Vikan - 17.10.1974, Blaðsíða 44

Klukkan 7 aö morgni hins 8.
mai 1955 hringdi siminn heima
hjá aöstoöarlögmanninum i Clax-
ton Hall i London. í simanum var
kona, sem sagöi á bjagaðri
ensku: „Gætuö þér gift eftir 90
minútur? Ég veit aö það er litill
timi til stefnu, en getið þér gift
okkur?” — Lögmaöurinn sagðist
skyldi vera kominn á skrifstofuna
eftir 90 minútur.
Klukkan 8.40, tiu minútum of
seint, birtust Orson Welles og
brúður hans, Paoula Mori, 24 ára
itölsk greifynja og leikkona.
Þetta var fyrsta hjónaband
greifynjunnar ungu, en þriöja
hjónaband hins fræga leikara og
leikstjóra.
Eftir hjónavigsluna flýttu þau
sér i burt, og enginn fékk aö vita,
hvar þau eyddu hveitibrauðsdög-
unum. Er þeir voru á enda fóru
þau aö vinna að myndinni „Trún-
aöarmál”, einni . af mörgum
myndum, sem Orson leikstýröi og
lék i. Eftir þaö lék Paoula ekki i 7
ár, en þá gat maöur hennar fengiö
hana til aö leika I kvikmyndinni
„Málsóknin”, sem gerö var eftir
sögu Kafka. A þeim 12 árum, sem
liöin eru siöan, hefur Paoula ekki
komið nálægt kvikmyndum og
verið mjög andvig þvi að skrifaö
væri um hana. Fyrir skömmu
leyföi hún þó brezkum blaöa
manni aö hafa viö sig viötal, sem
hún sagöi myndi verða fyrsta og
siðasta viötaliö, sem hún veitti.
Það, sem hér fer á eftir, er tekiö
úr þvi.
Frú Welles býr i viktoríönsku
húsi viö Kings Road I London og
þar hefur hún hjá sér 18 ára dótt-
ur sina, Beatrice, tvo ketti og einn
hund — og svo auövitað Orson,
þegar hann er ekki að vinna er-
lendis, en þar eyöir hann góbum
hluta' ársins.
— Fyrstu 10 árin, sem viö vor-
um gift, fór ég meö honum hvert
sem hann fór, segir hún. — En nú
er ég búin aö koma viðast hvar og
gera þaö, sem þar er að gera, og
er búin aö fá nóg. Ég myndi þó
fara meö honum til Rússlands, ef
hann færi þangað einhvern tima,
þvi þangað langar mig til aö
koma. En hann fer til Madrid,
Parisar, Rómaborgar...., nei
takk. Ég er búin að fá nóg af þeim
borgum.
— Viö lifum I tveimur ólikum
heimum, Orson i heimi vinnunnar
en ég hér á heimilinu. Ég biö hans
og mér er sama, þótt ég biði. Ég
veit, aö mörg konan myndi ganga
af göflunum, ef hún væri fjærri
manni slnum eins lengi og ég. En
ég er fuilkomlega hamingjusöm,
þvi þaö, sem skiptir mig máli er,
að hann kemur alltaf aftur.
Faðir hennar sálugi, greifinn af
Girfalco, sem var virtur lögfræö-
ingur, flutti til Afriku skömmu
fyrir siðari heimsstyrjöldina
vegna andúðar á Mussolini og
fasismanum. Þar ólst Paoula
upp. Eftir striöiö stóö fjölskyldan
uppi bláfátæk, þvi faðirinn hafi
misst bæöi eignir sinar og mann-
orö. Fasistarnir höfðu fangelsaö
hann, þegar þeir voru um það bil
að tapa. — Þeir sögöu hann svik-
ara, segir Paoula, en til allrar
hamingju var hann ekki skotinn. í
ORSON
HEFUR
GERT
MiGAÐ
BETRI
MANN-

segir greifynjan af
Girfalco, sem hefur
verið gift leik-
stjóranum fræga i
19 ár.
staöinn var hann settur I lifstiöar-
fangelsi, sem honum var reyndar
sleppt úr, þegar dagar Mussolini
voru á enda. Þá tók ekki betra
viö, þvi aö þá fór^ Þjóöverjar aö
ofsækja hann. Striðið og árin fyrst
á eftir voru erfiöur timi.
