Vikan - 29.09.1960, Qupperneq 11

2>, yyjattLías J/ónaáíon
ER NÆGJUSEMI
DYGGÐ?
ÞEKKTU
SJÁLFAN
ÞIG
Nútíma siðmenning hvílir að miklu
le/ti á óhófstilhneigingu manna.
Maðurinn hefur brotizt undan eðlis-
ávísuninni, en um leið stendur honum
opin leiðin til óhófs sem höfundur
Hávamála taldi til hættulegra lasta.
í ÞRÖNGUM BÁSI.
Frá ómunatið heiir nægjusemi verið hamp-
sem höiuðuyggð og haiuið íast að uppvax-
anui kynsiooum. Onót' aítur á móti var jain-
an talið tii heimskuiegra og hættuiegra iasta.
Allir kannast við samannurð Hávamáia á
dýrinu, sem iætur sér saoninguna nægja, og
hinum óvitra manni, sem aiUrei kann sér
magamál. Móðir náttúra ætiar liiverunum
þrongan kost; enginn íær til iengUar meira
en hann þarí nauðsyniega. Við þennan
nauma skammt hafa tegunuirnar þroazt og
þriíizt. í>á hattur mun emnig reynast mann-
inum farsæiastur.
Höfundur Hávamála kemur ekki auga á
það, að náttúran markar mestum hluta lif-
veranna æðiþrongan has. Aiiar ilfverur eru
hneþptar í íjotur eðhsávisunnar, að undan-
skiiuum manniiium einum, sem hraut af sér
viöjar hennar. hiðan er eóhsavisumn ekki
einráð i gerðum manns; hugsunm, sem
gremir mannmn frá oaum öðrum hiverum,
tekur aí henni ráóin. Maðurinn getur jain-
vei hæit niöur sterka eðnshvot, þegar hon-
um þykir óviðeigandi að veha henni út-
rás. hiikra viöhragoa er uyrio ekai megnugt.
Hungrað Uýr geiur ckjki stint sig um ao seoja
hungur sitt, þegar það nær 1 æh. iiarmn
hunuur er aiurei svo „moogaóur", að hann
neiti vænu kjotneim.
h,n maöurinn iieiir sitt stolt.
Maður noiíKur iiyói ianu, eins og nú er
dagiegur viönurour vroa um henn. i ljóra
soiarnrmga, sem nann icuaoist víö ao kom-
ust yiir ianUamæriii, var nann matariaus og
næröist aöeins a vatm. nn jainsajou og hann
var kominn yfir ianuamærin, iuostu vio hon-
iini aiisnægtir niaiar, og su syn geroi hung-
urtilíinnmgar hans enn þa saran. heninga
atu liaiin ekki, en heioi hættuiaust getað
stoiið sér mat eoa netiaö hann. tu nann
gerði hvorugt. Hann næiui niour hina oisa-
iegu löngun i fæou, þangao tu hann náði tii
vina sinna og gat sau hungur sut an hiygð-
unar.
OHOF — GIiUNuVÖLLUR NÚTÍMA-
bíti MJEN NIN GAll.
Um ieiö og mannveran brauzt undan járn-
liorðu iógman eöhsavisunarmnar, stoO henni
ieiöin tu onols opni. Puo var þessi uriagarika
tviheiö eða þróunaranustæöa, sem lioi manh-
inn upp yiir aiiar inverur. riann a vonna,
sem uyrmu var synjaö um, en emnig áhætt-
una. Pað iyigir aun voí ao kjosa stunUum
lnð betra, stunUum nio iaitara. ryrir mann-
kynið i lieiid varð onoisiidineigingin hetna-
vænieg. riún vakti upp ianganir, sem eri'itt
reynuist að fuiinægja, og nnuoi mannmn
þannig til þess að gjornyta hugvit sitt og
kunnaitu. JNútima-siomennmg hviiir aö
mikiu ieyti á ohofstiinneigmgu mannsins.
Meðan atvinnuvegir voru írumstæöir og
litt arðhærir, naut munaöarþrá mannstns sin
ekki. Haiin var þa hneþptur i fjoira örnirgð-
arinnar og nægjusemtn var honum horð
nauðsyn. Þessa irumstæou siomenningu heiir
höiunuur Hávamata iyrir augum, þegar
hann dair nægjusemi skepnunnar. A Okkar
Framhald á bls. zy.
Ef við ásettum okkur öll að Ieyfa okkur
engan nýjan munað, leyfa viðskiptaáróðr-
inum ekki að vekja hjá okkur nýjar sýndar-
þarfir, þá kölluðum við yfir heiminn við-
skiptakreppu, sem ætti sér engan líka í
sögunni
VIKAN n