Vikan - 21.02.1963, Blaðsíða 42

skemmtilegustu staðirnar veldust
alltaf til átakanna. Og hvers vegna
hafði það verið segin saga að þær
byrjuðu að rífast þegar honum leið
sem bezt? Hann hafði aldrei skrifað
um það vegna þess, fyrst og fremst,
að hann vildi engan særa og eins
virtist um nóg annað að skrifa. En
hann hafði alltaf hugsað sem svo
að hann mundi skrifa um það fyrr
eða síðar. Það var svo mikið um
að skrifa. Hann hafði séð heiminn
taka stakkaskiptum; ekki einungis
atburðina; enda þótt hann hefði séð
mikið af þeim og veitt fólkinu at-
hygli, heldur hafði hann séð sjálf
stakkaskiptin og hann gat munað
hvernig fólkið hafði verið á mis-
munandi tímabili. Hann hafði verið
þátttakandi og áhorfandi og það var
skylda hans að skrifa um það; en nú
mundi aldrei verða af því.
„Hvernig líður þér?“ sagði hún.
Hún kom út úr tjaldinu eftir baðið.
„Vel.“
„Hefurðu lyst á mat?“ Hann sá
Molo fyrir aftan hana með ferða-
matborðið og hinn þjóninn með mat-
inn.
„Mig langar til að skrifa,“ sagði
hann.
„Þú ættir að borða svolítið af
súpu til að viðhalda kröftunum."
„Ég dey í nótt,“ sagði hann. „Ég
þarf ekki að viðhalda kröftunum.“
„Vertu ekki með þessa móðursýki,
Harry, fyrir alla muni.“
„Hvers vegna trúirðu ekki þínu
eigin nefi? Ég er rotnaður upp á mitt
læri. Til hvers fjandans ætti ég að
fara að hella í mig súpu? Molo,
komdu með viský og sóda.“
„Hvort tveggja þá, gerðu það,“
sagði hún blíðlega.
„Allt í lagi.“
Súpan var of heit. Hann varð að
halda á bollanum meðan hún var
að kólna svo að hann gæti drukkið
hana og samt lá við að hún brenndi
hann í kverkunum.
„Þú ert afbragðs kona,“ sagði
hann. „Taktu ekki neitt mark á
mér.“
Hún sneri að honum sínu kunna
og elskaða andliti eins og að lesend-
um „Spur“ og „Town and Country“,
nema hvað drykkjan hafði spillt því
eilítið, nautnin í rekkjunni spillt
því eilítið, en lesendur „Town and
Country" sáu aldrei hin góðu brjóst
hennar og þessar notalegu lendar
eða þessar smáu hendur sem gældu
við bak manns, og þegar hann virti
hana fyrir sér og sá hið kunna ást-
úðlega bros, varð hann enn var ná-
lægðar dauðans. Að þessu sinni
lagðist sú tilfinning ekki að honum
eins og áður. Hún lék um hann eins
og vindur, eins og snarpur gustur
sem veldur því að loginn á kertinu
blaktir og hækkar.
„Þeir geta svo komið með
moskítónetið mitt og hengt það á
trjágrein og kveikt upp bál. Ég
verð ekki í tjaldinu í nótt. Það er
ekki vert að vera að hreyfa sig neitt,
nóttin er björt. Það kemur ekki til
að rigni.“
Þannig bar dauðann þá að, eins
og hvískur, svo lágt að maður
heyrði það ekki. Jæja, þá var öllu
rifrildi lokið. Því gat hann heitið.
42 — VIKAN 8. tbl.
Hann skyldi ekki verða til að eyði-
leggja þetta eina, sem hann hafði
aldrei reynt áður. Sennilega mundi
hann gera það samt. Maður eyði-
lagði allt. Þó var það ekki víst.
„Þú getur skrifað ef lesið er fyrir,
er ekki svo?“
„Ég hef aldrei lært það.“
„Það gerir ekkert til.“
Að sjálfsqgðu var tíminn alltof
naumur, enda þótt honum virtist
opnast sú yfirsýn, að hann gæti
komið því öllu fyrir í eina setningu
ef hann fyndi rétt orðalag.