— Einu sinni átti ég ekki skó til
aö ganga á. Eina leiöin til aö eign-
ast eitthvað var auövitaö aö
vinna. Faðir minn gat eihhvern
veginn skrapað saman nógxaf
peningum, til aö ég gæti fariö á
vélritunar- og hraöritunarnám-
skeiö. Ég fór i fimm tima, en þá
nennti ég ekkiaðhalda áfram. Ég
gat ekki hugsaö til að verða ritari
einhvers og sitja við ritvél allan
daginn. Kunningi minn útvegaði
mér þá vinnu hjá kvikmynda-
fyrirtæki, sem verib var aö
stofna, og þar fékk ég 30 þúsund
lirur — um 5 þús. kr. — á mánuði.
Þaö var stórkostlegt, og þegar ég
fékk útborgað keypti ég mér skó.
Ég haföi ekki átt almennilega skó
svo lengi, að skór voru orðnir
ástriöa á mér. Fataskápurinn
minn er fullur af skóm, þótt ég
noti yfirleitt ekki nema tvenna. 1
hvert skipti, sem ég sé fallega
skó, verð ég að kaupa þá.... þeir
veita mér einhverja fullnægingu.
Þeir minna mig á, að erfiöu árin
eru liðin. Mér er alveg sama um
kolaleysi og rafmagnsleysi, meö-
an ég á nóg af skóm.
— En hvaö-um þaö. Meðan ég
vann hjá kvikmyndafyrirtækinu
kynntist ég mjög frægum höfundi,
sem skrifað haföi sögu, sem átti
aö kvikmynda. Hann spuröi mig
einu sinni, hvers vegna ég sæti
þarna og vélritaði, og ég svaraði
þvi til, að ég væri að vinna.fyrir
skóm þá spurði hann hvers vegna
ég gerðist ekki leikkona, úr þvi
mig langaði til að eiga mikið af
skóm. Ég sagöist ekki vera leik-
kona og ekki vita, hvernig ætti að
leika. Þá hló hann og sagði, að
þaö skipti ekki máli, þvi nú gætu
allir orðið leikarar. Ég ætti að
reyna. Annað hvort yrði ég leik-
kona og gæti keypt alla heimsins
skó, eöa ég yrði ekki leikkona, en
ætti þá skemmtilega lifsreynslu
aö baki. Ég hefði engu að tapa.
Paoula átti eftir aö leika i
mörgum kvikmyndum, en henni
er ekki um aö tala um þennan
kafla lifs sins. — Það er langt siö-
an ég lék, og ég var hræðileg leik-
kona. Ég held, aö þaö hafi aldrei
komiðfram jafn vonlaus leikkona
og ég.
Paoula á þaö þó leikferli sinum
aö þakka, að hún kynntist Orson,
og hún viðurkennir, aö þaö sé ljós
punktur. Þau kynntust I boöi hjá
sameiginlegum vinum.
— Ég hafði alltaf dáðst aö Or
son, m.a. fyrir aö hafa veriö
kvæntur Ritu Hayworth, fegurstu
konu, sem uppi hefur verið. Mér
fannst geysilega spennandi aö
hitta Orson. Hann var I hvitum
jakkafötum, og hann heillaði mig
viö fyrstu sýn. A þessari stundu
vissi ég — þótt ég léti sem ég
veitti honum enga sérstaka at-
hygli — aö viö áttum saman. Mér
fannst allt i fari hans aölaðandi. í
fyrsta lagi var hann hávaxinn og
ég dáðist að hávöxnu fólki. Orson
hefur alltaf veriö stór og mikill,
en samt var hann ekki feitur. Mér
fannst hann sá maður, sem gæti
variö mig fyrir öllu hinu vonda i
heiminum.
