Vikan - 23.01.1964, Blaðsíða 24

FLÖTTINN FRÁ
CÖLDITZ
Framhald af bls. 23.
að fara að því að hleypa þrettán
manns, tólf strokumönnum og
hjálparmanni, sem lokaði síðan
á eftir okkur, inn í matsalinn.
Dag nokkurn, meðan matsalur-
inn var opinn, athugaði ég kross-
Jásinn mjög vandlega og sá, að
ég gat losað um hann innan frá,
svo að hurðin var opin eftir sem
áður, þótt honum væri læst.
Flóttinn varð að fara fram eft-
ir kvöldkönnunina og þegar
myrkrið var dottið á. Við ákváð-
um hinn örlagaríka dag — 29.
maí. Ég gerði ráðstafanir til að
rífa falska vegginn í ræsinu dag-
inn áður og dró fram vistir okk-
ar og ferðaútbúnað. Þetta var
tiltölulega auðvelt mál. Um eitt-
leyti dagsins var salurinn lokað-
ur í tvær stundir, en rétt áður
en honum var læst, læddist ég
inn og faldi mig í þríhyrndri
kompu, sem var notuð sem vöru-
geymsla, en ég hafði lykil að
skoti þessu. Þegar hurðinni á
matsalnum hefði verið læst,
mundi ég hafa tvær stundir til
umráða til að ganga frá öllum
undirbúningi. Ég reif falska
vegginn niður, tók fram flótta-
búnað okkur og faldi hann í
kytrunni, en lagði að því búnu
síðustu hönd á gangmunnann til
að spara dýrmætan tíma, þegar
leiðin til frelsisins skyldi um
síðir opnuð. Með hæfilegan
f.iölda foringja til að skýla mér
kom ég út úr kytrunni, þegar
matsalurinn hafði verið opnaður
aftur, og síðan tókst okkur að
koma flóttahúnaðinum til her-
bergja okkar.
Sjálfur flóttinn átti að fara
fram sem hér segir: Þegar ég
væri kominn að enda ganganna
og tiibúinn til áð opna mönnum
leiðina til frelsisins, átti ég að
láta boð ganga um það til How-
ard Gees, sem átti ekki að vera
í fyrsta strokuhópnum, en How-
ard átti að gefa verðinum um-
samið merki, sem fyrr er getið.
Þegar allir væru komnir út fyrir
fangabúðasvæðið, átti að gefa
annað merki með snæri, sem
lægi frá veggnum til gangmunn-
ans, — um að nú mætti hann
byrja að ganga fram og aftur á
hýjan leik.
Loft var þungbúið þann 29.
maí og brátt byrjaði að rigna.
Allan daginn var hellirigning,
mesta rigning, sem við höfðum
enn komizt í kynni við, en þetta
táknaði aðeins, að nóttin mundi
vera enn dimmari en ella og
auð,veldara að hrinda fyrirætl-
unum okkar í framkvæmd. Um
daginn fékk vörðurinn að vita,
hverni-r hann ætti að hegða sér.
Hann fékk einnig umsamda fyr-
irframgreiðs'u. og var sagt, að
hann mætti ckki vera í nómunda
24 - VIKAN 4. tbl.
við matsalarbygginguna, þegar
gefið hefði verið ákveðið merki,
og hvergi koma nærri henni,
fyrri en henn hefði fengið merki
númer tvö.
Taugaspennan jókst, er á dag-
inn leið. Þeir tólf, sem áttu að
reyna að komast undan, klædd-
ust flíkum þeim, sem útbúnar
höfðu verið með margra mán-
aða umstangi. Var það mála
sannast, að í flíkunum þeim
kenndi margra grasa og mis-
jafnara, og þegar við vorum
komnir i þær, klæddumst við
einkennisbúningum okkar utan
yfir þær. Landabréf og heima-
gerðir áttavitar voru einnig
dregnir fram, og rætt var í lág-
um hljóðum um síðustu flótta-
fyrirmæli og flóttaleiðirnar. Er
fram liðu stundir, jókst óþolin-
mæðin hröðum skrefum. Við
vildum komast af stað sem fyrst.
Mér var ýmist heitt eða kalt,
þvalur í lófum og þurr í munni.
