Vikan - 18.01.1973, Blaðsíða 16

MEÐ
GAMLA GULLFOSSI
TIL HAFNAR
Frásögn, sem Hjálmar R. Bárðarson, siglingamálastjóri,
skrifaði fyrir röskum þrjátiu árum.
Iljálmar K. Bárðarson ásamt tveimur farþegum um borö f Gullfossi
gamla. Til hægri er Kristfn Natanaelsdóttir, eiginkona Geirs A. Zoega,
og til vinstri dönsk stúlka, Ester Bendtsen.
Skútuöldin! mun einhverjum
hafa komið i hug. Nei! Hér
er um að ræða ferð milli
Reykjavikur og Kaupmanna-
hafnar á þvi herrans isa- og
ófriöarári 1940. Ferð þessi er
vafalaust einstaklega gott dæmi
um, hvernig sameinaðir kraftar
óbliðra náttúruafla og ófriðsamra
manna geta gert slika ferö
mögulega enn þann dag i dag.
Frá Reykjavik.
Dagurinn hafði verið mildur
eins og fleiri dagar þessa vetrar.
Trén i skrúðgörðum i Reykjavik
voru i þann veginn að opna brum-
knappa sina, og i þessum iitla
höfuðstað okkar litla lands bar
flest vott um frið og ró. Nýjustu
erlendar fréttir vekja reyndar
alltaf nokkra athygli, en hér I
fjarlægðinni er þó hlustað á þær
með meiri ró en meðal þeirra,
sem nær eru leikvöllum heims-
viðburðanna. Menn stunda vinnu
sina á daginn, en bióin og böllin á
kvöldin, — alveg eins og áður. En
sögunni var ekki lokið þennan
bliða vetrardag. Nánar tiltekið
var það sjötti dagur febrúar-
armánaöar. Klukkan nálgaðist 10
að kvöldi. Eitthvað var i aösigi á
hafnarbakkanum, þvi að þar var
mikill fjöldi fólks saman kominn.
Þetta óvænta kom reyndar ek'ki
öllum svo mjög á óvart. Það var
bara Gullfoss gamli, sem leysti
festar i fyrsta skipti til utanfarar
á þessu ári Vissulega var þetta
ekkert nýtt. Frá fyrstu tið hafði
verksvið hans verið að koma og
fara, heilsa og kveðja. Hjá
farþegum hans var þó ekki alls
staðar sama ástand. Hér kvöddu
þeir margir ættingja og vini i
fyrsta skipti i lengri tima.
Gullfoss fjarlægðist nú óðum
hafnargarðinn. Svo lengi, sem séð
verður, er veifazt á, en brátt
þynnist þó hópurinn i landi og
farþegarnir dreifast um > ofan
þilja. Ljósin i borginni giitra. Þau
speglast i sævarfletinum, en yfir
höfðinu hvelfist dimmblár, en
stjörnubjartur himinn. Alls
staðar eru þessir ljósdeplar,
hvert sem auganu verður litið.
Við hlið mér stendur ung stúlka
og horfi til lands. Jafnvel þótt öll
þessi ljósadýrð, sem nú er óðum
að færast fjær, geymi marga
nána ættingja og vini, er við nú
höfum kvatt, má njóta þessarar
glitrandi fegurðar. Hún bendir
mér til ljósanna. — Sérðu ljósið
þarna? Nei, ég get ekki greint
það. Það eru svo mörg ljós i
Reykjavik. — Ég er viss um,
heldur hún áfram, — ég er viss
um að það er ljósið heima. Þar
voru geymdar hennar endur-
minningar bernskuáranna. Þetta
var i fyrsta skipti, sem hún fór að
heiman. Fyrir henni var svo
margt gamalt og gott aö færast
fjær. Ljósin hurfu og nú var
stjörnubjartur himinninn einn um
ljósadýrðina. Þessi óumbreytan-
legu leiðarljós frá Fróni. Loks
gengu farþegar til hvilu, þvi nú
var komin nótt. Af þeirri nótt tóku
við fleiri nætur með hafi og
hættum, sem viö reyndar fengum
varla nokkra nasasjón af á leið til
brezku eftirlitshafnarinnar
Kirkwall.
í Kirkwall.
Þýzkur farþjófur um borð!
Fréttin var fljót að berast um
skipið. Hann var aðeins rúmlega
tvitugur, einn af skipshöfn „Baia
Blanca, sem fórst við Vestfiröi.
Hann hafði hugsað sér að komast
heim til móður sinnar á þennan
hátt. Hún hafði misst mann sinn
nýlega, tveir synir hennar voru
fallnir i styrjöldinni. Hér var
siðasti sonurinn á ferð. Hún hafði
ekkert frétt um hann siðan striðið
hófst, en honum hafði borizt full
seint fréttin um, að Gullfoss ætti
að fara til Kirkwall. Ollu þessu
tók hann með furðanlegri ró. —
Við Færeyjar flaug brezk
hernaðarflugvél yfir skipið,
skoðaði það, en hvarf siðan. Eftir
það er ekki hægt að segja að við
yrðum styrjaldar varir fyrr en
siglt var inn að höfninni i Kirk-
wall. En þá kemur annað til
athugunar! Hversu mikið má
segja frá þessum leyndardómi
skipaeftirlitsins? Ég álykta sem
svo: Ef hér eru einhver mikilvæg
hernaðarleyndarmál sjáanleg
fyrir leikmenn, þá eru þau engin
launung lengur. Svo mörg skip
sigla hér inn til eftirlits, að
hægðarleikur, væri að fá alls
staðar þær upplýsingar, sem ég
get veitt. Eftir þessar hug-
leiðingar held ég áfram
siglingunni. Fyrst mætir okkur
litill gufubátur. Nokkrir eftirlits-
menn koma um borð, mynda-
vélar eru teknar af farþegum og
innsiglaðar, siðan er haldið
áfram milli fjölda skerja og
tanga. A undan okkur fer þessi
litli gufubátur, sem sennilega er
fiskibátur á friðartimum. Við
fylgjum honum eftir ótál dular-
fullum krókaieiðum, sem
ómögulegt er að lýsa. Annað
hvort er hér siglt milli tundur-
duflabelta eða grynninga. Veðriö
er ákaflega fallegt, glaöa sólskin,
en nokkuð er farið að kólna i
veðri. Farþegar eru flestir
komnir úr kojunum. Fæstir vilja
missa af að sjá þessa margum-
ræddu höfn. Ferðin gengur mjög
hægt. Loks er staönæmst um
stund fyrir framan smáeyju. Á
skeri nokkru sjáum við það sem
sem eftir er ofansjávar af einu
stærsta tankskipi Dana, sem sökk
hér eða var sökkt. Eftir nokkra
biö koma fram tveir gufubátar.
Þeir hringsnúast kringum okkur.