Tveimur árum siðar giftu þau
sig meö mikilli leynd, eins og áö-
ur hefur komiö fram.
— Já, viö sögöum alltaf, aö ef
viö ættum eftir aö gnaga I hjóna
band myndum viö gera þaö
svona, þvi gifting er einkamál
þeirra tveggja, sem aö henni
standa. Orson haföi veriö kvænt-
ur Ritu Hayworth, og ég var
þriöja konan hans. 1 þá daga voru
hvers konar skilnaöir, giftingar
og hneyksli frægs fólsks ekki dag-
legt brauð eins og nú. Ariö 1955
hefðum við orðið að læöast út um
bakdyrnar á dómshúsinu, ef það
heföi spurzt að viö værum að
ganga i hjónaband.
Paoula lék i tveimur kvik-
myndum, sem Orson stjórnabi, og
hún segir, að þær verði ekki fleiri.
— Orson veit, ab mér þótti ekki
gaman aö leika, og hann er ekki
sá kjáni að fara aö biöja mig um
að leika á ný. Eitt af þvi, sem hef-
ur haldið okkur saman svo lengi
er, aö ég er ekki framagjörn á
sama sviöi og hann. Það gengur
ekki aö tveir i fjölskyldu stefni að
sama marki.
— A þeim 20 árum, sem ég hef
þekkt Orson, hef ég aldrei óttazt
hann. Hann er maðurinn minn,
kemur heim og draslar allt út I
kringum sig. Ég veit alveg,
hvernig á aö meöhöndla hann —
og Paoula kimir, þegar hún segir
þetta. — Ég hef lært þaö af langri
reynslu. Þessi gáfaöi og skapandi
snillingur verður aö fá næði. Það
má ekki nöldra I honum eöa gefa
honum færi á að finnast maöur
leiðinlegur. Mér gengur þetta á-
gætlega. Hann hefur alltaf sagt,
að ég sé óhemja, en honum hefur
aldrei fundizt ég leiðinleg. Þó
segirhann, að honum finnist kon-
ur i heild leiðinlegar.
— Ég er ákaflega snyrtileg i
eðli minu. En Orson er sá mesti
draslari, sem ég hef þekkt. Um
leið og hann er kominn heim, er
dótið hans komið út um allt. Hann
finnur aldrei neitt, veit aldrei,
hvar hann leggur frá sér gleraug
un, vindlana, bækurnar, handrit-
in og inniskóna. „Hvar er þetta,
hvar er hitt?” hljómar um allt
hús. Ég er ákaflega passasöm
heima fyrir, en Orson þeim mun
meiri nákvæmnismaöur I vinnu
sinni.
— Mér myndi aldrei detta i hug
að gagnrýna Orson fyrir venjur
hans. Hann myndi heldur ekki
taka neitt mark á gagnrýni. Þaö
ber engan árangur, þótt ég tali
um aö hár hans sé of sitt og falska
nefið ljótt. Hann er alltaf meö
falskt nef, þvi hans eigiö nef gerir
hann svo kjánalega barnalegan I
andliti. Og ég vil, aö þaö komi
fram aö mér finnst falska nefið
ljótt. — En þetta eru smámunir.
Hjónaband mitt hefur fært mér
mikla hamingju. Ég er orðin
miklu skilningsbetri. Ég var full
af fordómum, en hann hefur bent
mér á svo margt, sem vert er aö
meta og njóta.
— Ég held, aö hann hafi gert
mig aö betri manneskju. Gæska
hans og skynsemi hafa dregiö
fram þaö góða I mér og fyrir þaö
er ég þakklát.
44 VIKAN 42.TBL.