók að stunda erf-
iðisvinnu sér til framdráttar og
eitthvað búhokur höfðu þau, en
lifðu við fátækt og andstreymi,
þar eð mjög var litið niður á
samband þeirra Guðríðar. Og
ekki virtust miklar líkur fyrir
því fyrstu ár þeirra á Rosm-
hvalanesi, að Hallgrímur fengi
nokkurn tíma embætti. En hér
höfðu frændur hans verið kenni-
menn fyrr á öldinni. Afabróðir
hans, Einar Hallgrímsson, hafði
verið prestur á Útskálum, og
síðan Bergsveinn, sonur Einars.
Brynjólfur biskup Sveinsson
vísiteraði um Suðurnes 1642.
Sennilegt má teljast, að fund-
um þeirra Hallgríms hafi þá
borið saman. En tveimur árum
síðar er Hallgrímur vígður að
Hvalsnesi,
Sagt er, að mörgum hafi þótt
lítið til koma, að Hallgrímur
fengi kennimannsembætti og
hafi hann orðið fyrir kerskni
og glettingum. Einkum er til-
fært, að Torfi sýslumaður hafi
lagt til hans í orðum. Herma
sagnir, að þá er sýslumaður sá
séra Hallgrím fyrst, þá lítt bú-
inn til klæða, hafi hann sagt:
— Þetta er líðilegur slordóni,“
en Hallgrímur hafi þá svarað
með vísunni:
Áður en dauður drepst úr hor
drengur á rauðum kjóli,
feginn verður að sleikja slor
slepjaður húsgangs drjóli.
Var þessara orða séra Hall-
gríms minnzt, þegar Torfi sýslu-
maður var dæmdur frá æru og
embætti nokkrum árum síðar.
En orsök þess, að Torfi sýslu-
maður missti embætti var sú,
að hann hafði veitzt að fátæk-
um manni saklausum, haft við
hann illyrði, kallaði hann skálk
og skelmi og sagt, að hann haii
logið og stolið sakramenti af
presti.
Fyrir þessi illyrði í garð sak-
lauss manns var á Alþingi sótt
mál á hendur sýslumanni. Var
hann á þingi 1660 dæmdur í
73 marka sekt og einnig dæmd-
ur frá æru og embætti. Vildi
sýslumaður ekki svara þessu í
fyrstu, en þá var gerð að hon-
um aðför og teknar hjá honum
37 vættir smjörs og lest fiska.
Voru því á sama þingi dæmd-
ir frá embætti á Rosmhvalanesi
bæði hinn veraldlegi og geist-
legi embættismaður.
En Torfi sýslumaður átti
hauk í horni.
Sonur hans og Þordísar frá
Útskálum var Þormóður, sagna-
ritarinn frægi.
Var Þormóður í góðu vin-
fengi við Hinrik Bjelke, hirð-
stjóra konungs á íslandi, enda
studdi Bjelke hann til virðinga
og embættis sem sagnaritara
við hirð konungs, Friðriks III.
Hafði konungur miklar mætur
á Þormóði fyrir lærdómsstörf
hans.
Þormóður tók upp mál föður
síns og fékk því áorkað við kon-
ung, að Torfi sýslumaður fékk
frá konungi uppgjöf allra saka.
Og ári síðar íékk hann aftur
æru og embætti með konungs-
bréfi, en sektarfénu var skilaS
aftur úr fjárhirzlu konungs.
Sigurður, bróðir Þormóðs,
var þá kirkjuprestur í Skálholti.
Hann gerðist sekur um hór-
dómsbrot og var fyrir þær sak-
ir vikið úr embætti.
Þormóður útvegaði honum
einnig uppreisn hjá konungi og
síðan prestsskap að Melum í
Melasveit.
Og sagan heldur áfram að
spinna þráð sinn.
Gísl
Framhald af bls. 21.
þar margir hlutir til. Góð þýð-
ing Jónasar Árnasonar rithöf-
undar, leikstjórn Mac Anna,
leiktjöld Gunnars Bjarnasonar
og síðast og ekki síst frábær
leikur leikendanna. Þetta er á
margan hátt óvenjuleg sýning;
hispurslaus og köld þrátt fyrir
allt grínið.
Við bregðum hér upp nokkr-
um myndum frá frumsýning-
unni. Fyrst úr sjálfu leikritinu
og svo af nokkrum frumsýn-
ingargestum.
tg stla skreppa 1 briim ðmL
atund, Stebbl, og J>ti ítt o3 vera
beima og llta eftir í me9an
Þi ekaltu'loko beðii
djrrum og gluggum
vel i eftlr Stebblf
Eðo drepet '
bann loksins
í brugginu?
42 FÁLKINN