Vikan - 07.01.1960, Blaðsíða 11

Sumir verða að þræla fyrir daglegu brauði
og það getur verið erfitt að skilja slíkt fyrir stúlku, sem hefur fengið allt
upp í hendurnar
É" gerði mér ljóst, að mikilvægur áfangi væri i þann veginn að hcfjast
í lífi minu, þegar lokaþátturinn i námi minu hófst. Nú veit ég hins vegar,
að þvi fór víðsfjarri, að ég gæti gert mér ijóst, hve mikilvægur sá áfangi
mundi reynast.
Ég hafði hlakkað mikið til þessara þáttaskila í náminu, sem meðal
annars þýddu það, aö nú munfli ég lá raunverulega, litandi sjúiílinga til
meðhöndlunar. Mér þótti sem ég væri þegar orðm tannlæknir eða því
sem næst, enda þótt ég ætti að sjálfsögðu enn ófarinn drjúgan spöl að
lokaprófi.
Það var fyrsta daginn eftir þáttaskilin, að ieiðir okkar Hennings Johan-
sens lágu saman. Ég hugði fyrst i stað, að hann væri tannlæknanemi eins
og ég, þvi að nemarnir i tannlækningaháskólanum voru á öllum aldri
að kaita. Og Henning viriist ant of ungiegur tii þess, að maður gæti látið'
sér það til hugar koma, að hann væri kennari. En það var hann nú
samt eða öllu heidur aðstoðarkennari og vitanlega útlærður tannlæknir.
Ég hef hugboð um, að ég liali i raun réctrj oroið ástiangin af Jionum,
löngu áður en ég hafði nokkra liugmynd um, liver hann var. Það var
víst brosið hans, sem hreif mig, eða þá augun, — ég veit það ekki fyrir
víst. En eitt er víst, það var eitthvað meira en litið, sem gerðist hið innra
með mér í fyrsta skipti, sem ég leit Henning Johansen.
Ég veitti því ekki nejna ; thygli, að buxurnar lians \oru trosnaðar neðst
á skálmunum og að skórnir hans voru slilnir. Þetta sannar það, að það
var maourinn sjáltur, sem hreu mig. Annars cr ég þ>i vónust að vtita
kiæðaburði manna nána alhygli. Það er faðir m nn, sem kenndi mér það
að maður gæti orðið margs vísari um manninn af klæðaburði hans.
Fyrsta daginn veitiisc mér exkt tæKilæri til að tala neitt ao raði við
hann. Ég stóð bara og horfði á hann, á meðan hann var að holufyila
framtönn. Mér var ekki einu sinni leyft að bora holuna upp sjálf.
Engu að síður var ég í sólskinsskapi, þegar ég hélt heim úr skólanum.
Það var eins og einungis þetta, að vita, að liann var til, hefði gerbreytt
allri tilveru minni.
Þegar ég kom lielm, lá frú Friðriksson á hnjánum á dyraþrepunum og
þvoði þau vandlega og hreinsaði. Það er mamma, sem gerir hinar ströng-
ustu kröfur um að jalnvel steinjjrepin úti fyrir skuli vera hrein og fáguð,
en einhverra hluta vegna hef ég grun um jiað, að þar sé frú Friðriks-
son hcnni ekki sammála. Að minnsta kosti setur hún alltaf upp ólundar-
svip, þegar henni ber að þvo þrepin. Raunar er hún alltaf ólundarleg
alltaf að „lik börn leiki bezt“. — Nú, ekki vantar það, að við Henning
verðum ,,lik“, þegar við erum bæði orðin tannlæknar. Pabbi hefur
lieitið mér því, að hann skuli sjá mér fyrir nýtízku-lækningastofu,
strax þegar ég hef lokið námi og innt af hendi þá skyldu að vera að-
stoðarlæknir einhvers eldri tannlæknis um tveggja ára skeið. Og nú hef
ég komizt að þeirri niðurstöðu, að þar sem það eigi fyrir okkur Henning
að liggja að starfa saman sem tannlæknar, þá sé það heppilegasta Jausn-
in, aö ég gerist einmitt aostoðarfæKmr hans fyrst í stab. En aiit er það
ókomin tíð. Umfram allt verð ég að ljúka prófi. Þótt einkennilegt kunni
að virðast, hvarflaði aldrei annað að mér en við lilytum að ná saman;
það var að minnsta kosti ekki fyrr en löngu síðar, að mér kom það til
hugar, að ég mætti ekki vera allt of viss um það. Sennilega hef ég verið
orðtn því svo vön að sjá allar óskir mínar rætast, að ég lief verið
farin að gera statt og stöðugt ráð fyrir þvi, að svo mundi alltaf verða.