Okkur leið öllum eins, svo sem
að greinilega mátt heyra á upp-
gerðarhlátrum og gamansögum,
sem báru miklum taugaóstyrk
vitni, og smástríðni.
Ég leyndist í matsalnum, þegar
honum var lokað fyrir nóttina
og losaði síðan um lásinn. Þeg-
ar kvöldkönnun fór fram, skauzt
ég út að baki fangahóps, sem
hafði skipað sér á heppilesan
stað. Úti var um okkur, ef Þjóð-
verji kæmi óvart við hurðina
á matsalnum. Ekkert hélt henni
aftur nema pappírsvisk, sem
stungið hafði verið milli stafs
og hurðar. Verðir voru settir á
ýmsa staði, meðan á kvöldkönn-
un stóð, og einn þeirra var í
grennd við matsalinn. Við urð-
um að flýta okkur, jafnskjótt oe
könnun var lokið, því að allir
fangar urðu að fara á sína staði,
kastalanum var læst os varð-
menn Þjóðverja prófuðu allar
læsinear. Við urðum allir þrett-
án að smeygia okkur inn í mat-
salinn. án bess að eftir væri
tekið, þótt Þjóðveriar væru enn
á strjákH fyrir utan, og síðan
varð að skrúfa lásinn fastan aft-
ur í skyndi. Flóttamennimir
tólf komu til kvöldkönnunarinn-
ar í flóttabúninsum sínum und-
ir einkenn’sbúninsunum. Bak-
pokar með flóttavistunum höfðu
verið settir ofan í göngin í há-
degishléinu.
Meðan lásinn var skrúfaður
fastur á hurðina á matsalnum,
fór ég úr einkennisbúningi mín-
um og fékk hann þrettánda
manni, sem átti að safna öllum
einkennisbúningunum og koma
þeim undan. Ég flýtti mér ofan
í göngin og að enda þeirra með
Rupert á hælum mér, því að
við ætluðum að halda hópinn á
flóttanum, og byrjaði aB grafa
mig upp úr gangaendanum, þar
sem ég hafði komið fyrir hler-
anum, sem fyrr er getið. Dimmt
var úti og hellirigning, vatn byrj-
aði brátt að seytla ofan í göng-
in og ég varð gegndrepa af vatns-
þunnri leðju. Þýzkur varðmaður
tók í dyrnar á matsalnum eins
og aðrar og hélt áfram eftirlits-
göngu. Kyrrð færiðist yfir allt í
búðunum, og svo fengum við boð
um, að varðmaðurinn væri kom-
inn á sinn stað. Ég lét berast
til baka, að nú mætti hann ekki
koma nálægt gangaopinu.
Ég lauk nú við að opna göng-
in og skreið upp úr þeim. Ljós-
kastari, sem lýsti .upp húshlíð-
ina og garðinn, kastaði á mig
skellibirtu, og mér fannst, að ég
væri eins og leikari á sviði. Ég
sá skuggann af mér á húsveggn-
um rétt hjá mér. Rupert rétti
mér bakpokann sinn og bjóst til
að koma upp úr á eftir mér.
Þá varð mér aftur litið á vegg-
inn og nú kom ég auga á tvo
skugga, boginn skugga minn og
yfir mér risastóran skugga af
manni, sem beindi skammbyssu
að mér.
„Niður! Niður!“ hrópaði ég til
Ruperts, rétt i sama mund og
gormælt rödd sagði að baki mér:
„Hánde hoch! Hánde hoch!“
Ég leit við og sá þýzkan liðs-
foringja, sem miðaði á mig
skammbyssu, en um leið stökk
annar að holunni. Hann ætlaði
einmitt að fara að skjóta ofan í
göngin.
„Schiessen Sie nicht!“ hróp-
aði ég hvað eftir annað.
Ein eða tvær kúlur, sem skot-
ið hefði verið ofan í ræsið, hefðu
getað valdið ærnum skaða, þar
sem svo margir menn voru þar
fyrir. En liðsforinginn skaut
ekki. Hins vegar komu Þjóðverj-
ar hlaupandi úr öllum áttum,
02 foringjarnir gáfu allir skip-
anir hver upp í annan. Ég var
leiddur inn í kastalann og til
baðherbergis, þar sem mér var
leyft að þvo mér, en síðan var ég
leiddur til skrifstofu fangabúð-
anna, þar sem ég stóð augliti
til auglits við Priem höfuðs-
mann. Hann var í bezta skapi
— af eðlilegum ástæðum.
