Tímarit iðnaðarmanna - 01.03.1927, Page 23

Tímarit iðnaðarmanna - 01.03.1927, Page 23
T I M A R I T IÐNAÐARMANNA veitti fjelaginu 4000 kr. styrk til skólahaldsins auk 1700 kr. námsstyrks handa iðnnemum utanlands. A næsta þingi var styrkurinn til skólans hækkað- ur upp í 5000 kr. og á þinginu 1909 upp í 6000 kr. á ári. Um haustið 1903 gekk Jón Þorláksson í Iðnað- armannafjelagið, og 7. okt. flutti hann þar erindi um skólmálið. Skýrði hann þá nánar hugmynd sína um fyrirkomulag skólans. Urðu miklar umræður um málið, og var að lokum samþykt svohljóðandi tillaga frá Jóni Þorlákssyni: »Iðnaðarmannafjelagið kýs þrjá menn í nefnd til þess að hafa á hendi stjórn hins fyrirhugaða tekn- iska skóla. I nefnd þessari skulu enn fremur eiga sæti skólastjóri og teiknikennari, sem landshöfðingi útnefnir, eftir að hafa heyrt tillögur hinna þriggja fjelagskjörnu nefndarmanna þar um. Af þessum 3 skal einn ganga úr á ári hverju, fyrstu 2 árin eftir hlutkesti, en síðan eftir kjöraldri. Þó má endur- kjósa nefndarmann. Fjelagið felur þessari nefnd fyrir sitt leyti stjórn hins fyrirhugaða tekniska skóla«. í bráðabirgðareglugerð, sem sett var sumarið 1904 um stjórn Iðnskólans, og sem gildir enn þann dag í dag, er ennfremur ákveðið, að skólastjóri skuli vera formaður skólanefndar og hafa fram- kvæmdarvald í öllum málum skólans milli nefnda- funda, en öll mikilsvarðandi mál skal hann þó bera undir nefndina fyrst. I skólanefndina voru síðan kosnir þeir Magnús Benjamínsson, Guðmundur Gamalíelsson og Magnús Blöndahl. Jón Þorláksson var sjálfur skipaður fyrsti skólastjórinn frá nýjári 1904. Fastur kennari í teikn- ingu var skipaður frá sama tíma Þórarinn B. Þor- láksson málari, og fór hann utan um vorið til þess að búa sig undir það starf. Veturinn 1903—1904 var skólinn að vísu haldinn með sama fyrirkomu- lagi og áður, því kostnaðar vegna treysti fjelagið sjer ekki til þess að breyta skólanum þegar í árs- byrjun 1904, en þó mun mega telja, að Iðnskólinn í sinni núverandi mynd hafi þá verið stofnaður. Að uggur hafi verið í fjelaginu við kostnaðinn sjest best af því, að 25. febr. 1904 var samþykt að óska þess, að teiknikennarinn yrði ekki á föstum launum, en laun hans voru 600 krónur fyrir 12 tíma kenslu á viku í 7 mánuði, en tíma- kaup mun þá hafa verið 90 aurar fyrir tímakenslu. En þessi samþykt sýnir líka, að umbót sú, sem þarna fjekst á iðnfræðslunni, hefir ekki fengist án harðrar baráttu, og að ávalt hafa verið til menn, sem ekki hafa skilið, að alt það fje, sem til hennar er varið, kemur ríkulega ávaxtað aftur í aukinni og bættri framleiðslu. Haustið 1904 var skólinn byrjaður með hinu nýja fyrirkomulagi. Var það þannig, að kent var 2 tíma á kvöldi 6 daga vikunnar. Námsgreinir voru flatarteikning, fríhendisteikning og rúmteikning í 1. og 2. bekk, en iðnteikning í 3. bekk. íslenska og reikningur var kent í öllum bekkjum og danska í 2. og 3. bekk. Kennarar voru þeir Jón Þorláksson og Þórarinn í teikningu, Olafur Olafsson fríkirkju- prestur í íslensku, Dr. Olafur Daníelsson í reikn- ingi og Þorsteinn Erlingsson í dönsku. Nemendur voru 82 og skólagjaldið 5 kr. yfir veturinn. Veturinn 1905— 1906 var 4. bekknum bætt við. Hefir skólinn verið fjögra ára skóli síðan, og venju- lega orðið að skifta neðri bekkjunum í fleiri deild- ir en eina. I umræðunum um stofnun skólans var gert ráð fyrir því, að ekki yrði þess langt að bíða, að dag- skóli kæmist á fót við hann, og þegar skólinn var auglýstur í blöðum bæjarins sumarið 1904, var síðari liður auglýsingarinnar þannig: »Dagskólinn verður væntanlega haldinn kl. 4—8 síðdegis. Hann er einkum ætlaður húsasmiðum og þeim, sem vilja fá fullkomnari kenslu í einhverri grein teikningarinnar. Þar verður kent: Húsagerð og byggingaefnafræði, stærðfræði, eðlisfræði, enska og teikning allskonar, og ef til vill vjelafræði og fleiri námsgreinar. Kenslugjaldið er 10 kr. yfir vet- urinn«. Af þessum dagskóla varð þó ekki, og hefir ekki orðið enn þá, aðallega vegna erfiðleika á að nota sjer hann. Þótt segja mætti hjer eins og annars staðar, að hálfnað sje verk þá hafið er, og að mikið væri þegar fengið með þeirri byrjun, sem þarna var gerð, þá vantaði samt mikið á, að aðbúð og á- stand það, sem skólinn átti við að búa, væri við- unandi. Var það einkum tvent, sem umbóta þurfti, og er stórmál hvorttveggja, bæði fyrir Iðnaðar- mannafjelagið og iðnaðarmannastjettina yfirleitt. Þessi atriði voru húsnæði skólans og skólatíminn. Og þau voru ekki að eins mikilsverð og erfið úr- lausnarefni á þeim tíma, heldur eru þau það enn þann dag í dag og verða það framvegis, því þetta tvent verður að haldast í hendur við ástæður og þróun stjettarinnar, og er því breytingum undir- orpið. Um það leyti, er að ofan getur, var vinnutími alment 12 tímar á dag. Nemendur hættu þvf ekki vinnu fyr en kl. 7 að kveldi, þótt byrjað væri kl. 6 að morgni, og skólinn var því haldinn kl. 8—10 að kvöldi. Þessu þurfti að breyta. Á fundi í fjelaginu 6. okt. 1904 flutti Jón Þorláksson erindi [ 17 ]

x

Tímarit iðnaðarmanna

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Tímarit iðnaðarmanna
https://timarit.is/publication/365

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.