Fréttablaðið - 19.11.2009, Page 32

32 19. nóvember 2009 FIMMTUDAGUR
SEND IÐ OKK UR LÍNU
Fréttablaðið og Vísir hvetja lesendur til að senda línu og leggja orð í belg um málefni
líðandi stundar. Greinar og bréf skulu vera stutt og gagnorð. Tekið er á móti efni
á netfanginu greinar@frettabladid.is eða á vefsíðu Vísis, þar sem finna má nánari
leiðbeiningar. Ritstjórn ákveður hvort efni birtist í Fréttablaðinu eða Vísi eða í báðum
miðlunum að hluta eða í heild. Áskilinn er réttur til leiðréttinga og til að stytta efni.
UMRÆÐAN
Sveinn Valfells skrifar um nýfallinn
dóm um hlutabréfaviðskipti
Þann 30. apríl 2007 var kosin ný stjórn Glitnis. Undir forystu Þorsteins M. Jóns-
sonar ákvað hún samdægurs að borga frá-
farandi forstjóra, Bjarna Ármannssyni, tæp-
lega 7 milljarða króna af peningum bankans
fyrir hlutabréf Glitnis sem Bjarna höfðu
áskotnast utan starfssamnings hans.
Þessi upphæð er um 20 prósent af hagnaði ársins
2006 og næstum jafnhá og allur arður greiddur það
árið. Bjarni fékk 29 krónur fyrir hvern hlut, 7,6 pró-
sentum hærra verð en hæsta verð á markaði þennan
dag. Bjarni fékk um 500 milljónum króna meira en ef
hann hefði selt á hæsta gengi dagsins.
Vilhjálmur Bjarnason stefndi stjórn Glitnis vegna
þessara viðskipta. Héraðsdómur telur að stjórn
Glitnis „hafi hvorki gætt hagsmuna bankans né
hluthafa er hún gekk frá kaupum á hlutum Bjarna
Ármannssonar á yfirverði. Stjórnin mismunaði einn-
ig hluthöfum bankans. Henni bar að sýna ráðdeild
við meðferð eigna bankans en það gerði hún ekki“.
Samkvæmt Héraðsdómi var samþykkt hluthafa-
fundar samkvæmt 55. grein laga um hlutafélög til
kaupa félagsins á eigin bréfum ekki lögleg. Þá brutu
einkaviðskipti stjórnar Glitnis við fráfarandi for-
stjóra einnig 76. grein laga um hlutafélög. Sú grein
bannar stjórn og stjórnendum að „gera neinar þær
ráðstafanir sem bersýnilega eru fallnar til þess að
afla ákveðnum hluthöfum eða öðrum ótilhlýðilegra
hagsmuna á kostnað annarra hluthafa eða félagsins“.
Hæstiréttur úrskurðar hins vegar að lögleg heim-
ild hluthafafundar samkvæmt 55. grein til kaupa
félagsins á eigin bréfum hafi legið fyrir. „Eðli máls
samkvæmt“ feli 55. greinin í sér „frávik“ frá 76.
grein laga um bann við mismunun hluthafa,
stjórn hlutafélags „hvorki getur boðið né ber
að bjóða öllum hluthöfum að ganga til slíkra
kaupa með sömu kjörum“.
Hvergi í lögum um hlutafélög er sagt að
samþykkt hluthafafundar samkvæmt 55.
grein geti fellt 76. grein úr gildi. Greinarnar
stangast heldur engan veginn á. Þessi túlkun
Hæstaréttar er álíka rökleysa og að segja að
ökumanni sem fylgir einni grein umferðar-
laga sé ekki skylt að virða aðra, sá sem aki
undir hraðamörkum megi fara yfir á rauðu ljósi.
Almenningshlutafélag kaupir eigin hlutabréf fyrst
og fremst til að skila umframfé úr sjóðum félagsins
til hluthafa. Kaup á eigin bréfum kemur í staðinn
fyrir eða til viðbótar við arðgreiðslur. Félag getur
auðveldlega gætt jafnræðis með því að kaupa bréf á
markaði eða í opnu tilboðsferli. Fullyrðing Hæsta-
réttar um að stjórn geti ekki gætt jafnræðis milli
allra hluthafa við kaup hlutafélags á eigin bréfum er
algerlega úr lausu lofti gripin. Hún sýnir mjög alvar-
lega vanþekkingu á verðbréfaviðskiptum.