Ég var búin að ganga frá framtíðaráætluninni, löngu áður en Henning
var eiginlega farinn að veita mér nokkra athygli. Og þegar loks koin
að því, þá var það siður en svo, að það væri á þægilegan hátt.
Það var nokkuð liðið á námstímann, og við nemarnir vorum komnir
svo langt, að við voruin farnir að holufylla liver annars tennur. Raunar
slapp ég við það, því að við heima höfurn okkar einkatannlækni, sem
kallar okkur á fund sinn með vissu millibili og gerir við það, sem
aflaga fer i okkar munni. En nokkrir af nemunum höfðu smáskemindir
í tönnum, og þær lagfærðum við undir umsjá Hennings, sem gerði ýmist
að lirósa verkinu eða finna að þvi, allt eftir því, hvernig það var unnið.
Eg \onaoi inmiega, að hann hrósaði mer, en mér varö ckki aö þeirri von
m nni. j3kki gagnryndi liann verltið lieldur, — kinkaði aðeins kolli, svo
að það hlýtur að hafa verið sæmilega unnið. En mikið Iangaði mig til,
að hann færi um það nokkrum viðurkenningarorðum; þá er ekki heldur
víst, að ég hefði komizt i svo slæmt skap sem raun bar vitni. Ég lét liað
nefnilega bilna á „sjúklingi" mínum, nemanum, sem ég gagnrýndi i
samtali, er ég átti við nokkra aðra nema. Ekki þar fyrir, að gagnrýnin
hafði við rök að styðjast; hann hirti ekki sériega vel tennurnar, sá
náungi.
„Hann hefur að minnsta kosti ekki burstað þær i morgun,“ sagði ég.
„Mér finnst, að maður geti ekki verið þekktur að slikum sóðaskap."
Ég hafði ekki hugmynd um, að Henning hlustaði á orð min. En nokkru
seinna vék hann sér að mér og spurði, hvort ég hefði nokkurn tíma
og fýld. Ekki tók ég samt neitt eftir þvi í þetta skipti, það lá nefnilcga
svo undurvel á sjálfri mér. Ég heilsaði henni þvi glaðlega, en hún gerði
ekki annað en yppa höfðinu litið eitt, og svo færði hún sig, svo að ég
gæti komizt leiðar minnar inn í liúsið. En það bar ekki á, að hún enclur-
gyldi mér grosið, glápti bara á mig ólundarleg á svip og strauk votri
hendi um enni sér. En mér kom ekki til hugar að Iáta hana spilla gleði
minni, og lét sem ekkert væri. En samt sem áður var ckki laust við,
að mér félli miður. Mér er ekki nokkur leið að þola fólk, sem alltaf
er í slæmu skapi.
Smám saman kynntist ég Henning nánar. Ég komst til dæmis að þvi,
að faðir hans átti litla matvöruverzlun í hliðargötu einhvers staðar í
borginni og að Henning átti fjögur systkini, sem öll voru yngri en hann.
— Metta var við nám í kennaraskóla, Pétur var gullsmíðanemi, og svo
voru það tvíburarnir, Tom og Bodil, sem bæði voru að liefja nám sitt í
gagnfræðaskóla.
Ég sagði þeim mömmu og pabba af Henning, og jiau sögðu, að það
mætti ^allast virðingarvert af smákaupmanni að sjá börnum sínum fyrir
svo góðri mcnntun. Ég hrósaði liappi, er þau tóku þvi þannig; ég hafði
nefnilega sárkviðið fyrir þvi að segja þeim, að ég væri orðin ástfangin
af fátækum manni. Það gat ekki verið neinum vafa bundið, að Henning
væri íátækur, enda þótt það hlyti að sjálfsögðu að breytast, þegar hann
tæki að leggja stund á tannlækningar fyrir alvöru. Faðir minn scgir
búið á dvalarheimili, þar sem að minnsta kosti nilján dvalargestir yrðu
að notast við eitt og sama snyrtiherbergi. Þetta þótli mér furðuleg
spurning; ég hló og svaraði því til, að ég hefði aldrei búið á slíkum
stað.
