Vikan - 08.03.1973, Blaðsíða 15

Myndskreyting I útgáfu af endurminningum Casanova. Sumar frásagnir þessa frægasta
pilsaveiöara allra alda komu Mensinga aft góöu haldi.
Giacomo Casanova mun hafa
veriö hvaö fyrstur manna til aö
nota smokk. Fyrstu verjurnar af
þvi tagi voru úr kindagörnum eöa
einhverju álika.
gjarnan haldiö fram aö skynsamt
og siögott „betra fólk” aö
minnsta kosti gæti vel haldiö
aftur af sér i kynlifinu og þannig
hindraö aö börnin yröu of mörg.
Mensinga þóttist nú sjá aö þetta
væri hugarfóstur guöfræðinga og
viös fjarri raunveruleikanum.
1866 fæddist þeim hjónum sonur.
Mensinga vonaöi þá enn, að hann
gæti haldiö aftur af berklunum i
konu sinni, þótt ekki kæmi það
heima viö læknisreynslu hans.
Enda fór þaö svo, aö eftir aö Elise
Hertogafrúin af Portsmouth, sem fyrst kvenna i Bretlandi notaöi sem
verju svamp, vættan i ediki, sem troöiö var inn i leggöngin. Sú aöferö
var fyrst notuð hjá Gyöingum til forna, aö þvier menn bezt vita.
Leipzig og starfaöi jafnframt i
sjúkrahúsum og fæðingar-
heimilum fyrir fátæklinga. Þar
kynntist hann hrjáöum mæörum
af þvi tagi, sem hann siöar
helgaöi lif sitt. Þaö voru konur
iönaöar- og landbúnaöar-
verkamanna, handverksmanna
og lágt settra opinberra starfs-
manna. Wilhelm Mensinga
kynntist fjölskyldum, sem fóru
gersamlega i hundana efna-
hagslega og heilsufarslega séö af
þvi aö börnin uröu of mörg. Til
hans leituðu konur, sem aðrir
læknar höfðu bannaö aö veröa
þungaöar oftar, þvi aö það yröi
þeirra bani. En af hlýöni viö
kirkju, riki og eigin starfsstétt
neituðu þessir sömu læknar að
upplýsa konurnar um, hvernig
þær gætu forðast þungun.
1 Leipzig reyndi Mensinga, sem
fann sárt til meö þessu fólki, að
koma nýfæddumbörnum á geitar-
spena þaö er að segja þegar hlut-
aöeigandi fjölskyldur áttu geit.
Oft voru mæöurnar sem sé svo
illa haldnar af skorti og þreytu að
þær mjólkuöu litt eöa alls ekki.
Þá skrifaöi harm hjá sér: „Heföu
nú ekki þessar mæöur mátt hætta
barneignum, áöur en kraftar
þeirra gengu alveg til
þurröar . . .? A allt þetta aö.
kallast vilji forsjónarinnar?”
1863 gekk hann aö eiga Elise og
hóf störf sem fullnuma læknir i
Trittau. Tveimur árum siöar,
þegar hann var tuttugu og niu
ára, fluttist hann til Flensborgar
og settist að I Norderstrasse i
þeirri borg, en þar var fátækra-
hverfi. Sá draumur læknisins
unga aö gera konu sina heilbrigöa
varö ekki að raunveruleika. Þau
uröu nú sjálf að kenna á af-
leiðingum þess, aö þau voru nærri
þvi eirts fáfróö um getnaöar-
varnir og flestir aörir. Þá var þvi
Madame de , Sévingné, andrik
nienntakona viö hirö Lúöviks
fjórtánda. Hún segir svo frá aö
fnúrnar viö hiröina hafi skolaö sig
eftir samfarir, til aö foröast „þaö
versta", eins og hún oröaöi þaö.
fæddi andvana dóttur fyrir
timann 1870, hrakaöi heilsu*
hennar óöum. Þá var enn ekkert
lyf til gegn berklum og berkla-
veikar konur, sem urðu barns-
hafandi, voru sama sem dauöa-
dæmdar. Skömmu eftir seinni
barnsburðinn dó Elise. Maður
hennar, sem var skáld gott auk
margs annars sem honum var til
lista lagt, orti eftir hana fallegt
erfiljóö.
Sjálf haföi Elise i lengstu lög
haldiö dauöahaldi i þá von, að
henni yröi bata auðiö. Þegar hún
aö lokum áttaöi sig á aö stund
. Framhald á bls. 37.
10. TBL. VIKAN 15