Tímarit iðnaðarmanna - 01.03.1927, Síða 10

T í M A R I T
IÐNAÐARMANNA
Fyrsti fundur í Iðnaðarmannahúsinu var haldinn
29. des. 1896. Síðan 18. des. 1926 hafa fundir
verið haldnir í baðstofu fjelagsins í Iðnskólanum.
Fjelagatala hefir verið nokkuð misjöfn, en yfir-
leitt má segja að hún hafi sífelt farið hækkandi.
Fundarsókn hefir ekki aukist að sama skapi. Lengi
vel komu 15—30 menn á fundina, og ekki sjaldan
urðu fundir ólögmætir af því hve fáir mættu.
Venjulega hafa verið haldnir 5—10 fundir á ári.
Stundum þó færri. Tvö síðustu árin hefir fundar-
sókn og fjelagatala aukist stórkostlega. Fjelags-
gjald var upphaflega 2 krónur á ári, ein króna og
fimtíu aura fyrir þá, sem líka voru í styrktarsjóðn-
um. En þann 9. des. 1898 var samþykt, að það
skyldi vera 6 krónur og hefir það haldist þangað
til 1925 að gjaldið var hækkað upp í 10 kr.
Elstu lög fjelagsins, sem enn eru til, eru frá
20. mars 1871. Síðan hefir þeim verið breytt 6.
mars 1882, 11. jan. 1901 og loks síðast, 14. maí
1925.
Þessir hafa verið formenn fjelagsins eftir þá,
sem nefndir hjer að framan: Jakob Sveinsson frá
25. nóv. 1876 til 10. nóv. 1879. Þá Einar Þórðar-
son til 10. nóv. 1881, Helgi Helgason til 10. nóv.
1882, Jakob Sveinsson til 10. nóv. 1892, Magnús
Benjamínsson til 19. nóv. 1893, W. Ó. Breiðfjörð
til 17. nóv. 1895, Matthías Matthíasson til 10. nóv.
1897, Magnús Benjamínsson til 11. jan. 1901,
Guðm. Jakobsson til 2. jan. 1902, Magnús Blön-
dahl til 13. jan, 1904, Knud Zimsen til 12. mars
1913, Þorvarður Þorvarðarson til 21. apríl 1914,
Knud Zimsen til 1. febr. 1921, Jón Halldórsson
til 25. febr. 1925. Þá var Gísli Guðmundsson kos-
inn formaður og hefir gegnt því starfi síðan.
Ritarar hafa verið: Egill Jónsson 1867, Jón
Borgfirður, Friðrik Guðmundsson, Arni Gíslason
1873—1895, Arinbjörn Sveinbjarnarson 1895—
1896, Þorvarður Þorvarðarson 1896—1899, Frið-
finnur Guðjónsson 1899—1900, Guðmundur Ja-
kobsson 1900—1901, Sigvaldi Bjarnason 1901 —
1911, Arinbjörn Sveinbjarnarson 1911 —1913
Guðmundur Waage 1913—1914, Ágúst Jósefsson
1914—1915, Bjarni Pjetursson 1915—1918, Guðm
Þorláksson 1918 og síðan.
Gjaldkerar hafa verið: Einar Jónsson 1867—
1869, Jónas Helgason 1869—1881, Páll Þorkels-
son 1881 —1886, Eyjólfur Þorkelsson 1886—1892,
Björn Kristjánsson 1892—1393, Andrjes Bjarna-
son 1893—1908, Magnús Gunnarsson 1908—1911,
Halldór Þórðarson 1911—1913, Pjetur Hjaltested
1913—1914, Magnús Gunnarsson 1914—1923,
Sigurður Halldórsson 1923 og síðan.
Ólafur Ólafsson var umsjónarmaður Iðnaðar-
hússins, allan tímann, er það var í eign fjelagsins.
Ennfremur hafði hann í nokkur ár umsjón með
Iðnskólahúsinu.
Á fundum fjelagsins hafa umræðuefni verið ærið
margbreytileg. Þar voru ekki aðeins rædd þau
mál, sem einkum áttu erindi til iðnaðarmanna,
heldur einnig ýmis þjóðmál, er vörðuðu alt Iandið
eða höfuðstaðinn. Stundum voru einnig haldnir
fræðandi og skemtandi fyrirlestrar um ýmisleg efni.
Gerðabækur fjelagsins gefa því merkilegar upp-
lýsingar um skoðanir og áhugamál borgaranna í
Reykjavík síðustu fimtíu árin. Hjer er ekki rúm
til að rekja þetta nánar, en aðeins skal skýrt frá
helstu málunum, sem iðnaðarmannafjelagið hefir
beitt sjer fyrir og hrundið í framkvæmd. Þó verð-
ur hjer ekki sagt frá merkasta þættinum í starf-
semi fjelagsins, skólahaldinu, því um það mál
hefir verið skrifuð sjerstök ritgerð eins og fjelag-
inu sæmdi. Fjelagar eru nú 141 að tölu. Af þeim
eru fjórir heiðursfjelagar. Skuldlausar eignir fjelags-
ins, fasteign og verðbrjef eru um 100 þús. krónur.
II. Iðnaðarmannahúsið.
Fyrir einum mannsaldri var ekkert samkomuhús
til í Reykjavík, þar sem hægt væri að halda stóra
mannfundi eða sýna sjónleiki. Iðnaðarmannafjelagið
tók að sjer að bæta úr brýnustu þörf bæjarbúa í
þessum efnum og á það miklar þakkir skilið fyrir
framkvæmdir sínar.
Matthías Matthíasson kaupmaður vakti fyrstur
máls á því, að fjelagið skyldi reisa samkomuhús
og á fundi 1. febr. 1891 bar hann ásamt Arnbirni
Ólafssyni og Þórarni Þorlákssyni fram einskonar
fyrirspurn um það »hvort fjelagið ekki álíti nauð-
synlegt að byggja fundarhús og til útláns fyrir söng
og sjónleiki*. Var samþykt að ræða málið á næsta
fundi og þann 1. mars var eftir nokkrar umræður
kosin sjö manna nefnd til þess að athuga málið.
Kosnir voru Matthías Matthíasson, Björn Guð-
mundsson, Helgi Helgason, Björn Kristjánsson,
Einar Pálsson, Magnús Guðnason og Magnús
Árnason.
Nefndin skilaði áliti sínu 12. apríl og var þá
samþykt í einu hljóði, að byrja að safna fje til
húsbyggingarinnar og skyldi verkið hafið, er vissa
fengist fyrir því að 4000 kr. væru handbærar til fyr-
irtækisins. Síðan voru kosnir í nefnd til þess að
sjá um framkvæmdir í málinu, þeir Matth. Matthí-
asson, Helgi Helgason, Björn Kristjánsson, Björn
Guðmundsson, Kr. Ó. Þorgrímsson, Magnús Benja-
[ 4 ]