Fálkinn - 17.05.1965, Blaðsíða 34

#
Myndin sýnir
jarðgöngin, sem
voru 117 metralöng
og lágu dýpst 10 m
undiryfirborði — lengstu
göng, sem vitað er til að hafi
verið grafin £ stríðinu. Eins og
teikningin sýnir, var byrjað að
grafa göngin undir ofninum í bragga
104. A teikningunni scst einnig „her-
bergið“, þar sem loftdælan var staðsett
og tekið var á móti jarðveginum úr göng-
unum. Fangarnir dreifðu jarðvcginum úr göng-
unum hér og þar, er þeir voru við vinnu innan
fangabúðanna, og þurftu að beita miklum klókindum
til að vekja ekki grunsemdir Þjóðverja.
1%/faður heitir Paul Brickhill,
ÍTJl fyrrverandi orrustuflug-
maður og stríðsfangi í fanga-
búðum Þjóðverja er nefndar
voru Stalag Luft III.
í fangabúðum þessum var
gerð ein hin djarfasta tilraun
til undankomu, sem þekkt er
frá styrjaldarárunum 1939—
1945. Paul Brickhill reit bók
um þá atburði, og nefndi hana
„Escape to Danger“, seinna
reit hann stærra verk um sömu
atburði og varð það til þess,
að leikstjórinnbandaríski, John
Sturges, fór á stúfana og sauð
upp úr verki Brickhills kvik-
mynd, er hlaut sama nafn.
Kvikmynd þessi hefur nú
verið á heimsmarkaðinum um
nokkurt skeið og hlotið nokkra
viðurkenningu.
John Sturges er íslendingum
annars að nokkru kunnur fyrir
kvikmyndina um Gamla mann-
inn og hafið og ekki síður fyr-
ir myndina „Sjö hetjur“.
Mynd Sturges um hetjurnar
sjö átti sér reyndar japanska
hliðstæðu — eða fyrirmynd.
„The Seven Samurai“, sem
Akiro Kurosawa gerði árið
1954. Kurosawa er aftur á móti
sagður hafa haft „Western"
myndir John Fords sem fyrir-
mynd.
Hver svo sem stolið hefur
hverju frá hverjum verður því
ekki neitað, að hetjurnar sjö,
sem Sturges bar ábyrgð á voru
á margan hátt vel gerðar og
því ekki úr vegi að ætla hann
mann til að veita nokkra á-
nægju — í mynd sinni um flótt-
ann.
Sturges er ekki heldur með
öllu ókunnur flóttamyndum,
þar eð hann hefur áður gert
mynd um flótta, og þá frá Fort
Bravo (1953).
Kannski er það reyndar gá-
lauslega skrifað, er ég minnist
á ánægju af Flóttanum mikla,
þar eð staðreynd þess máls er
sú, að af þeim 82, er út komust
voru 56 drepnir á næstu dögum
og aðeins þrír sluppu að öllu.
Frá öllu þessu segir í bók
Brickhills, og þó ef til vill
miklu fremur í annarri bók,
sem nefnist „Þrír komu aftur“
og er skrifuð af einum þeirra
þriggja, er sluppu, Jens Muller.
í grein, sem Jens Muller
skrifaði í „VI MENN“ fyrir
nokkru, gerir hann grein fyrir
því, hvernig John Sturges hef-
ur farið með staðreyndir í
mynd sinni.
Hann segir þar meðal annars
frá því, að í myndinni sé það
sýnt, að op jarðgangna þeirra,
er flóttinn fór fram um (117 m
á lengd) hafi snemma orðið
Þjóðverjunum ljóst, þó að í
raunveruleikanum hafi einmitt
það opið (eitt af þrem) verið
þeim hulið til loka.
Hann segir einnig frá því, að
síðasti hluti myndarinnar sé
hrein fantasía Sturges og bend-
ir á, að það sem raunverulega
gerðist hafi ekki síður verið til
kvikmyndunar fallið.
Sjálfur kemur Múller hvergi
fram í myndinni og ekki félagi
hans á flóttanum, sem einnig
slapp, norskir báðir, — en aftur
á móti koma fram Englending-
ur og Pólverji, uppdiktaðar
persónur að öllu, en í þeirra
sætum.
Þriðji maðurinn, sem slapp,
fær aftur á móti nokkurt rúm
í myndinni og þar er staðreynd-
um fylgt að miklu leyti.
Það verður fróðlegt að bera
saman bók Brickhills og verk
Sturges, þegar þar að kemur,
ekki sízt með tilliti til þess, að
Jens Múller lætur að því liggja,
að þá er hann hitti Sturges að
máli við frumsýningu myndar-
innar í London hafi Sturges
ekki verið með of hýrri há
vegna þeirrar tiltektar sinnar
að filma að vild og hugarflugi
undir lokin.
Og veruleikinn, hvernig var
hann þá? Eins og áður er sagt
voru 56 drepnir næstu daga
eftir flóttann. ekki var einu
^ Þetta er Jens MuIIer, sem var einn þriggja sem
komust undan. Hann er nú flugstjóri lijá SAS.
Auk hans sluppu landi hans Per Bergsland og
Hollendingurinn van der Stock, sem er nú læknir
í Suður-Ameríku.
Ein aðalpersónan í myndinni er leikin af Steve Mc
Queen. Hann leikur bandarískan flugmann, sem
ekkert lætur sér fyrir brjósti brenna; hlutverkið
eykur spennu í myndinni, en persónan er tilbún-
ingur einn.