Vikan - 14.09.1972, Blaðsíða 36

heiminum. Já, þannig gekk það
til'með mig, já, já! Nú, svo var
það, að sveitin fór að hugsa:
„Hvað getum við gert við
drenginn? . . . Gósseigandinn
fékkst við sama spursmálið.og þá
kom Ramon skógarvörður út úr
skóginum og sagði við bændurna:
„Lofið mér að taka strákinn með
mér heim i skógarskýliö, ég skal
ala hann upp . . . þaö verður þá
ekki eins einmanalegt fyrir mig i
skóginum, og brauðið sitt fær
hann . . .” Já, svona sagði hann
þetta, og sveitin svaraði: „Taktu
hann bara.” Þá tók hann mig með
og siðan hef ég átt heima i
skóginum.
Þar fóstraði Ramon mig . . . En
hvaöhann var skuggalegur útlits,
sér var nú hvað! Tröll að vexti
með svört augu, Qg svört var sál
hans bak við tillitið, hann hafði
lika eytt allri sinni ævi i
skóginum. Fólk sagöi, að björn-
inn væri sem bróðir hans, og
úlfurinn eins og systkinabarn.
Hann þekkti allar skepnur og
hræddist þær ekki, en hann
sniðgekk fólk og tók ekkert tillit
til þess. Já svona var hann - það
veit Guð! Þegar hann á stundum
leit á mig, þá fannst mér sem
köttur kitlaði mig i hnakka-
grófinni með skottinu . . . Jæjæ,
góðhjartaður maður var hann svo
sem, þvi er ekki hægt að neita,
hann annaðist vel um mig: Það
var alltaf feiti i bók-
hveitigrautnum, skyti hann önd,
lagði hann hana lika á borð. Bezt
er að hver njóti sannmælis, hann
gaf mér riflega aö borða.
Þannig bjuggum við báðir
tveir. Ramon fór til skógar og
lokaði mig inni i varðskýlinu, svo
að villidýrin ætu mig ekki. Og
seinna fékk hann sér konu,
Oksönu.
Gósseigandinn gaf honum
hana. Hanngeröi boðeftir Roman
og sagði við hann: „Giftu þig,
Romasý! ” Fyrst svaraði Roman:
„Hvern fjandann á ég að gera
með konu? Til hvers ætti ég að
hafa konu i skóginum, ég hef
strákinn hjá mér? Nei,” sagði
hann, „ég vil svei mér ekki gifta
mig!” Hann var heldur ekki
vanur að umgangast stúlkur, það
er lóöið! Nú, en gósseigandinn
hafði lika bein i nefinu . . . Þegar
ég minnist hans, drengur, hugsa
ég meö sjálfum mér, að svoleiöis
fólk er ekki lengur til - nei, nú
þekkjast ekki slikir gósseigendur
- þeir eru útdauðir . . . Jæja, svo
ég taki dæmi: þú segist nú lika
vera af heldra fólki,kominn . . .
kannski er það lika satt, en þess
fremur vantar þig það . . . það
rétta . . . þú ert bara eins og hver
annar strákur og ekkert annað.
En hann var ósvikinn þessi,
einn hinna horfnu . . . ég skal
segja þér nokkuð: það kemur
fyrir i heimi hér, að mörghundruð
manns óttast einn mann, og
hvernig! Littu á, strákur, littu á
valinn og kjúklinginn: báöir eru
úr eggi komnir, en valurinn
stefnir upp á við, aha! Varla
lætur hann heyrast svo i sér uppi i
loftinu, að ekki aðeins
kjúklingarnir heldur einnig
gamlir hanar taka til fótanna
aftur og fram . . . þvi að valurinn
er aðals-fugl, en hænsnin eru bara
skríll.
Ég man frá þvi að ég var
smádrengur, aö um það bil
þrjátiu filefldir bændur voru að
aka stórvið úr skóginum. Góss-
eigandinn kom riðandi á
hestinum sinum og sneri upp á
yfirskeggið. Hesturinn dansaði
undir honum og hann leit stoltur I
kringum sig. Ih! Ekki höfðu
bændurnir fyrr komið auga á hús-
bóndann en þeir fóru að hlaupa
um allt, keyra eykin út I snjóinn
og rifa af sér skinnhúfurnar. A
eftir áttu þeir I miklum erfið-
leikum að draga timbrið upp úr
snjónum, en gósseigandinn reið
áfram, - já, þarna getur þú séð,
bara af þvi að honum einum
fannst vegurinn vera of þröngur.