„Ah-hah! Es ist der Herr
Hauptmann Reid. Das ist schön!“
tók hann til máls, en hélt svo
áfram: „Enginn þekkti svert-
ineiann, fyrri en hann hafði ver-
ið þveginn í framan. Hvað hefir
svertinginn þá að segja sér til
varnar?“
„Ég held nú, að það hafi ver-
ið annar svertingi, ómálaður,
sem hefir unnið sér meira til
frægðar — viss, þýzkur varð-
maður, eða var það ekki?“ svar-
áði ég.
„Jú, vitanlega, höfuðsmaður.
Þýzkir varðmenn gera alltaf
skyldu sína. Ég hefi verið lát-
inn fylgjast með þessu frá upp-
hafi“.
,,0g kannske fyrr, höfuðsmað-
ur?“
„Reid höfuðsmaður, hér er
ekki um það atriði að rælða.
Hvar hefjast göngin yðar?“
„Það hlýtur að liggja í aug-
um uppi“, svaraði ég.
„Það er að segja í matsaln-
um?“
„Já“.
„En þið voruð læstir inni í
klefum ykkar. Það hljóta þá að
vera göng úr þeirri byggingu til
matsalarby ggingarinnar? “
„Nei“.
„En það hlýtur að vera! Þið'
voruð taldir við kvöldkönnun-
ina, og matsalurinn hefir verið^
læstur klukkustundum saman.
Þið hafið göng?“
„Við sjáum nú til. Hve marg-
ir vorul'ð þið?“
„Svo margir, að ég hefi aldrei
getað talið hópinn almennilega“.
„Svona nú, höfuðsmaður, voru
það allar búðirnar eða aðeins
fáeinir menn?“
„Aðeins tveir eða þrír.“
„Ágætt, þá vona ég, að ein-
menningsherbergin okkar verði
ekki troðfull", sagði Priem og
brosti breitt. Svo bætti hann
við: ,,Ég varð dálítið kvíðinn,
þegar ég kom auga á yður. Ég
gaf skipun um, að enginn mætti
skjóta. Þér skiljið, ég hafði menn
mína við alla glugga og niðri á
veginum. Þeim var skipað að
skjóta, ef einhver fanganna tæki
á rás eða veitti mótspyrnu. Svo
kom ég auga á yður og ég sá
ekki betur en að þér lægjuð á
iörðinni og engdust af kvölum.
Ég hélt, að þér hefðuð stokkið
ofan úr glugga og væruð stór-
slasaður".
Meðan þetta gerðist í skrifstof-
unni, var allt vitlaust úti í
fangabúðagarðinum. Hann var
fullur af Þjóðverjum, sem þutu
fram og aftur og virtust alvcg
hafa misst glóruna við þessa
flóttatilraun okkar. Inni í bygg-
ingunum réðust Þjóðverjar á
gólfborðin hingað og þangað til
að finna göngin okkar — fleiri
göng en til voru — og þegar
leitað var í herbergjum okkar,
fundust þar þrettán hreyfingar-
lausir „líkamar" úr ábreiðum og
allskonar druslum, Loks fóru
Þjóðverjar um ræsið, sem var
göng okkar, og þá fóru'
þeir að dansa af taugaæs-
dng og veifuðu skammbyss-
um sínum. Fyrir þeim var
roskinn liðsforingi, lágrar gráðu.
Hann skalf og nötraði frá hvirfli
til ilja og var mesta furða, að
skot skyldi ekki hlaupa úr
skammbyssu hans og gera ein-
hvern skaða.
Hinir handsömuðu flóttamenn
voru hins vegar hinir rólegustu.
Þegar einn þeirra kveikti í vindl-
ingi, var bikarinn fullur. Þjóð-
verjar sneru sér að honum alveg
óðir. Þyrptust þeir utan um
hann og urðu við þetta nokkr-
ar stympingar, en svo varð allt
rólegt, þegar German ofursti
kom á vettvang.
Framhald í næsta blaði.