Vikan - 02.11.1961, Page 13

l’ÓRAÍt IW BJÖUNKSSOIV
skolamcistari
Meðan landinn drakk sér til
sorgar og vanza og leitaði holds-
ins fanga á Signubökkum, sigldi
Þórarinn hraðbyri upp á hefðar-
tind lærdómsins, flaug í gegnum
prófin eins léttilega og hann
gengur skólagöngin í M.A. eða
götur Akureyrar. Hann var fá-
tækur og til að slá tvær flugur í
einu höggi vann hann við upp'-
vöskun á kaffihúsum: Þannig
þjálfaði hann sig í að tala frönsk-
una viðstöðulaust, og jafnframt
hafði hann ofan í sig. Námsmenn
voru blankir á þeim árum og
ekki óalgengt, að þeir syltu. ...
Þórarinn mótaðist á þessum ár-
um af franskri jafnaðarmennsku.
Á seinni árum hefur hann
hneigzt til frjálslegrar íhaldsemi,
enda eru menn íhaldssinnaðir í
ætt hans, eins og t.d. Bjarni Bene-
diktsson forsætisráðherra. Hann
og Þórarinn eru þéttings skyldir
og ekki ólíkir um suma hluti, ó-
trauðir hatursmenn kommúnista
og skynja hættu af þeim á næsta
leiti. Jafnaðarmennsku-hugsjón
Þórarins héfur sennilega verið
reist á gamla franska kjörorðinu:
frelsi, jafnrétti og bræðralag, en
ekki af stéttarmeðvitund eða van-
metakennd hins fátæka. Það eim-
ir enn talsvert eftir af af þessum
hægfara krata í Þórarni, og kem-
ur það glöggt fram í ræðu hans,
sem hann flytur skóla og alþjóð
við ýmis tækifæri. Hann bendir
á hinn gullna meðalveg og varar
við hættu af of miklurn aura-
ráðum, honum blöskrar spennan
og óhófið og eyðslan, sem hvar-
vetna gín við nú á dögum, vill
koma á jöfnuði, hefur andstyggð
á drottnunargjörnum mönnum.
Það er þessi hógværi krati í hon-
um, sem hefur ofnæmi fyrir
hvers kyns ráðríki. Hann er ekki
beinlínis valdglaður maður, þó
að hann, sem aðrir mannlegir í
hans stöðu í þjóðfélaginu, vísi
ekki á bug viðurkenningu og
verðleikum.
SIGURÐUR GUÐMUNDSSON
heitinn lét af störfum fyrir ald-
urs sakir árið 1948. Þá var nú
úr talsvert vöndu að ráða um
val á eftirmanni.
SSkólinn hafði löngum verið
sjálfstæður þáttur í akureyrsku
bæjarfélagi, hafði ekki hið
minnsta sýnt andlega undirgefni
við ákveðið hugarfar, sem löng-
um hefur þótt ráða ríkjum á
Akureyri. Skólinn heitir Mennta-
skólinn á Akureyri, en ekki
Menntaskóli Akureyrar, sem svo
margir flaska á, og er eign þjóð-
arinnar, en staðsettur á Akur1-
eyri. Sjálfbyrgingslegir borgarar
gátu aldrei gert skólann að
feimnum hikandi leiguliða í bæj-
arfélaginu, þótt þeir fegnir vildu.
Enda kom að því, að þeir máttu
þakka fyrir, að Menntaskólinn
var þar í sveit settur. Þessi arf-
taki Hólaskóla er hjúpaður því
af akureyrsku andrúmslofti, sem
lyktar bezt: Bærinn er kyrrlátur
og siðfágaður og blessunarlega
laus við skrílsmennsku, með
hefðir, og þess vegna tilvalinn
skólabær. Skólinn þar hefur að
sumu leyti betri skilyrði en aðrir
skólar til að manna sundurleitan
nemendahóp og kenna góða siðu.
Einnig ætti að gefast þar betra
tóm til lærdómsiðkana, því að
freistingar eru færri. Bæði bær-
inn og skólinn eiga sammerkt í
því að vera sómakærir. Svo
sómakærir, að ef eitthvað bjátar
á, þá getur það nálgazt móður-
sýki. Áður fyrr var hins vegar,
þrátt fyrir sjálfsvirðingu skól-
ans, aldrei tckið tillit til álits
bæjarbúa á því, er laut að málum
og stjórn skólans.
Hollvinur Sigurðar, Þórarinn
Björnsson, tók við stjórn skól-
ans með talsve(rða reynslu af
skólanum, því að hann hafði
verið staðgengill skólameistar-
ans urn alllangt skeið. Sigurður
Guðmundsson gat ekki hugsað sér
heppilegri eftirmann.
Síðan eru liðin 14 ár, og Þór-
arni hefur farnazt vel. Hann
langaði ekki til að verða skóla-
meistari. Hann hefur snemma
eygt hættuna við starfið, vegna
afskipta af viðkvæmum málum
ungra sálna og aðstandenda og að
þurfa að stjórna. Hann er sjálfur
auðsærður, ef nemandi brýtur
eitthvað af sér, þá finnst honum
í mörgum tilfellum viðkomandi
bregðast sér persónulega, eins
og svikari í vináttusambandi.
Honum hættir til að taka þetta
grimma í eðli unglingsins ekki
með nægum fyrirvara, vegna þess
að hann er hrekklaus sjálfur.
Það er því ekki óeðlilegt og óal-
gengt, að sumir nemenda, sem
gera á hlut skólans, hafi vonda
samvizku gagnvart Þórarni, sem
leitar út í ýmsum myndum. ...
Þórarinn Björnsson er minnis-
stæður öllum nemendum fyrir að
vera afbragðs kennari og hon-
um hefur alltf þótt gaman að
kenna, og hann á bágt með að líta
á kennslu sem leiðan vana (rút-
ínujobb). Hann er merkilegur að
því leyti, að hann getur kennt
það sama ár eftir ár án þess að
fá óbeit á því. Hann kennir latínu
og frönsku og innlifunarkennd
og hæfileiki í starfinu eru hvort-
tveggja gædd þeim endurnýjunar'-
mætti, að hann getur kennt byrj-
endum í latínu beygingu sagnar-
innar amo (að elska) eins og það
væri rómantískt og spennandi og
væri að gerast í fyrsta skipti.
Hann kann þá list góðs kennara
að setja nýjabrumsbragð á þurr-
an lærdóm og staglfræði. í kenn-
arastól njóta kostir Þórarins sín
bezt, þetta skjótsæi, þetta heita
skap, sem sumum verður á að
misskilja í skólastarfi hans. Þór-
arni hefur kannski ekki tekizt að
virkja það í sjálfum sér, sem nýt-
ur sín hjá honum í kennarastól,
til þess velfarnaðar, sem stund-
um væri æskilegur í jafnvægri
og sterkri stjórn á sundurleitum
þáttum skólans, þ.e.a.s. kennur-
um og nemendum. Þó munu allir
kennarar, sem vinna undir hans
stjórn, og allir réttsýnir nemend-
ur með fullu viti, vera sammála
um, að þaegilegri yfirmann en
hann getur tæpast. Hann er til-
tölulega afskiptalítill og kann
flestum skólamönnum betur að
meta árangur starfs og náms. Hitt
Framhald á bls. 26.