Hleypti hann aðeins i brýnnar,
urðu bændurnir hræddir, en hlæi
hann - urðu allir kátir, setti hann
upp fýlusvip - þá urðu allir
gneipir. Næstum enginn þorði að
setja sig gegn vilja húsbóndans.
Ramon var eins og áður segir
alinn upp i skóginum og kunni
ekki rétta hegðun, og
gósseigandinn reiddist honum
heldur ekki.
„Ég vil,” sagöi hann, „að þú
giftir þig - af hverju - veit ég bezt
sjálfur. Farðu með Oksönu.”
„Nei, ég vil það ekki,” svaraði
Ramon, „ég þarf ekki á neinum
aö halda, jafnvel ekki Oksönu.
Fjandinn má giftast henni, en
ekki ég . . . það vantaði nú bara! ”
Gósseigandinn skipaði að sækja
hnútasvipu, og þegar Ramon
hafði verið lagður til, spuröi
gósseigandinn hann:
„Viltu giftast, Ramon?”
„Nei,” svaraði hann, „það vil
ég ekki!”
„Látið hann hafa vel úti látið á
hrygginn,” sagði gósseigandinn.
Og það var ekkert smáræöi,
sem hann fékk, og þó að Ramon
væri hörku karl, varð honum
þetta þó um megn.
„Hættið,” sagði hann, „nú er
nóg komiö! Vildi að fjandinn tæki
hana! Þvi á ég aö þola þetta
vegna einnar konu. Færiö hana
hingað, ég skal giftast!”
Opanas Schwidski, hesta-
sveinn, átti heima á garði góss-
eigandans. Hann kom einmitt þar
að sem þeir voru að þvinga
Roman til að gifta sig. Þegar
hestasveinninn heyrði um
óhamingju Romans - kastaöi
hann sér fyrir fætur góss-
eigandans og kyssti þá . . .
„Náðugi herra,” sagði hann,
„þvi að vera aö pina hann? Ég
skal heldur giftast Oksönu
orðalaust ...”
„Nú, þessi þarna vill sjálfur
giftast henni! Þvllikur
gæðamaður, það er nú meira!”
Roman var kátur og brosandi.
Hann stóð upp fór i buxurnar og
sagði:
„Það er gott. Bara að þú heföir
komið dálitiö fyrr, maður minn!
Svona er húsbóndinn alltaf! . . .
Hversvegna ekki fyrst að spyr-
jast fyrir, hverjir kæra sig um að
giftast, i staðinn fyrir að ráðast
strax á einhvern. Er slik
hegðun,” spurði hann, „eins og
kristnum manni sæmir? Foj!”
Jæja, ennþá lét hann ekki
undan siga fyrir góss-
eigandanum, slikur harðjaxl var
Roman. Þegar hann varö reiður
fyrir alvöru - pá var ekki gott að
koma of nærri honum, jafnvel þó
að sjálfur húsbóndinn ætti I hlut.
En sjáðu til, húsbóndinn var
klókur. Hann hafði dálitið annað i
huga, hann skipaði, að Roraan
skyldi aftur lagður á jörðina.
„Heimskinginn þinn,” sagði
hann, „ég vil aðeins það sem þér
er fyrir beztu, og þá ertu hort-
ugur. Þú býrð aleinn eins og
björn i hýði, og það er til litils aö
heimsækja þig . . . Bætið
nokkrum köggum við þennan
bjána, þangað til hann fer að
öskra: Byrjið! Og þú, Opanas, þú
skalt hypja þig til ömmu and-
skotans. Þér var ekki boðið til
veizlunnar, svo þú skalt ekki
setjast við borðið, þú sérð þó
hvaða veitingar Roman fær. Þin
bfður slikt hið sama.”
En nú varð Roman reiður að
marki. Hann var vandlega
hýddur, þvi i gamla daga - veiztu -
kunnu menn réttu handtökin á
svipunni, Roman lá og vildi ekki
segja: Þetta er nóg. Hann hélt
lengi út, en loks hrópaði hann þó:
„Pabbi hennar getur ekki
reiknað með, aö kristinn maður
sé kvalinn svona vegna konu og
það án þess að telja svipuhöggin.