ÞAÐ var bjálkakofi, þéttaður
með hvítu kalki, á hæðinni við
vatnið. Það hékk klukka á stólpa
við dyrnar til að kalla fólkið heim
á matmálstímum. Bak við bjálka-
kofann tók við akur og síðan skóg-
urinn. Aspir stóðu í röð frá húsinu
og niður að naustinu. Það uxu líka
aspir úti á nesinu. Vegur lá upp á
hæðina meðfram skógarjaðrinum og
fyrir utan veginn týndi hann kræki-
ber. Svo brann þessi bjálkakofi og
allar byssurnar sem hangið höfðu
á hjartarhornum fyrir ofan opið
eldstæðið og eftir það lágu hlaupin
með blýið bráðnað í kökk í skot-
hólfunum og skeptin brunnin af úti
á öskuhaug en askan var notuð í
lút í sápuna sem soðin var í járn-
pottunum stóru, og maður spurði
afa hvort maður mætti fá þau til
að leika sér að, og hann sagði, nei.
Auðvitað voru það byssurnar hans
eftir sem áður og hann keypti aldrei
aðrar í þeirra stað. Ekki fór hann
heldur á veiðar framar. Húsið var
endurbyggt á sama grunni en úr
flettum viði og málað hvítt og af
veröndinni sá yfir aspirnar og vatn-
ið; en um byssur var ekki framar
að ræða. Hlaupin af byssunum sem
hangið höfðu á hjartarhornum á
vegg bjálkakofans lágu þarna úti á
öskuhaugnum og enginn gerði svo
mikið sem að snerta þau.
f Svartaskógi, eftir styrjöldina,
tókum við silungsá á leigu og lágu
tvær leiðir að henni. Önnur frá Tri-
berg niður dalinn og eftir dalbraut-
inni í skugga trjánna sem uxu með-
fram hvítum veginum, síðan eftir
akbraut upp í fjöllin framhjá mörg-
um litlum býlum með stórum hús-
um í Svartaskógastíl, unz brautin
lá yfir ána. Þar byrjuðum við sil-
ungsveiðina.
Hin leiðin lá upp bratta brekkuna
upp að skóginum og síðan yfir hæð-
ina gegnum furulundina, út að eng-
inu og niður engjarnar yfir að
brúnni. Þar uxu bjarkir meðfram
ánni sem var ekki vatnsmikil eða
breið, en tær og straumhörð, með
hyljum, sem hún hafði grafið inn
undir rætur bjarkanna. Það var góð
vertíð hjá veitingamanninum í Tri-
berg þetta sumar. Þar var skemmti-
legt og við vorum öll beztu vinir.
Árið eftir kom kreppan og peniijg-
arnir sem honum höfðu græðzt árið
áður nægðu ekki til kaupa á birgð-
um svo að hann gæti opnað veitinga-
húsið og þá hengdi hann sig.
Maður gat lesið þetta fyrir, en
maður gat ekki lesið fyrir um
Contrascarpehverfið þar sem blóma-
salarnir lituðu blóm sin á strætum
úti og litarvökvinn rann um alla
gangstéttina þar sem strætisvagninn
lagði af stað eða öldungana og kon-
urnar, síölvuð af víni eða lélegum
miði; börnin með horinn lekandi
úr nefinu í kuldanum; dauninn af
skítugum svita og fátækt og
drykkjuskap í Café des Amateurs
og hórunum frá Bal Musette sem
höfðu aðsetur þar uppi. Mellufóstr-
una, sem hafði ofan af fyrir riddara-
liðanum úr Garde Republic inni í
dyngju sinni, þar sem hrosstagls-
skreyttur hjálmur hans lá á stól.
