Vikan - 14.09.1972, Blaðsíða 41

úfi ep
(í' AR F.X
v 'A VpnyrtiVörur
i / ? fyrir
ofnæma
r m, \ / og
/ ; i viðkvæma
, ■; ■ ; "v'; > huð
c. ^
/
jí' /«■ $.$■” ’v
^Fegrunarsérfræóingar aóstoóa yóur viö
val á réttum snyrtivörum.
cHCFLcTS<mcL s.f.
cLangholtsvegi 84 Simi35213 ^Holtsapótekshúsinu
Komintern væri leyst upp. Fram
aö þessu höföu aöalstöövar
Kominterns I Moskvu veriö eini
tengiliöur Titos viö Sovétrikin.
Nú var sá liöur úr sögunni. Nú
fékk Churchill sitt tækifæri.
Snemma morguns svifu bresku
majórarnir Stuart og Deakin i
fallhlífum niöur i Maglic-fjöll i
Bosnlu austanvert, en þar haföi
Tito þá aöalstöövar sinar i helli
miklum. Þetta var tuttugasta og
áttunda mai 1943. Þeir lentu I
átökum viö þýskan kön-
nunarfiokk, og Stuart féll.
Deakon náöi hinsvegar fundi
Titos og lýsti honum fyrir
Churchill.
Tuttugasta og þriöja jilli
fyrirskipaöi Churchill aö I
hverjum mánuöi yröu Tito sendar
fimm hundruö smálestir af
hergögnum og lyfjum loftleiöis,
og þar aö auki skyldi hann fá
breska tæknifræöinga og hern-
aöarráögjafa sér til fulltingis.
Og aÖ sjálfsögöu var gert eins og
Churchill vildi.
Haustiö 1943 skeöi atburöur,
sem varö Tito til mikillar
hjálpar: Italia gafst upp fyrir
bandámönnum. 1 Júgóslaviu
voru fjórtán Itölsk herfylki. Tito
brá viö skjótt og ákvaö aö tryggja
sér sem mest af vopnum, skot-
færum og öörum útbúnaöi liös
þessa. Hann tók mikinn fjölda
Itala til fanga og náöi gifurlegu
herfangi. Margir Italanna lýstu
sig viljuga aö ber jast meö honum.
En honum leist ekkert á þann-
mannskap og tók ekki nema viö
nokkrum, sem hann þóttist geta
treyst sem sannfæröum and-
fasistum. Þeir mynduöu i her
hans sérstaka herdeild, sem
kennd var við Italska frelsis-
garpinn Garibaldi.
Attunda janúar skrifaöi
Churchiil Tito I fyrsta sinn eigin
hendi. Minntist hann þar á Pétur
konung, sem leitaö heföi á náöir
Breta, vart af barnsaldri, og
mæltist til þess viö Tito aö hann
svipti piltinn ekki kórónunni. Tito
svaraöi öllu vel, en lofaöi engu.
Svarbréf sitt til Churchills un-
dirritaöi hann stoltur: Tito,
marskálkur af Júgóslaviu.
Eftir þaÖ skrifuðust þeir
Churchill og Tito stööugt á,
meöan striöiö stóö yfir. Og til aö
gera bandalag þeirra nánara,
sendi Churchill son sinn Randolph
til herbúöa Titos. Þá loks fór
Stalin aö sýna hinum júgó-
slavnesku flokksbræðrum sinum
einhvern áhuga og sendi hers-
höföingja aö nafni Korniéf á fund
þeirra. Bandarikjamenn geröu
fljótlega slikt hiö sama. Tilkoma
þessara sendimanna fól raunar i
sér, aö bandamenn viöurkenndu
Tito þjóöarleiðtoga Júgóslaviu.
Tdlfta ágúst 1944 hittust þeir
Churchill og Tito skammt frá
Napóll. Tito var I þeirri heimsókn
I skrautlegum einkennisbúningi,
sem hann haföi látiö gera sér- ;
staklega fyrir þetta tækifæri.
Breski stjórnmálamaðurinn Sir
Harold Nicolson sagöi um þær
mundir viþ útlægan júgóslav-
neskan ráöherra, sem haföi
áhyggjur út af vinsemd Chur-
ch(ills viö Tito: ,,Þaö er ekkert
undarlegt aö Churchill skuli líka
vel viö Tito. Þeir eru báöir
ævintýramenn.”
Og þeir áttu margt
sameiginlegt. Baöir kunnu vel aö
meta ýmis llfsins gæöi, báöir voru
hrifnir af valdinu og báöir höföu
barist viö vonlitlar aöstæöur.
Enda fór hiö besta á meö þeim.
Nltjánda september 1944 flaug
Tito til Moskvu I boöi Stallns.
Fekk hann þar hinar ágætustu
viötökur, og viöurkenndi und-
bragöalaust forustuhlutverk
kommúnistaflokks Sovétrlkjanna
meðal kommúnistaflokka heims-
ins. Engu aö síður komu þá
pegar upp deiluefni, þótt þau
væru ekki látin fara hátt. Stalin
vildi láta Rauða herinn halda
sigurinnreiö I Beograd, en Tito sá
enga ástæöu til þess. Stalin
krafðist þess einnig, aö Tito gengi
til samstarfs viö Pétur konung, I
þeim tilgangi aö þóknast í
Vesturveldunum. Tito var hins-
vegar staöráöinn i þvi aö setja
konung af. Hann klæddist slnum
skrautlega marskálksbúningi, lét
Rússana fyllilega skilja, aö hann
teldi sig húsbónda á slnu heimili.
