Fálkinn - 17.02.1964, Blaðsíða 25

stendur skrifað“, er viðkvæði múslema, sem þekkja lönd sin
og landa. „Það stendur skrifað“ er líka eina viðhorfið, sem
gerir ferðamanninum lífið bærilegt.
Póstbíllinn, sem ekur þrisvar á viku milli Peshawar og
Kabul beið niðri í húsagarði konsúlatsins. Ritararnir hrópuðu
niður til bílstjórans að bíða eftir einum farþega enn meðan
þeir gengju frá árituninni Sá greiði var auðfenginn. Brott-
farartími er enginn ákveðinn. Haldið er af stað, þegar allir
eru tilbúnir og látið nægja að ákveða aðeins brottfarardaginn.
Að skilnaði — eftir mörg handabönd og góðar ferðaóskir
— gáfu ritararnir mér þrjár myndskreyttar bækur um Afg-
anistan og fimm ára framfaraáætlun konungsins fyrir land
sitt og þegna. Þrátt fyrir allt hefur það í þessum löndum vissa
kosti stundum, að vera skráður blaðamaður.
Síðla morguns 21. október rann afganski póstbíllinn af stað
út úr húsagarði afganska hússins í Peshawar og inn á um-
ferðarmikla aðalgötu Qissa Khawani bazarins. Farartækin,
að nokkrum bílum undanskildum — eru þar aðallega hest-
vagnar og uxakerrur til vöruflutninga og léttakerrur með
hesti fyrir til mannflutninga. Að auki má sjá lestir af ösnum
og einstaka úlfalda með klyfjar á baki. Hér og þar í iðandi
ös fjölbreytilega, en ekki að sama skapi vel klædds fólks, ber
að líta tötrumklædda burðarkarla með kassa eða poka á baki
ganga inn í þröngar hliðargöturnar, sem ekki eru færar öðr-
um en gangandi fólki.
Peshawar hefur stundum verið nefnd „hliðið að Mið-Asíu“.
Khyberskarðið, sem er skammt undan, er greiðfærasta leiðin
frá Indussléttunni inn á hálendi Afganista og Mið-Asíu og
hefur frá fyrstu tíð í ríkara mæli en nokkuð annað skarð
tengt saman sléttulöndin í suðri og löndin í norðri og vestri
handan fjallagarðanna miklu, sem eru áframhald Himalaya-
fjallanna í vesturátt.
Friðsælir hirðingjar með hjarðir sínar og kaupmenn með
vörur á úlfalda og asnalestum hafa farið nm þetta langa,
hrjóstuga og hrikalega skarð frá ómunatíð. Fleiri hafa þó
lagt leið sína um skarðið en þeir, og ekki allir friðsamlegra
erinda. Ef til vill hafa ekki fleiri hermenn gengið yfir nokk-
urt annað skarð í veröldinni.
Khyberskarðið var aðalleið hins aríska kynstofns niður á
sléttur Indus og Ganges fyrir 3500 árum. Það var leið Darí-
usar Persakonungs, er hann lagði undir sig Indussléttuna. Um
þetta skarð þrömmuðu hersveitir Alexanders mikla eftir að
það hafði tekið þá fjögur ár að berja Afgana til undirgefni.
Foringjar Mongóla, Tartara og Húna ruddust í gegnum þetta
skarð með mannhjarðir sínar og drápu, rændu og brenndu.
Ýmis fleiri herveldi, sem nú eru gleymd og óþekkt af öðrum
en sagnfræðingum og grúskurum, ruddu sér leið um þetta
Gamali Paþani í Peshawar.
hlið að hinum frjósömu, hlýju og auðugu löndum suðursins.
Afganar lögðu undir sig hluta af Indlandi um stund og síðar
komu um þetta skarð Mógúuar, sem ríkt höfðu yfir Indlandi
í rúmar tvær aldir, er Bretar tóku að ná því á sitt vald.
Síðast börðust í Khyberskarði afganskar og brezkar her-
sveitir, en Bretar áttu þrisvar í styrjöldum við Afgana, en
þeim þó fæstum miklum. Urðu Bretar að síðustu að láta í
minni pokann. Viðurkenndu þeir sjálfstæði Afgana nokkru
eftir fyrri heimsstyrjöld og hefur Afganistan verið sjálfstætt
ríki síðan. Enn má sjá í skarðinu skildi steypta í vörður, sem
minna á þær brezku og indversku hersveitir, sem í skarðinu
börðust.
Skammt er til fjallanna frá Peshawar. Ekið er um þurra
mela og gróðurlítið land. Sérkennileg hús Papana liggja &
víð og dreif, en aðrar byggingar verða ekki á vegi okkar
nema nokkrar herstöðvar. í nágrenni Peshawar eru aðalstöðvar
Framhald á bls. 28
Paþanskt íbúðarhús með turni og háum gluggalausum útveggjum, eins og
tíðkast hjá Paþönum.