Eiginkonu kappakstursmannsins sem
leigði hinum megin við ganginn og
fögnuði hennar um morguninn niðri
í rjómaíssölunni þegar hún hafði
opnað L'Auto og sá að hann hafði
orðið sá þriðji í Paris-Tours, fyrsta
meiriháttar kappakstrinum, sem
hann tók þátt í. Hún hafði kaf-
roðnað og hlegið og síðan haldið upp
stigana hrópandi með gula íþrótta-
fréttablaðið í hendinni. Eiginmaður
konunnar scm rak Bal Musette var
leigubílstjóri og þegar hann, Harry,
varð að ná í flugvél árla morguns
barði eiginmaðurinn á dymar hjá
honum til að vekja hann og þeir
fengu sér glas af hvítvíni við skenk-
inn áður en þeir lögðu af stað. Þá
þektki hann alla nágranna sína í
því hverfi því að þeir voru allir
fátækir.
Þarna í hverfinu var um tvenns
konar manngerðir að ræða; drykkju-
rútana og íþróttaáhugamennina.
Drykkjurútarnir höfðu sitt lag á að
vita ekki örbirgð sína; hinir þjálf-
uðu sig frá henni. Þeir voru afkom-
endur komúnardanna og það kostaði
þá ekki neina innri baráttu að átta
sig á pólitíkinni. Þeir mundu hverj-
ir höfðu skotið feður þeirra, ætt-
ingja, bræður og vini þegar Versala-
hersveitirnar réðust inn í hverfið
og tóku það úr höndum kommún-
unnar og drápu hvern þann mann
sem þeir náðu til sem hafði sigg
í höndum, bar húfu, eða einhver
önnur merki þess að hann væri
verkamaður. Og í þessari fátækt,
og í þessu hverfi handan við strætið
frá Boucherie Chevaline og vín-
samsöluna hafði hann skrifað upphaf
allra verka sinna. Hann unni aldrei
neinum hluta Parísar eins og þess-
um, kræklótt trén, gömlu hvítu
byggingarnar, brúnmálaðar neðst,
langar grænar reinarnar þar sem
strætisvagnarnir námu staðar við
krnglótt torgið, purpurarauður
blómaliturinn á gangstéttinni, bratt-
ur hallinn, þar sem Rue Cardinal
Lemoine lá niður að ánni og í hina
áttina mannhafið og þrengslin á Rue
Mouffetard. Strætið sem lá upp að
Pantheon og hitt sem hann ók alltaf
á reiðhjóli, eina malbikaða strætið
í því hverfi, mjúkt undir börðun-
um, þröngt á milli hárra húsa og
ódýra gistihúsið, þar sem Paul
Verlaine hafði látizt. íbúðin þeirra
var ckki nema tvö herbergi og hann
leigði herbergi á efstu hæð þessa
veitingahúss fyrir sextíu franka á
mánuði þar sem hann skrifaði, og
þaðan gat hann séð þökin og reyk-
háfana og allar hæðir Parísar.
Úr íbúðinni gat maður einungis
séð skóginn og kolasöluna. Kola-
salinn seldi líka vín, slæm vín.
Gullni hrosshausinn úti fyrir Bouc-
herie Chevaline þar sem gripa-
skrokkarnir héngu skærgulir og
rauðir í opnum glugganum, og
grænmálað samsöluhúsið þar sem
þau keyptu vínin; góð vín og ódýr.
Að öðru leyti veggir og gluggar ná-
grannanna. Nágrannanna sem á
nóttunni, þegar einhver lá drukk-
inn á götunni, andvarpandi og
stynjandi í þessari einkennandi
frönsku ofurölvun sem reynt var
með áróðri að fá mann til að trúa
að ekki fyrirfyndist, mundu opna
glugga sína og svo kliður af rödd-
um.
„Hvar er lögregluþjónninn? Þeg-
ar maður þarf ekki á honum að
halda þeim þrjót er hann hér’alltaf
á stjái. Hann liggur með einhverri
mellufóstrunni. Náið í eftirlitsmann-
inn.“ Þangað til einhver hellti úr
vatnsfötu út um gluggann og stun-
urnar þögnuðu. „Hvað var þetta?
Vatn? Já, það er snjallræði. Og
gluggunum skellt aftur. Marie, hans
femme de ménagc, andmælti átta
stunda vinnudegi þessum orðum,
„ef eiginmaðurinn vinnur til sex
verður hann ekki nema kenndur
á heimleiðinni og sóar ekki pening-
um að ráði. Ef hann vinnur ekki
nema til fimm er hann fullur á