Líkt og í öðrum ráðstöfunum vegna fjármögnunar
ber stjórn hlutafélags að gæta ráðdeildar og kaupa
eigin bréf ódýrt frekar en dýrt. Stjórnin hefði getað
keypt bréf Glitnis á markaði þann 30/04/07 á lægra
verði en því sem Bjarni bauð. Tilgangurinn með
kaupum stjórnar af Bjarna var því greinilega ein-
hver annar en venjuleg uppkaup á eigin bréfum.
Dómur Hæstaréttar er ekki samkvæmt íslenskum
lögum. Dómurinn stangast einnig á við góðar við-
skiptavenjur. Hæstiréttur hefur fríað innherja
ábyrgð og gefið þeim opið veiðileyfi til þess að fara
með fjármuni íslenskra almenningshlutafélaga eftir
eigin geðþótta.
Höfundur er eðlisfræðingur og hagfræðingur.
Hæstiréttur gefur
innherjum veiðileyfi
UMRÆÐAN
Birkir Jón Jónsson, Dagur B.
Eggertsson, Katrín Jakobs-
dóttir og Þorgerður Katrín
Gunnarsdóttir skrifa í tilefni
af athafnaviku
Í gegnum sögu Íslands hafa margvísleg áföll dunið yfir
þjóðina. Sum hafa verið af völd-
um náttúru og önnur hafa verið
efnahagsleg. Það sem öll þessi
áföll eiga þó sameiginlegt er að
íslensku þjóðinni hefur tekist að
vinna sig út úr þeim. Sú efna-
hagskreppa sem við erum nú
stödd í ætti ekki að verða undan-
tekning á þeirri reglu. Íslending-
ar munu halda áfram að tryggja
að hér á landi verði lífskjör með
því besta sem þekkist. Um þetta
er engin ágreiningur þótt stjórn-
málamenn deili um aðferðir og
leiðir. Það er heldur ekki ágrein-
ingur um að vandamál og erfið-
leikar leysast ekki nema með því
að fólk, stofnanir og fyrirtæki
grípi til aðgerða. Ekkert vinnst
með athafnaleysi – en á flestu má
sigrast með athafnasemi.
Þjóðfundurinn sem haldinn
var síðastliðinn laugardag sýndi
að mörgum finnst kominn tími til
þess að fólk snúi saman bökum
og hyggi að framtíðinni. Á þjóð-
fundinum var jákvæðni og fram-
takssemi í öndvegi. Það er við-
horf sem þjóðin þarf mjög á að
halda og allir ættu að fylkja sér
um, óháð stjórnmálaskoðunum.
Í þessari viku verða haldn-
ir yfir 100 viðburðir á Íslandi
undir merkjum Alþjóðlegr-
ar athafnaviku. Þessi þátttaka
sýnir þá athafna- og sköpunar-
gleði sem þjóðin býr yfir. Hvort
sem fólk finnur orku sinni far-
veg í rekstri fyrirtækja, sköpun
menningar, nýsköpun í vísindum
eða með því að vinna góðverk
fyrir náunga sinn þá getur hver
og einn komið miklu til leiðar og
haft jákvæð áhrif á umhverfi sitt
og samfélag. Um þetta er heldur
ekki deilt, hvar sem menn standa
í stjórnmálum.
Hið öfluga sjálfboðaliða- og
hugsjónastarf sem fólk innir af
hendi um land allt um þessar
mundir er svo sannarlega þakk-
arvert. Við hvetjum alla til að
styðja jákvætt frumkvæði og
taka þátt í því. Það er mikilvægt
að við stöndum saman um þá
fjölmörgu hluti sem við erum öll
sammála um.
Birkir Jón Jónsson er varafor-
maður Framsóknarflokksins,
Dagur B. Eggertsson er vara-
formaður Samfylkingarinnar,
Katrín Jakobsdóttir er varafor-
maður Vinstrihreyfingarinnar
– græns framboðs og Þorgerður
Katrín Gunnarsdóttir er vara-
formaður Sjálfstæðisflokksins.
Við styðjum öll
athafnasemi
SVEINN VALFELLS
Útlendingar hafa hag
af styrkingu krónunnar
UMRÆÐAN
Magnús Orri Schram
skrifar um efnahags-
mál
Nokkur umræða er nú um gengis áhættu
vegna Icesave-uppgjörs.
Á það hefur verið bent
að tekjur TIF eru miðað-
ar við íslenskar krónur (krafan á
bankann) en gjöldin eru í erlendri
mynt (lánið sem Alþingi er að
gangast í ábyrgð fyrir). Þar af
leiðandi er komin gengisáhætta –
veiking krónunnar mun þá hækka
gjöldin en styrking krónunnar
minnka gjöldin. Þar sem miðað er
við gengi krónunnar í apríl 2009
hlýtur því lykilspurning að vera:
Teljum við að gengi krónunn-
ar hafi verið veikt eða sterkt þá?
