Vikan - 01.01.1959, Blaðsíða 14

LÍF/EÐ
REYKJA-
VÍKUR
Tómas: skáldið í strœti sínu . . . .
Nú verður aftur hlýtt og bjart
um bæinn
og bernskuglöðum hlátri strætið ómar
því vorið kemur sunnan yfir sæinn
sjá, sólskinið á gagnstéttinni ljómar.
ANNIG orkti skáldið ljúfa, Tómas
Guðmundsson, um hið glaða
Austurstræti æsku ára sinna.
Og ég, kynjabarn atomaldar stend
í þessu stræti, og mér hefur verið
falið að skrifa um það. Og ég þori
ekki að birtast ritstjóranum fyrr en
ég hefi efni tilbúið. Og mér verður
hugsað til Tómasar, mikil póetisk
áhrif hefur strætið haft á hann, og
í anda sé ég Þórberg Þórðarson á
gangi eftir strætinu, skáskjótandi
augunum á blómlega júfertu á gangi
hinum megin, berandi með sér fögur
fyrirheit. Þannip- var það í gamla
daga, þá var rómantískur blær yfir
bænum, þá fengu menn andlegan inn-
blástur undir daufri birtu ljósastaur-
anna, þá töltu menn á tveim jafn-
fljótum „rúntinn" þá var vor í lofti
á hvaða árstíma sem var, þá var
skáldlegur blær yfir þessu stræti.
Nú hefur modemisminn hertekið
það. Nú er það upplýst með óteljandi
ljósatækjum, og ber margvislega lit-
aða birtu yfir hvern stein. Jafnvel
skugginn er horfinn. Og fólkið sem
gengur strætið í dag ber merki nýja
tímans. Það er á hraðri ferð. Hænt
skugga sínum gengur það framhjá
upplýstum gluggum verzlana.
Þetta er orðið stræti Mammons.
Ég spyi- sjálfan mig eins og Elías
Mar eitt sinn, ,,Um hvað á að skrifa".
Á ég að skrifa um fólkið, eða á ég
að skrifa um strætið sem á fólkið.
Og ég held áfram að hugsa þar sem
ég stend og ég finn betur og betur
að strætið hefur engin áhrif á mig
svo ég fer að hlusta eftir nið fólks-
ins, kannski segir hann mér eitthvað,
ef ég gef mér tíma til að hlusta
eftir.
Rödd berst mér úr fjarska:
,,Og kaupmenn þínir sönnum auði
safna
og setja hann í örugg fyrirtæki,
ef ekki þessa heims, þá hinumegin.“
En hversvegna kalla menn þetta
Austurstræti, því ekki Kaupmanna-
götu, strætið hefur áður heitið nöfn-
um er dönsku kaupmennirnir gáfu
því. Lange Fortoug hét það eitt sinn.
En hvaða máli skiftir nafn. Strætið
er þarna, húsin hverfa og ný koma
i staðinn, fólkið sem um það gengur
í dag hverfur, en strætið blívur.
HEFUR þú, lesandi góður, nokkru
sinni gefið þér tíma til þess
að staðnæmast í Austurstræti
til að virða fyrir þér fólk sem þar á
leið um ? Ég hefi grun um svo sé
ekki, nema þú sért strákur staddur
í strætinu að kvöldlagi til þess að
horfa á stelpur. Því enn horfa strák-
ar á stelpur þótt Þórbergur sé hætt-
ur því, en samt er horfinn allur yndis-
þokki, nú verður að flauta eða reka
upp hljóð úifsins á mörkinni þegar
ung stúlka gengur strætið, og unga
stúlkan er löngu hætt að roðna, þótt
fráneygðir piltar veiti henni athygli,
hún tyggur bara gúmm. Talsmáti
æskunnar í dag er frjálslegur, gjör-
sneyddur skáldlegum sjarma gamla
tímans, og orðin finnast hvergi í
orðabókum. Þótt þú aðeins standir á
þrítugu, finnst þér þú vera í óltunnu
landi, hlustandi á framandi tungu.
Það er enn bjartur dagur sem ég
stend í strætinu. Margt fólk er á
14
VIKAN