Vikan - 28.03.1968, Qupperneq 37

Paö er sama d
hver sidd
kjólsins er...
défilé 30B0Den
PÓRHALLUR SIIURJÓNSSir
simi 18450 Pingholtsstr. 11.
fulltilbúið í höndum Rösslers í
Sviss. En hann vissi ekki hvað
hann átti við það að gera.
Hann hafði árangurslaust reynt
að ná sambandi við Rússana
gegnum milliliði — vildi ógjam-
an snúa sér til kommúnista í eig-
in persónu. Um síðir leitaði hann
þó til góðs vinar síns, sem var
kommúnisti. Sá hét Christian
Schneider og hafði hjálpað hon-
um til að setja upp móttökutæk-
in, án þess að vita til hvers þau
voru ætluð.
Rössler sagðist blátt áfram
hafa yfir að ráða mjög dýrmæt-
um upplýsingum og spurði hvort
Schneider gæti hjálpað honum
um rétt sambönd.
Yfirmaður rússnesku upplýs-
ingaþjónustunnar í Sviss varð
ekkert yfir sig hrifinn við þetta
tilboð, en bauðst þó til að taka
við upplýsingunum (gegnum tvo
milliliði, Schneider og kvenmann
að nafni Rachel Dúbendorfer)
og koma þeim áfram til aðal-
stöðva rússnesku leyniþjónust-
unnar (sem þá var þekkt undir
upphafsstöfunum MGB) í
Moskvu. En ekki vildi hann á-
byrgjast hvort þær yrðu þegnar
með þökkum.
Af öryggisástæðum átti Rössl-
er aldrei að fá að hitta yfir-
mann þennan sjálfur. Þótt svo
að njósnastarfsemin tæki ærinn
tíma, hélt Rössler stöðugt áfram
að gefa út og skrifa. Um þetta
ieyti hafði hann í huga útgáfu
rits um hernaðarskipulag þýzka
hersins. Til að fá myndir í það
sneri hann sér til þekktasta korta-
útgáfufyrirtækisins í Sviss, Géó-
Press í Genf.
Forstjóri fyrirtækis þessa heim-
sólti Rössler sjálfur til að ræða
óskir haris. Hann hét Alexander
Rado og átti í engum vandræð-
um með að bæta úr myndaskorti
Rösslers eins og bezt varð á
kosið. Rössler frétti aldrei að
hann var einn af helztu njósnur-
um Rússa og stjórnaði umfram
allt þeim hluta njósnastarfsemi
þeirra, í Sviss, sem beindi'st gegn
Þýzkalandi. Rado hafði undir sér
um fimmtíu njósnara af öllum
mögulegum þjóðemum; þar á
meðal var Englendingurinn Alex.
ander Foote, sem fljótlega sá
hvílíka geysiþýðingu upplýsing-
ar Rösslers höfðu. Þar eð hann
var líka kunnáttumaður um
radíótækni, var það hann, sem
kom áfram til Moskvu þeim
upplýsingum frá Rado, sem mest
lá á.
í janúarbyrjun 1941 fór Alex-
ander Foote að senda skeyti —
samkvæmt skipun — hvem mið-
vikudag og laugardag til Moskvu.
Hann vissi ekki einu sinni hvort
Moskva veitti skeytunum mót-
töku, en hélt áfram að senda
engu að síður. Tólfta marz svar-
aði Moskva. Fimmtánda marz
var Foote á fótum alla nóttina
og sendi óhemju magn upplýs-
inga, þar á meðal langa skýrslu
frá Lucy um árásina á Rússland
og liðssafnað við hina tilvonandi
austurvíglínu.
Nítjánda marz svaraði MGB
með hryssingslegri ofanígjöf.
Hvernig, sögðu þeir sovézku, gæti
Rado tekið mark á njósnara, sem
hann ekki einu sinni vissi skírn-
arnafnið á —- vel á minnzt voru
það einmilt Rússarnir, sem
skírðu Rössler Lucy — og sem
ekki vildi láta uppi hverjar heim-
ildir hans væm? Upplýsingar
hans voru slíkar, að þær gátu
verið frá þýzku yfirherstjói-ninni
— væru þær sannar. Lucy skyldi
stimplaður ómerkingur.
Fyrstu mánuði ársins 1941
hlýtur Rössler að hafa hneigzt
að því að gefa allt upp á bátinn.
Tuttugasta og sjöunda marz 1941
gat hann upplýst að Þjóðverjar
hefðu ákveðið að fresta Aðgerð
Barbarossa um mánuð — fram
til fimmtánda júní 1941. Tveim-
ur dögum síðar sendi Rado þetta
til Moskvu gegnum Foote, þrátt
fyrir skipanir MBG. Svarið var
skammt og skorinort: Hættið að
hlusta á svona þvætting.
Aiexander Rado tók þetta til
greina. Milliliðurinn Christian
Schneider sá áhuga hans dvína
og ályktaði að skeyti Rösslers
væru ekki lengur send áfram.
Schneider reyndi að fá fram
breytingu á þessu ástandi, en
árangurslaust. Þegar Rössler
heyrði að enginn tók hann trúan-
legan, sagði hann:
— Því miður, Schneider minn,
þá koma atburðirnir til með að
sýna og sanna að við höfðum
rétt fyrir okkur. Sá tími kemur
að þeir í Moskvu verða guðs-
fegnir því að fá að hlusta á okk-
ur.
í maí sendi Lucy ekkert til
Moskvu; Rado geymdi fyrir hann
upplýsingamar, þótt hvorugur
þekkti til hins. Þremur milljón-
um þýskra hermanna var safnað
að landamærum Sovétríkjanna —
Rado las árásaráætlanir þeirra í
smáatriðum og fór að eiga erfitt
með svefn. Nú hafði verið fast-
ákveðið að árásin hæfist tutt-
ugasta og annan júlí. Að lokum
stóðst Rado ekki mátið og ákvað
að senda fréttirnar til Moskvu,
hvað sem yfirmenn hans þar
segðu. Þetta gerði hann á sér-
stökum senditíma dagana fjórt-
ánda, sextánda, seytjánda og átj-
ánda júní. Eina svar MGB var:
Skilið. Haldið áfram.
Tuttugasta og annan júní réð-
ust Þjóðverjar á Rússa.
Það máttu þeir í MGB eiga að
þeir létu ekki særða hégómagirni
verða sér neina hindrun í vegi
til nýrra viðhorfa. f hálfan þriðja
l2. tbi. VIKAN 37