„Það ættuð þér samt einhvern tíma að gera, ungfrú,“ sagði hann. „Þá
má vel vera, að þér kæmuzt að raun um, að þér kæmuzt ekki að á
hverjum morgni til að bursta tennurnar.“
Það var eitthvað i rödd hans, sem jaðraði við fyrirlitningu — og það
mcira að segja fyrirlitningu á mér. Fyrst i stað varð ég bálreið. Svo
áttaði ég mig þó á því, að hann hafði rétt fyrir sér. Og þá tók ég að
hugleiða það, að ekki væri það svo sem vist, að hann væri hrifinn af
mér, fyrst hann gat talað þannig til mín. Og sú tilhugsun þótti mér svo
hræðileg, að ég fór að kjökra.
Þá sneri Hcnning sér að mér aftur. Hann lagði höndina á öxl mér
og sagði, að ég mætti ekki taka þetta svo nærri mér. Ég leit á hann og
sagðist vita, að hann hefði haft rétt fyrir sér. Ég hefði bara aldrei
hugleitt þetta neitt áður.
„Það er einmitt yðar galli,“ sagði hann þá. „Þér gcrið yfirleitt helzt
til lítið að því að hugsa.“
Nú munaði mjóu, að ég reiddist fyrir alvöru, en þá gerðist það allt í
einu, að hann brosti, og þarna stóðum við góða stund hvort andspænis
öðru án þess að mæla orð frá vörum. Og þegar hann loks hélt á brott,
var sein við liefðum þekkzt langan aldur.
10
VIKAN
eftir
Ellinor Öberg
Það var að minnsta kosti eins og að bilið
a miiii okkar lietði minnkað að mun þrátt fyrir
alit, enda liöu ekki nema nokkrar vikur, þang-
að tii hann bauð mér út með sér i fyrsta skipti.
Ekki var hann samt stórtækari en svo, að hann
Jet sér nægja að bjóða mér í kvikmyndahús,
°o þegar hann fyigdl mér heim, tókum við okk-
ur iar meðtsrætisvagni I Engu að síður i'annst
inér þetta hala verið hið yndislegasta kvöld.
Og það var sennilega hið í'yrsta, sem Henning
kenndi mér, að maöur getur skemmt sér vei
án þess aö eyða í það of fjár.
Nokkru siðar bar svo við, að einn af sjúíl-
ingum hans, Jeiksviðsstarísmaður að atviunu
gai honuin tvo aögonguxmöa ao Jeiksýningu
Henning spuröi mig pegar, hvort ég viJai koma
meö ser. Eg var suemiua ierðnuin, þvi að ég
gei'öi raó lynr, að við yrðum aö fara meö
strætisvagui, en þa hriiigui Henning og kvaðst
haia oroiö lyrir toiuiu, svo að vio yrðum að
Jnttasl viö Jeikiiusið. Pabbi tautaði eitthvað um
það, að þannig gæti karlmaður ekki hagað sér
gagnvart ungri stúlku, en mamma tók málstað
Hennings og kvað okkur, unga fólkið nú á dög-
um, ekki vera cins smámunasamt og á þeirra
æskutíð. Þá bauðst pabbi til að aka mwr i bíln-
um, án þess þó að honum virtist það áhugamál,
að ég tæki boðinu, enda gerði ég það ekki, lield’
ur fór ég þess liógværlega á leit við hann, að
hann lánaði mér bilinn. Hann varð við þeirri
bón minni, og ég þóttist sigri hrósa. Nú skyldi
Henning þó konia akandi í bil að leikhúsinu.
Þar sem ég var svo snemma á ferðinni,
ákvað ég að aka stytztu leið heim til hans.
Hg ég bjóst við því, að hann mundi taka
mér með undrun og íögnuði.
Það var móðir hans, sem kom til dyra og
bauð mér inn. Hún var lág vexti, en nokkuð
þrekin, og það leyndi sér ekki, að blússan,
sem Jiún var í, hafði hiaupið i þvotti. Það
skein i nærkjólmn i bilinu a milii Jinappanna
á barmi hennar. Mér var boðið til stofu, þar
sem ég heiisaði fjölskyldunni. Faðir Hennings
sat snöggkiæddur við stoiuborðið og aUiugaoi
reikningsfærslur, en Metta, systir Hennings,
horfði slíkum aðdáunaraugum á kjólinn minn,
að ég ákvað með sjálfri mér, að ég skyldi
gefa henni hann við fyrsta tækifæri; ég var
fyrir löngu orðin dauðleið á honum, hvort að
var.