Flestir telja reyndar að gengið hafi
verið mjög lágt skráð þá. Styrking
krónunnar frá apríl 2009 er því
íslenska ríkinu til hagsbóta.
Þá hefur því verið haldið á lofti
að almennir kröfuhafar hafi hag af
því að gengi krónunnar sé veikt,
því þá aukast líkurnar á því að
þeir fái eitthvað útúr bankanum
þegar forgangskröfum hefur verið
sinnt.
Á hitt ber hins vegar
að líta að aðrir forgangs-
kröfuhafar (þ.e. hollenska
og breska ríkið) hafa hag
af styrkingu krónunn-
ar næstu sjö árin. Það er
vegna þess að þeir breyta
sínum erlendu kröfum yfir
í íslenskar kröfur í kröfu-
lýsingarferlinu og miða
þá við gengið í apríl 2009.
Dæmi: Ákveðinni upp-
hæð í evrum er breytt yfir í t.d.
100 milljónir íslenskar krónur 22.
apríl. Þessari 100 milljóna kröfu
er svo lýst haustið 2009. Styrkist
gengi krónunnar frá apríl 2009,
fær viðkomandi fleiri evrur fyrir
þessa 100 milljóna kröfu þegar
greiðist upp í kröfuna. Því hefur
sá sami mikinn hag að styrkingu
krónunnar á næstu árum.
Þessi umræða sýnir vel hvað
það er erfitt að reka (og leggja
niður) alþjóðlegt fyrirtæki í mynt
örlítils hagkerfis. Gengis áhætta
gegnsýrir í raun allan rekstur í
ferðaþjónustu og inn- og útflutn-
ingi á Íslandi. Þar liggur rót vand-
ans og þess vegna hljóta skyn-
samir menn og konur að horfa til
breytinga á myntmálum þjóðar-
innar.
Höfundur er alþingismaður.
MAGNÚS ORRI
SCHRAM
KATRÍN
JAKOBSDÓTTIR
ÞORGERÐUR
KATRÍN
GUNNARSDÓTTIR
BIRKIR JÓN
JÓNSSON
DAGUR B.
EGGERTSSON
Á þjóðfundinum var já-
kvæðni og framtakssemi í
öndvegi. Það er viðhorf sem
þjóðin þarf mjög á að halda
og allir ættu að fylkja sér um,
óháð stjórnmálaskoðunum.
13.00 Málþing opnað
13.05 Ávarp
Jón Steindór Valdimarsson, framkvæmdastjóri Samtaka
iðnaðarins
13.10 Hversu Evrópuvædd eru íslensk sveitarfélög?
Jóhanna Logadóttir, meistaranemi í alþjóðasamskiptum við
Háskóla Íslands með áherslu á Evrópufræði
13.30 Rétturinn til aðgangs að gögnum hjá
Evrópusambandinu
Vigdís Eva Líndal, lögfræðingur
13.50 Stefnur og stofnanir upplýsinga- og
þekkingarsamfélagsins í ESB-löndunum og Íslandi
Bergljót Gunnlaugsdóttir, MA í Evrópufræðum frá
Háskólanum á Bifröst, forstöðumaður bókasafns
Flensborgarskóla
14.10 Kaffihlé – bóksala Alþjóðamálastofnunar
14.40 Vestræn samvinna og öryggis- og varnarmálastefna
ESB
Vilborg Ása Guðjónsdóttir, MA í alþjóðasamskiptum frá
Háskóla Íslands
15.00 Evrópuvæðing utanríkis-, öryggis- og varnarmála
Margrét Cela, doktorsnemi í alþjóðasamskiptum við
Háskólann í Lapplandi
15.20 Umræður – frummælendur svara fyrirspurnum úr sal
15.50 Evrópustyrkir Samtaka iðnaðarins og
Alþjóðamálastofnunar
Pia Hansson, forstöðumaður Alþjóðamálastofnunar
16.00 Málþingi slitið
Alþjóðamálastofnun Háskóla Íslands
www.hi.is
Dagur ungra
fræðimanna
í Evrópumálum
Högni S. Kristjánsson,
skrifstofustjóri í
utanríkisráðuneytinu og
stundakennari við
Háskólann í Reykjavík
Málþing á vegum
Alþjóðamálastofnunar
Háskóla Íslands og
Samtaka iðnaðarins
í Öskju, sal 132,
föstudaginn
20. nóvember
kl. 13 – 16
Allir velkomnir