Vikan - 11.01.1968, Qupperneq 19

Tilhneiging mannkynsins til fjölbreytilegs hugsunarháttar og siðafars á sér engin tak-
mörk. Eftirfarandi frásagnir eru gott dæmi um það. — Þar segir frá íbúum hollenzks
smáþorps, sem lifa og hrærast jöfnum höndum í andrúmslofti kalvínskra helvítispré-
dikana og æfafornra helgisiða úr heiðni, Sígaununum, sem enn þrjózkast við að láta af
flökkulífi sínu og samlagast velferðarheiminum, svissneskum sértrúarflokki, sem iðkar
ýmiss konar kukl og trúir á „gyðju“ af holdi og blóði og kaþörunum eða albígensunum
í Languedoc, sem trúðu tilveru tveggja guða og voru upprættir sem villutrúarmenn
að boði páfans og Frakkakonungs.
HIBDINGJAÞJÓD í VELFERDARHEIMI
Mannauminginn skreiddist upp úr
forinni í skurðinum og hvimaði aug-
unum sljólega í kringum sig. Hann
var skrámaður og uppgefinn og al-
blóðugur í framan. Hjá asnavagn-
inum, sem velt hafði verið á hlið-
ina, sat kona hans í hnipri og reyndi
að hugga barn þeirra, sem veinaði
af öllum mætti. Fátæklegar eigur
þeirra lágu á víð og dreif um veg-
inn, troðnar niður í forina.
Þetta hafði verið illgirnisleg og
tilgangslaus árás. Árásarmennirnir
— hálft tylft unglinga — höfðu
horfið á brott eftir veginum áleiðis
til Carlow. Maðurinn bölvaði heift-
arlega, en snöggþagnaði og tók
andköf er hann kenndi sárrar þján-
ingar í brákuðum rifbeinunum. Það
var tilgangslaust að fara til lög-
reglunnar, vissi hann,- það var alls-
staðar jafn tilgangslaust fyrir fólk
af þeirra tagi.
Þau áttu einskis réttlætis von,
hvorki í írlandi eða nokkursstað-
ar annars staðar. Ungir þorpar-
ar máttu skemmta sér við að
hrjá fyririitna „tinkers" og
„Gypsies" eftir vild.
Nú er eitthvað um hálf sjötta
milljón „gypsies" — Sigauna — á
flakki hingað og þangað um heim-
inn. Flestir þeirra eru ólæsir og
óskrifandi. Flestir telja að þeir séu
af indverskum uppruna, þrátt fyr-
ir heitið „Gypsie", sem er ensk af-
bökun á þjóðarheitinu Egypti (á
ensku: Egyptian).
Þegar flakkarar þessir komu fyrst
til Bretlands snemma á fimmtándu
öld, álitu menn yfirleitt að þeir
kæmu frá Egyptalandi. En tungu-
mál þeirra á margt sameiginlegt
með sanskrit — tungu hins forn.a
Indlands — en sum orð og orðatil-
tæki eiga sér hliðstæður [ búrmsku
og malajfsku.
Samkvæmt fornum munnmæla-
sögum Sígauna voru forfeður þeirra
þjóðflokkur að nafni Faravonó, sem
reikaði „úr austri, yfir slétturnar
miklu" og barðist við fólk, sem
Sígaunar kalla Hóratsjaí og munu
eiga þar við (búa Litlu-Asíu. En
guðir Faravonó-þjóðflokksins voru
illir út í hann og drekktu honum í
vatnsflóði, og glötuðust einnig við
það tækifæri öll forn helgirit hans.
Aðeins smáhópur komst af og kall-
aðist upp frá þessu Faravúnúre —
synir Faravono. Þeir urðu landlaus-
ir flakkarar, án bóka og trúar-
bragða. Af þeim eru nútíma Sí-
gaunar komnir.
Athyglisverð er sú staðreynd, að
Sígaunar hafa haldið fast við
flökkuKf sitt [ aldaraðir án þess að
skeyta að ráði um framþróun borg-
armenningarinnar. Næstum allir ev-
rópskir Sígaunar eru kristnir, en
kristnidómur þeirra er mjög bland-
aður framandlegum heiðnum helgi-
háttum, sem enginn veit nú hvaðan
eru runnir. Hjónavígsla hjá Stgaun-
um er dæmigerð fyrir þetta.