Ýmsum gestgjafanna þótti nóg
um hve hann geröi sig digran.
Og Tito frelsaöi land sitt undan
Þjóöverjum án verulegrar
hjálpar frá sovéska hernum.
Eftir aö vopnaviöskiptum lauk
1945 lýsti hann Júgóslaviu
sambandslýöveldi, og varö
sjálfur alvaldur bæöi rlkisins og
kommúnistaflokksins. Hann lýsti
þvl yfir aö Sovétrlkin væru
fyrirmynd sin, og lagöi áherslu á
aö skapa Júgóslavlu tilhlýöilega
viröingu meöal rikja Evrópu.
Bandarlkjamenn geröu dálltiö aö
þvi um þetta leyti aö senda
njósnaflugvélar inn yfir
júgóslavneskt land, og lét Titó
skjóta tvær þeirra niöur, svo sem
tilviðvörunar. Nú vissu Banda-
rlkjamenn lika aö taka varö
Tito alvarlega.
Ellefta aprll 1945 undirrituöu
þeir Tito og Stalin I Moskvu
vináttusamning milli landa sinna.
Stalin veitti Tito aö vlsu hinar
viröulegustu viötökur, en haföi
annars ekki háar hugmyndir um
hann og geröi oft grln aö honum á
bak. 1947 var stofnaö nýtt banda-
lag kommúnistaflokka,
Kominform, sem átti einkum aö
hafa upplýsingaþjónustu meö
höndum. Stalín ákvaö að banda-
lag þetta skyldi hafa
aöalstöövar 1 Beograd, og lét I
veöri vaka aö I þvl fælist mikil
viröing viö Júgóslava. En Tito
var fyrir löngu búinn aö átta sig á
hinum slungna Georglumanni og
varö miölungi hrifinn. Honum
þótti trúlegast aö Kominform-
fólkiö fengi ekki hvaö slst þaö
verkefni aö hafa eftirlit meö
honum. Og svo braust borgara-
striöiö I Grikklandi út.
Stalln veitti grlskum komm-
únistum engan stuöning, enda
haföi hann lofaö Churchill þvl aö
llta á Grikkland sem breskt
áhrifasvæöi. Tito varö hinsvegar
ekki aðgeröarlaus, þótt svo aö
hann heföi lofaö aö taka engar
meiriháttar ákvaröanir I
utanrikismálum án þess aö bera
sig saman viö Rússa. Hann veitti
griskum kommúnistum mikla
hjálp, og reiddist Stalin ákaflega
þeirri óhlyöni. Varö þetta llklega
aöalástæöan til þess, aö upp úr
sauö milli Sovétmanna og
Júgóslava.
Tuttugasta og niunda júni 1948
birtu heimsblööin þá frétt, aö
júgóslavia heföi veriö rekin úr
Kominform. Þegar I mal höföu
Sovétmenn kallaö hernaöar-
ráögjafa slna I Júgóslavlu heim.
Stór orö fóru á milli deiluaöila, og
allur heimurinn fylgdist I spenn-
ingi meö hvernig Júgóslövum
farnaöist. Margir áttu von á aö
þeir gugnuðu fyrir ofureflinu, en
úrþvlvaröekki. Þaö sýndi sig aö
Titó var engu síöur snjall stjórn-
málamaöur og diplómat en
skæruliöaforingi.
Stalln sagöi: „Ég þarf ekki
annaö en aö steita fingur og þá er
Tito búinn aö vera.” Þar skjátl-
aöist sovétleiötoganum. Nú
eru nitján ár slöan Stalln and-
aöist, en Tito lifir enn og stjórn-
ar fólki slnu styrkri hendi.
Ahyggjulaus er hann þó eKki.
Hann er ekki öruggur um framtlö
lands slns. Hann hefur veriö þaö
afl, sem haldiö hefur hinum
sundurleitu þjóöum og
þjóðflokkum Júgóslavlu saman.
Hann er aö vlsu viö góða heilsu,
en getur auövitaö samt ekki
reiknaö meö ööru en saga hans
veröi senn á enda. Hvaö tekur
þá viö fyrir Júgóslaviu?1
KONAN íSNÖRUNNI
Framhald af bls. 33.
veröur haldiö. Gætiröu talaö viö
Hewlett fyrir mig?
— Já, ég býst viö aö geta fariö
til hans sjálfur, svaraöi Hanslet.
— Það vill svo til, aö ég hef ekki
sérstaklega mikiö aö gera, rétt
eins og er. En þetta er annars
dálltiö einkennilegt, eins og þú
lýsir þvi. Þú er náttúrlega sann-
færöur um, aö þetta sé sjálfs-
morö?
— Ég er hræddur um, aö þaö sé
ekki minnsti vafi á þvl. Ég get
ekki sagt þér nánari atvik I
slmanum, en ég er sannfærður
um, aö þetta getur ekki hafa veriö
slys. Þaö er greinilegt sjálfsmorð
af ásettu ráöi, en ég veit ekki enn,
\
37. TBL. VIKAN 41