Þetta er nóg. Guð gefi að hendur
ykkar visni, þið handbendi
djöfulsins. Fjandinn hefur kennt
ykkur handtökin á svipunni!
Haldið þið aö ég sé kornbindi,
fyrst þið þreskið mig á þennan
hátt. Ef svo er, þá gifti ég mig
heldur.”
Gósseigandinn hló.
„Jahérna,”sagöihann, „svona
á að hafa það! Ef þú átt eitthvað
erfitt með að sitja I brúðkaupinu,
þá kemur þar á móti að þú getur
dansað þeim mun meira . . .”
Gósseigandinn var háðfugl, svo
ekki sé meira sagt, skemmtilegur
maöur, ekki satt? Enseinna henti
hann verulega andstyggilegt, Guð
gefi að hverjum kristnum manni
verði hlift við sliku. Kannski þorir
maður ekki einusinni aö óska
Gyöingi þvfliks . . . Já, það er nú
meining min . . .”
Svona var Roman giftur. Hann
fór með ungu konuna sina út i
vaktskýlið, og fyrsta kastið var
hann uppi með skammir við hana
og ásakaði hana fyrir svipu-
höggin, sem hann hafði fengið:
„Þú ert ekki þess virði,” sagöi
hann, „að maður sé pindur á
þennan hátt þin vegna.”
Þegar Roman kom heim úr
skóginum var hann vanur að reka
hana út úr kofanum:
„Farðu bara! Ég vil ekki hafa
neinn kvenmann hérna inni. Ot
með þig! Ég þoli ekki aö kona sofi
hérna hjá mér i kofanum. Það
gerir vont loft,” sagði hann.
Æ - æ!
Nú, en smám saman lét hann
undan. Oksana þreif kofann,
hreinsaði eldunarilátin og raðaði
þeim á hilluna, allt var skinandi
hreint svo að unun var á að horf.a.
Roman sá, að hún var dugleg
húsmóðir - og smám saman
vandist hann henni. Já, hann
vandist henni ekki aðeins,
strákur, hann fór að elska hana,
svo sannarlega er ég ekki að
ljúga. Þannig fór fyrir Roman. Að
lokum, er hann hafði fengið ást á
henni, sagði hann:
„Nú, gósseigandinn hefur kennt
mér góða lexiu. Ég var nógu
vitlaus, hvað ætli ég hafi fengið
mörg svipuhögg, og eins og ég lit
núna á málin, hef ég ekkert við
það að athuga, þvert á móti, var
þetta mér mátulegt.”
Þannig gekk það.
Svo leið nokkur timi, ég veit
ekki hvað langur. Oksana lagðist
á bekkinn og fór að stynja. Um
kvöldið varð hún veik, og þegar
ég vaknaði um morguninn, heyrði
ég eitthvað umla veikri röddu.
Aha, hugsaði ég - það er liklega
fætt barn. Og það var tilfellið.
Barnið lifði ekki lengi, aðeins
frá morgni til kvölds. Um kvöldið
hætti það að umla, og Oksana fór
að gráta en Roman sagði:
„Um barnið þarf ekki að hugsa
meira, og fyrst að það lifir ekki,
er engin ástæða til að sækja
prestinn. Viö skulum grafa það
undir furutrénu.”
Þannig mæltist Roman, og
hann lét ekki sitja við orðin tóm,
heldur framkvæmd I verki: hann
gróf litla gröf og jarðaði barniö.
Littu þangað sem gamli
tréstubburinn stendur, sem
eldingin brenndi. Það er sama
furutréð, sem Roman gróf barnið
undir. Veiztu strákur hvað ég
ætla að segja þér: ennþá flýgur
þar litill fugl og flautar, þegar sól
er gengin til viðar og kvöld-
stjarnan blikar yfir skóginum.
Ah, söngurinn sem þessi smáfugl
syngur sker mann i hjartaö. Þaö
er óskirð sál, sem krefst sins
kross. Sagt er að hinir lærðu, sem
lesa á bækur, geti veitt slikum
sálum frið, svo að þær hætti að
flögra um kring . . . já, við eigum
heima hérna I skóginum og vitum
ekki neitt. Smáfuglinn flýgur um
36 VIKAN 37. TBL.