Samkvæmt siðum Sígauna verð-
ur piltur, sem vill kvænast stúlku,
að komast að ráðahagnum á þrjá
vegu. Hann getur rænt henni, hann
getur keypt hana af foreldrum henn-
ar — eða einfaldlega talið hana á
að játast sér.
Sérstakar og öllu flóknari regl-
ur gilda varðandl hjónabönd
innan ættflokka — og hver sem
gengur I hjónaband með mann-
eskju, sem ekkl er Sígauni er
samstundis gerður útlægur úr
ættflokknum.
Sígaunar taka hjónabandsheit sín
alvarlegar en flestir menn aðrir, og
hórfólki refsa þeir af miklum strang-
leik. Enn í dag hegna sumir Mið-
evrópu-Sfgaunar hórkonum með þv(
að rífa af þeim eyra eða krækja
úr þeim annað augað, svo að
skömm þeirra megi vera lýðum Ijós
svo lengi sem þær lifa. Algengara
er þó að hin seka sé krúnurökuð.
Fljótt á litið sleppur karlmaður, sem
heldur framhjá, miklu betur, en í
raun og veru er hann enn harðar
leikinn. Ættflokkurinn útskúfar hon-
um, og þau örlög eru einhver hin
þyngstu, er orðið geta hlutskipti
góðs Sígauna.
Stgaunastúlkur giftast ungar, og
kvað aðalástæðan vera sú, að sann-
reynt þykir að átján ára stúlkur taki
sér barnsburð léttar en tuttugu og
átta ára gamlar konur. Ófrjósemi
er það, sem hver ung Stgaunahjón
óttast meira en nokkuð annað. f
Mið-Evrópu líta Sígaunar yfirleitt á
ófrjóa konu sem úrhrak, vegna
þeirrar trúar að bölvun hennar eigi
rót til þess að rekja að hún hafi
EFTIR
ROBERT
JACKSON
haft kynmök við vampýru — blóð-
sugu. Að vampýrum kveður mikið
f helgisögum og munnmælum Sí-
gauna, sérstaklega í Transsylvaníu.
Hjá sumum Sígaunaættflokkum
er það siður að stinga langri
nál f gegnum hjarta látinna
manna til að tryggja að illir
andar geri sér ekki líkama hans
að bólstað.
Til lækningar á ófrjósemi borða
sumar Sígaunakonur köngulóarvef
eða gras, sem sprottið hefur á leið-
um kvenna, er dáið hafa af barns-
förum. Því er trúað að gossamer,
efnið f þráðum köngulóarvefsins,
sé spunnið af álfkonum, og um
óræðan aldur hefur það verið talið
búa yfir miklum frjósemdarkrafti.
(Það má teljast kaldhæðni örlag-
anna að þetta efni er nú haft í getn-
aðarverjur fyrir karlmenn. Þýð.).
Trúarathafnir Sfgauna, sem ætlað-
ar eru til að örva frjósemi, fara
ætfð fram á fyrsta fjórðungi tungl-
mánaðar.
Helgivenjur í kringum barnsburð
eru mismunandi eftir ættflokkum.
í sumum Sfgaunasamfélögum verð-
ur konan að fæða barn sitt utan
dyra; f öðrum verður fæðingin að
eiga sér stað nálægt rennandi vatni.
Sígaunar skíra börn sín yfirleitt
með því að dýfa þeim á bólakaf
f rennandi vatn og gefa þeim þrjú
nöfn. Fyrsta nafnið er notað inn-
an ættflokksins, hið annað er
„almennt" og notað f samtölum við
þá, sem ekki eru Sígaunar og hið
þriðja er leynilegt. Leyninafnið er
notað aðeins einu sinni á ævinni
— við fæðinguna, þegar móðirin
mælir það fram f lágum hljóðum.
Þessu nafni er ætlað að rugla f
ríminu hvern þann illa anda, er
kynni að reyna að laumast inn í
sál barnsins.
Afi og amma Sfgaunabarnsins
eiga stórum meiri þátt f lífi þess
en f flestum öðrum samfélögum.
Hjá sumum ættbálkum eru þau
skoðuð hinir sönnu foreldrar barns-
ins, vegna þess að þau snerta það
á undan öðrum við skírnina. En
samkvæmt trú Sígaunana verður
barnið þá fyrst mannleg vera.
Sígaununum þykir vænt um börn
Framhald á bls. 44.
«. tu. vikan 19