Þá kom Henning inn. Hann hafði verið
li ammi 1 eldhusi að raka sig. Ibúðin var sem
sé án baðherbergis. Hann reyndi að láta sem
ekkert væri, en ég varð þess greinilega vör,
að honum gramdist það tiltæki mitt að koma
þannig askvaðandi heim til hans. Eftir leik-
sýninguna spurði ég hann umbúðalaust, hvort
hann væri reiður. Ég sá það á öllu, að hann
skammaðist sin fyrir heimili sitt og efnahag
foreldranna, og mig langaði til að geta sagt
honum, að hann hefði ekki neina ástæðu til
þess. Ekki gæti hann neitt að þvi gert, hvernig
högum þeirra væri háttað.
En hann sagði aðeins: „Þetta var of snemmt,
Gerður. Að nokkrum mánuðum liðnum
mundi ég hafa boðið þér heim sjálfur.
Ef til vill var hann að spára saman fyrir
nvjum hiisgögnum i stað þeirra gömlu og úr
sér gengnu, sem nú voru i ibúðinni heima
biá honum. Að minnsta kosti hefði hann gjarna
vilmð. að móðir sin væri i hreinni blússu og
faðir hans sómasamlega klæddur, þegar mig
bnr að garði. Ég lagði höndina á arm hans
og bnð hann að taka sér þetta ekki svo nærri.
,,É7 á svo ofur auðvelt með að skilja þetta
sagði ég.
„Nei, það gerir þú einmitt ekki,“ svaraði
hnnn. Það var þó ekki nein ásökun i röddinni;
hnð var ölhi heldur sem hann vorkenndi mér
dálitið. En það kom sennilega bara af þvi.
nð honum féll miður, að ég skyldi hafa séð
foreldra hans og heimili i sinum hversdags-
búningi.
Ekki lét ég þess neitt getið við foreldra
minn, hvernig heimili Hennings liti út. Þau
höfðu liitt liann nokkrum sinnum og féll hann
vel i geð, og það var vitanlega aðalatriðið. Að
sjálfsögðu var'ð ekki hjá því komizt, að þau
femiju að kynnast foreldrum hans og fjöl-
skyldu, þegar þar að kæmi, en ekkert lá á þvi.
Ef til vill mundi ég fá tækifæri til að veita
þeitn nokkra hjálp áður, svo að foreldrar min-
ir þyrftu ekki að bera ltinnroða vegna tengda-
foreldra minna.
Nokkrum vikum siðar gengu tvö skólasyst-
kini min i hjónaband. Hvorugt þeirra hafði að
vísu lokið námi, en þeim stóð til boða tveggja
herbergja ibúð, svo að þeim kom ásamt um
að láta skeika að sköpuðu. Það átti ekki að
vern neitt íburðarmikið brúðkaup; þegar þau
völdu daginn, var það með tilliti til þess, að
þann dag þurfti Hjördis eltki að vinna á
barnaheimilinu, og Preben ekki að leika á
slaghörpuna i veitingahúsinu, sem hann ann-
nrs gerði flest kvöld vikunnar. Þau buðu
nokkrum af skólasystkinum sínum úr tann-
lækningaháskólanum heim til sin það kvöld.
Meðal þeirra var Henning, sem spurði þau,
hvort hann mætti ekki koma með mig með
sér.
Mér virtist sem Hjördis hugsaði sig um
andartak, áður en hún svaraði. „Jú, auðvit-
nð, ‘ sagði hún. En jiótt það væri ekki nema
brot úr andrá, sem hún liikaði við, var það
samt nógu lengi til þess, að það fór ekki fram
hja mer. Og það var líka nógu lengi til þess,
aö eg yrði margs fróðari um sjálfa mig fyrir
bragðið. Það var því líkast sem spegli hefði
venð brugðið upp og ég hefði séð sjálfa
nng 1 honum, — en eins og ég leit út i augum
annarra.
Og sú mynd var siður en svo falleg, sem
]>ar blasti við mér. Það var mynd af ungri
stulku, sem spillt hafði verið með of miklu
dekn og dálæti í uppvextinum — stúlku, sem
var skjot til gagnrýni, en sein til skilnings.
Með oðrum orðum: — Þeim féll ekki við mia.
Þott einkennilegt mætti kallast, þá varð éc
þeim eklti reið. Ég varð leið á sjálfri mór*
það var allt og sumt.
En Henning lítur ekki þannig á mig, hugsaði
eg mcð mér. Hann þekkir mig þó eins og ég
er 1 raun og veru.
Pramhald á bls. 30.
VIKAN
11